ئاكۆ كەریم مەعروف
بەلای سۆفییەکانەوە، قامیش تاوەكو نەسووتێت نابێت بە شمشاڵ. خۆزگەم دەخواست هەموو قامیشەڵانەكان بسووتانایە تاوەكو رۆحی ماندووم پڕ دەبوو لە ئاوازی نەی، لە بۆنی خۆشی منداڵیی.. لەو چیرۆكانەی لە خەیاڵی خۆڵەمێشییەوە دەبوون بە ئاڵتوون، لە خەو زڕانی شەوانی قامیشەڵان، كە بە تەنها رووەو ئاسمانێكی دوور لە تاریكیم دەڕوانی.
چەند شەوێك بوو گوێم لە ئاوازی نەی دەبوو، سەرەتا وامدەزانی خەونە و هۆکارەکەی ماندووبوونە، ئاوازەكە وێنەی بوومەلەرزەیەك دەمارەكانی هەستیان توێ توێ دەكرد، مەستانە دەیانبردم بۆ شوێنێكی نادیار. مانگە شەو لە كۆڵانی قامیشەڵاندا ئەڵقەی پەنجەیە، هەور سەرپۆشە و خۆڵبارین كلرێژی چاو دەكات، بارانی ناوەختە هیچ شتێك بۆ ئێمە ناهێڵێتەوە تەنها بێدەنگی و گریان نەبێت، ئەوە چارەنووسمان بوو.. لەبیرمە ئامۆژگارییەك كرام، گەر ئێسقان بە ئاو بسوتێت هەمان ئاوازی گەردوونی هەیە..لە یادمە پێیان وتم: تیشكی خۆر، خاكی داڕزیو دەكات بە ئالتون، ئالتوونیش دەكات بە خۆڵەمێش.
لێیان پرسین.. ئایا كەسێك هەیە رێگەكەی دووربێت؟ لە جەنگدا هەر هەموو رێگاكان نزیكن، بەڵام هەنگاوەكان قورسن، ماندوون و بێ خەوییان پێوە دیارە. لەبەر خۆمەوە وتم: رێگاكان نزیكترن لە سێبەر و ترپەی دڵ. قسەكان تێكەڵەیەك بوون لە بێ ئۆقرەیی، چونكە هەموومان قسەمان دەكرد و دەماندا بەدەم رەشەباوە. لەبیرم نییە كێ ئەم قسەیەی وت، گەر یادەوەریم درۆم لەگەڵدا نەكات، شۆفێری زیلێک ئەمەی بە هەموومان وت. ئێمە دەڕۆیشتین... بە درێژایی رێگە لێزمە باران بوو، رێگەیەكی بێ بڕانەوە، لە پشتی ئوتۆمبێلێكی سەربازیی جۆری زیلدا، چاومان لەسەر ئەو هەورە بروسكانە بوو كە ئاسمانی تاریكی دەكرد بە رۆژی رووناك، پێیوتم: زۆر نابات دەگەینە ئەوێ... راستی كرد گەیشتینە ئەوێ، ئەو شوێنەی ناوم لێناوە كۆڵانی قامیشەڵان. شوێنێكی نا روون و نادیار، تاریكییەكی بێ ئەندازە ترسناك، لە هەر چوارلای خێمەكانەوە دەهاتە ژوورەوە، دۆخەكە زۆر خێرا بوو، لە زۆر شوێنەوە سوپا لە پاشەكشێدا بوو، كار گەیشتە ئەوەی لیژنەی سێدارە و گووللەبارانكردنی سەربازانی هەڵاتوو رێگە سەرەكییەكانی نێوان شارەكانیان گرت. دوای پشوویەكی كورت، ئەو كاتەی تاریكی و رەشەبایەكی بەهێز گڕی فتیلەكانی خامۆش دەكرد، بێ ئەوەی هەست بە هیچ شتێك بكەین خەومان لێكەوت. ژێر راخەرەكانمان مشەمایەكی رەنگ زەیتوونی بوو، پڕ بووبوو لە جۆگەلەی باراناو، هەموو جۆگەلەكان كە بەسەر موشەماكاندا وشكدەبوونەوە، چەند هێڵێكی خواروخێچیان دروست دەكرد کە رێگەكانی چارەنووسی ئێمە بوون. بەپێچەوانەی جەنگەكەی ترەوە كە دواتر روویدا و زۆری نەخایاند، بارانی رەش دەباری، سەروژێرمان هەر دووكەڵێكی لینجاوی رەش بوو. رۆژانی دوای جەنگەكەی تر كە دوو ساڵ دوای جەنگە درێژەكە بوو لە سەرباز نەدەچووین، كە سەیری یەكتریمان دەكرد بەهۆی شێواویی رەنگ و رووخسارمانە لە هەمووشتێك دەچووین تەنها بەشەر نەبێت.
من زۆر دڵم بەو مشەما رەنگ زەیتوونییە خۆش بوو كە لەژێر خۆماندا راماندەخست، یەكەمین كۆتری بیر دەخستمەوە، كە لە كەشتییەكەی نوح هەڵهات و دوای حەوت رۆژ لە گەڕان نزیكترین وشکانیی دۆزییەوە، بۆ بەڵگەی باوەڕپێکردنیشی لەلایەن نوح و دانیشتوانی كەشتییەكەوە بە چڵە زەیتوونێکەوە گەڕایەوە. كۆترەكە لە خۆشییاندا هاواری دەكرد، من ژیانێكی ترم دۆزییەوە، سەرزەمینێكی تازە... نوح كە مەست و گێژی تۆفان بوو، گوێی لە دەنگی كۆترەكە بوو، لووتبەرزانە وتی: پێ دەچێت ژیانێكی تر هەبێت. بە چاوی خەواڵووەوە، لە دەنگی ناڵە و گرمەیەكی بەهێز بە ئاگا هاتمەوە، چادرەكەم لێبوو بە چارۆكەی بەلەمێك، ناچار بووم ئەوانیتریش بە ئاگا بهێنمەوە كە ئەوانیش هەر خۆم بووم. ئەو شەوە ئەگەرچی دەمەو ئێوارە گەیشتین و نە زەوی دیار بوو نە ئاسمان، پێش ئەوەی پڕ چەكمان بكەن، بە خەیاڵی خۆم، دوو كەس بووین، كەچی دواتر بینیم هەر خۆم بووم!
كەسەكەی تر بە توڕەییەوە وتی: چۆن بە پێی خۆمان هاتین؟ دوای تێپەڕبوونی چەند شەوێك، لە ناكاو ئێمەیان گواستەوە، بەڵام ئەمجارەیان بە پێ و هەنگاو بە هەنگاو دوای یەكتر دەكەوتین، تا ئەو ساتەی خۆر لە ژێر خۆڵبارینی نائومێدیدا دەركەوت، هەر كەسەو بۆ شوێنی خۆی، دەبێت بەوشێوەیە بێت، لەم یاسایە ئاسانتر نییە، دەبێت زۆر بە باشی یەكتر بناسین، بەتایبەتی دەنگی یەكتر ناسینەوە، ئیتر بە هەر زمانێك بێت لەوەو دوا چیتر یەكترمان دەناسی، لەو ساتانەشدا یەكتر ناسین ئاسانە ، بە تایبەتی كە خۆر هەڵدێت، بە ناچاریی ئێمە دەبێت ببینە پاسەوانی شەوانی یەكتر. من و ئەویتر بووینە یەك جەستە بۆ ناسینەوەی یەكتر، گەرچی دەنگ و رووخسارمان زۆر جیاواز بوو. بەڵام دەمانبینی دوو رۆح بەناو كۆڵانەكانی قامیشەڵاندا كە یەك كەسن، بێدەنگ لەناو تارمایی زۆنگاوەكاندا بەسەر مشەمایەكی رەنگ زەیتوونییدا دێن و دەڕۆن ، كاتێك کە جۆگەلەیەكی باران چارەنووسیان دەنووسێت.
