مامۆستا سۆران
لە دەرەنجامی سیاسەتی دیكتاتۆری و ملهوڕیی فاشیستانەی سەدام و داگیركردنی دەوڵەتی كوێت لەلایەن سوپای عیراقەوە، ئەمریكا و هاوپەیمانان، بڕیاریاندا بە هێزی سەربازی هێزەكانی عیراق تێكبشكێنن و لە كوێت وەدەریانبنێن، لە كوردستانیشدا، لەپاش ئەنفال و كیمیاباران و جینۆسایدیكردنی گەلی كورد، حزبە كوردستانییەكان، بەتایبەتی ی.ن.ك كەوتە خۆئامادەكردن و ناردنە خوارەوەی دەیان مەفرەزەی پێشمەرگەی پارتیزان بۆ دەوروبەری شارەكانی كوردستان و پێكهێنانی مەفرەزەی چەكدار لە رێكخستنەكانی ناو شارەكان و پەیوەندیكردن بە فەوجە سووکەکانی چەکدارانی سەربە رژێم بۆ پەیوەندیكردن بە هێزی پێشمەرگە و جەماوەرەوە لە حاڵەتی بەرپابوونی راپەڕیندا. رادیۆی دەنگی گەلی كوردستانیش پەیتا پەیتا جەماوەری هاندەدا بۆ راپەڕین و راماڵینی داگیركەران و دەركردنیان لە كوردستان.
هەروەها هەموو هێزەكانی پێشمەرگە و بەتالیۆنەكان، كرانە چەند بەش و رەتڵێكەوە و هەر رەتڵێك بۆ شارێك تەرخانكرا.
ئێمەش وەكو پێشمەرگەی دانەبڕاو، رەتڵی رزگاركردنی خانەقیمان پێكهێنا، كە ئەم هەڤاڵانە بووین: عەلی شامار وەكو فەرماندە، مامۆستا سۆران، حەسەن جیهاد، ئیبراهیم مەدحت، سەڵاح جومعە، یوسف عزیز ، كەریم رەحمان، سەباح مەولود، كەریم عەسكەر، حەقی محەمەد، عەدنان قادر، حسێن قاسم و بەرزان چاوشین.
لەگەڵ چەخماخەی راپەڕیندا، ئێمەش لە 7/3/1991دا لە گوندی تەپەڕەشی سەر سنوور و خوارووی بەمۆوە، لەگەڵ رەتڵی دەربەندیخان و كەلار و كفری و دووز ، بە فەرماندەیی فەرەیدون عەبدولقادر و شێخ جەعفەر بەڕێكەوتین، لەگەڵ گەیشتنمان بە باوەنوور، هێزەكانی دوژمن رایانكرد و رۆژی دواتر گەیشتینە كەلار و ئەوێش رزگاركرا، رۆژی دوای ئەوەش هێزەكانمان بەرەو كفری و دووز هێرشمان كرد و رەتڵی ئێمەش دوانیوەڕۆی 10/3/1991 بەرەو خانەقی بە رێكەوتین و هێزەكانی دوژمنمان لە (ساڵح ئاغا) تێكشكاند و رایانكرد. بۆ پاشنیوەڕۆی 11/3/1991، بەرەو خانەقی هێرشمان كرد و لەماوەیەكی كەمدا هێزەكانی دوژمن تێکشكان و رایانكرد، خەڵكی تێكۆشەر و كوردپەروەری خانەقی بە ئازادی و ئامێزی كوردستانی دایك شادبوونەوە.
ئەوەش یەكەمجاربوو لە مێژوودا كە ئەو سەركەوتن و سەروەرییە تۆماركرا و خانەقی رزگاركرا و هەموو شارەكانی ناوچە دابڕاوەكان و سەرانسەری خاكی پیرۆزی كوردستانیش لەماوەی چەند رۆژێكدا لە دوژمنان و داگیركەران رزگاركرا.
لەو داستان و سەروەرییانەدا، هەموو چین و توێژەكانی جەماوەری خانەقی و پێشمەرگەكانی رەتڵی خانەقی و مەفرەزە چەكدارەكانی رێكخستن و هێزی موتەفەریقە و چەكدارە كوردەكانی سەربە رژێم و ئاوارەکانی خانەقی لە گەرمیان و هەریەك لە تێكۆشەران حسێن مەنسور و كەریم تایشەیی و جەمالەڕەش بە مەفرەزەكانیانەوە و مەفرەزەیەكی ناوچەی خانەقینی پارتی دیموکراتی کوردستان بەشداربوون.
هەروەها دەیان گەنجی خوێن گەرمی خانەقی، چەكیان هەڵگرت و شانبەشانی ئێمەی پێشمەرگە، ئەو چەند رۆژە لە شەڕدابوون و چەندین قارەمانیان لێ شەهیدبوو.
بۆ رۆژی دووەم هێزەكانی دوژمن لە چەندین لاوە و بە پاڵپشتی هەلیكۆپتەر و تۆپ و راجیمە و مووشەكی گەورە، پەلاماری خانەقی-یاندا و زۆر دڕندانە تۆپبارانی شارەكەیان كرد کە بەهۆیەوە دەیان کەس شەهید بوون، ئێمەش توانیمان هەتا نزیكەی سەعات چواری پاشنیوەڕۆ بەرگریی سەرسەختانە بكەین، بەڵام لەبەر نابەرابەریی هێزی ئێمە و دوژمن تۆپبارانی سەخت و زەرەوزیانی خەڵكی مەدەنی و نەمانی تەقەمەنی، ناچاربووین ناو شار چۆڵ بكەین و بەرەو گوندی میەخاس بكشێینەوە. بۆ رۆژی دواتر لە 13/3/1991، هێزێكی گەورەی پێشمەرگە قارەمانەكانی بەمۆ بە فەرماندەیی تێكۆشەران مەحمودی مامە عەزە و سەلامی كوێخا عەزیز و شاهۆ حەمەی تەلە، بۆ بەهاناوەهاتنی خانەقی، بە چەندین ئۆتۆمبێلەوە خۆیان گەیاندە ناو شاری خانەقی، بەڵام زۆر بەداخەوە لە نزیك فولكەی سەناعە، كەوتنە بۆسەیەکی گەورەی دوژمنەوە و زیاتر لە 14 پێشمەرگەی قارەمانیان لێ شەهیدبوو و ئەوانی دیکە ئازایانە و لەشەڕێكی دەستەویەخەدا خۆیان رزگاركرد.
بۆ رۆژی دواتریش جارێکی دیکە بە هێزێكی تۆکمەی ئازاوە هاتنەوە ناو خانەقی و لە تۆڵەی شەهیدەكاندا لەناو تۆڵەفرۆش، زەبرێكی گەورە و كوشندەیان لە دوژمن دا.
دوای كشانەوەمان، رژێمی داگیركەر لە هەڵمەتێكی رەشبگیریدا، دەیان گەنجی تێكۆشەریان دەستگیرکرد و زۆربەیان لە پشتی ئیستخباراتەكە گوللەبارانكرد و تەرمەكانیشیان بێ سەروشوێن كرد. ئەو ئازادییەی خانەقی و ئەو سەركەوتنە گەورەیەی كورد، بە خوێنی زیاتر لە 60 شەهیدی پێشمەرگە و گەنجی تێكۆشەر و برینداربوونی دەیانی تر تۆماركرا، كە بەندەش یەكێك بووم لەو بریندارانە لەناو حەوشەی مونەزەمە، شوعبەی بەعس، هەروەها بۆ ماوەی پێنج شەش رۆژ، بە شەو شار بەدەست پێشمەرگەوە بوو، بە رۆژیش بە دەست دوژمنەوە.
لەكۆتاییدا دەڵێم: ئەو چەند رۆژەی رزگاركردنی خانەقی بە هەموو دونیای سەلماند كە خانەقی شارێكی كوردستانییە و نە تەعریب و نە تەرحیل و نە تەبعیس چاوی خەڵكە كوردپەروەرەكەی ناشكێنێت و نە زوڵم و ستەم و كوشتن و زیندانیكردن، لەبەر زۆریی ناوی تێکۆشەرانی بەشداربوو و شەهیدە نەمرەكان، تەنیا ناوی پێشمەرگەكانی رەتڵی خانەقینم نووسیووە و زۆر داوای لێبوردن لە هەموو ئەوانە دەكەم کە بەشداربوون لەراپەڕینی خانەقیدا، چونكە ناوی هەموویان نازانم.
