ئیحسان عەبدولجەبار
لاپەڕەی ئابووری
وەزیری نەوتی عیراق روونكردنەوە دەدات، لەبارەی دۆسێی نەوتی هەرێمی كوردستان و گفتوگۆكانیان بەمەبەستی چارەسەركردنی ریشەیی ئەو پرسە و رایدەگەیەنێت: «حكومەتی هەرێم (50 %) بە بڕیارەكان رازییە، بەڵام كێشەكەیان ئەوەیە كە متمانەیان بە ناوەند نییە».
هاوكات ناوەڕۆكی بڕیارەكانی وەزارەتی نەوت بۆ وەفدی هەرێم ئاشكرا دەكات و دەڵێت: «پێموایە لە بەرژوەندیی هەموولایەك، حكومەتی هەرێم رەزامەند دەبێت بە بڕیارەكان».
چارەسەری ریشەیی بۆ كێشەكان
ئیحسان عەبدولجەبار، وەزیری نەوتی عیراق لە میانی بەشداریكردنی لە پڕۆگرامێكی كەناڵی (ئەلفرات)دا، قسەوباسی لەبارەی دۆسێی نەوتی هەرێم لەدوای بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی كرد و ئاماژەی بەوەدا: وەكو وەزارەتی نەوت دەمانەوێت لە رێگەی دەستوور و بڕیارەكانی دادگای فیدراڵییەوە مامەڵە لەگەڵ دۆسێی نەوتی هەرێمی كوردستاندا بكەین و چارەسەری ریشەیی بۆ كێشەكان بكەین، لای خۆیەوە حكومەتی هەرێم لە رێگەی دەستوورەوە مامەڵە لەگەڵ پرسی یاسایی بوونی نەوتەكەی دەكات، ئەمە لەكاتێكدا خودی دەستوور لە مادەكانی (110، 111، 112، 115) ناكۆكی هەیە لە شیكردنەوەی بڕگەكاندا.
وتیشی: «لەكۆتاییدا ئێمە كاری بازرگانی دەكەین، بۆیە پێمانباش نییە چیرۆكەكان بكەین بە فیقهی قانوونی و دەستێوەردانی سیاسەت، چونكە پرسی نەوتی هەرێم بەرگەی ئەوانە ناگرێت».
بەوتەی وەزیری نەوتی عیراق، بۆچوونی حكومەتی هەرێم وایە كە ئەوان پابەند نابن بە بڕیارەكانی دادگای فیدراڵییەوە، ئێمەش پێمانوایە وەكو وەزارەتی نەوت پابەندین بە جێبەجێكردنی ئەو بڕیارانەی كە دەركراون.
ناوەڕۆكی بڕیارەكانی وەزارەتی نەوت
لەبارەی داواكاری و بڕیارەكانی وەزارەتەكەی بۆ حكومەتی هەرێم بۆ یەكلاییكردنەوەی ئەو پرسە، ئیحسان عەبدولجەبار وتی:«ژمارەیەك بڕیارمان ئاڕاستەی سەركردایەتیی هەرێمی كوردستان و ئەو وەفدەیان كە بەمدواییە سەردانی بەغدایان كرد، كردووە و دەبێت پابەندبن بە جێبەجێكردنیەوە، بڕیارەكانیش بریتین لە: (پێداچوونەوە بە گرێبەستە نەوتییەكانیان و گونجاندنیان بەپێی رێوشوێنە یاسایی و ئابوورییەكان كە لە خزمەتی هەموولایەكدا بێت، چارەسەركردنی كەموكورتییە بازرگانییەكانی نەوتی هەرێم، دامەزراندنی كۆمپانیای نەوتی كوردستان كە خاوەندارێتی لەلایەن حكومەتی فیدراڵییەوە دەبێت و بارەگاكەشی لە هەولێر دەبێت، سیاسەتی برەودان بە كێڵگە نەوتییەكان و دیاریكردنی نرخی نەوت، بە هاوبەشی لەلایەن حكومەتی فیدراڵ و هەرێمەوە دەبێت)».
وتیشی: «ئەوانە بڕیارەكانی وەزارەتی نەوتی عیراقن بۆ چارەسەركردنی كێشەكان و هیچ بژاردەیەكی دیكەمان بۆ حكومەتی هەرێم نییە».
بازرگانیی نەوتی هەرێم سەركەوتنی بەدەستنەهێناوە
لە بەشێكی دیكەی قسەكانیدا، وەزیری نەوتی عیراق دێتە سەر باسی وەڵامی حكومەتی هەرێم بۆ ئەو بڕیارانە و رایدەگەیەنێت: «بە ئەمانەتەوە حكومەتی هەرێم (50 %) بە بڕیارەكان رازین، بەڵام بۆچوونی دیكەیان هەیە كە پێموایە هۆكارەكەی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە هێشتا متمانەیان بە حكومەتی ناوەندی نییە».
هاوكات لەبارەی ئەنجامی دانیشتنەكانی نێوان وەفدی حكومەتی هەرێم و وەزارەتەكەی، ئیحسان عەبدولجەبار ئاشكرایكرد: بە وەفدی حكومەتی هەرێم-مان راگەیاندووە كە تەنیا ئەو بڕیارانە چارەسەرن بۆ دۆسێی نەوتی هەرێم و جێبەجێكردنیشی لە بەرژەوەندیی خەڵكی هەرێمی كوردستانە، چونكە لە رووی بازرگانییەوە فرۆشتنی نەوتی هەرێم خزمەت بە عیراق ناكات، بەشێوەیەك ئەگەر تەماشای رێكارەكانی فرۆشتنی نەوت لە عیراق بكەیت، دەردەكەوێت كە سێكتەری بازرگانیی نەوتی هەرێم سەركەوتنی بەدەستنەهێناوە وەكو ئەوەی لە ناوچەكانی عیراقدا هەیە.
لەبارەی زانیارییەكانیان سەبارەت بە بڕی هەناردەی نەوتی هەرێم، وەزیری نەوتی عیراق ئاشكرایكرد: رۆژانە هەرێمی كوردستان بڕی 430 هەزار بەرمیل نەوتی كێڵگەكانی خۆیان و 100 هەزار بەرمیل نەوتی كەركوك هەناردەی دەرەوە دەكەن.
(80 %)ی گرێبەستەکان دروستە
وتیشی: «زانیاریمان هەیە كە نەوتەكەی هەرێم بۆ كوێ دەڕوات و بە چەند دەفرۆشرێت و ناوەڕۆكی گرێبەستەكان چۆن كراون، ئەمەش تاوان نییە، چونكە ئێمە شیكردنەوەمان بۆ هەموو گرێبەستە نەوتییەكانی هەرێم كردووە و (80 %)ی بە رێوشوێنێكی دروست كراوە و تەنیا (20 %)ی گرێبەستەكان پێویستیان بە گفتوگۆ هەیە».
ئاماژەی بەوەشدا: «پێموایە لە بەرژوەندیی هەموو لایەك دەبێت ئەگەر حكومەتی هەرێم رەزامەند بێت بەو بڕیارانەی كە ئاڕاستەمان كردوون».
ناوەڕاستی هەفتەی رابردوو، وەفدێكی حكومەتی هەرێم بە سەرۆكایەتی خالید شوانی وەزیری هەرێم بۆ كاروباری دانوستان لەگەڵ حكومەتی فێدراڵ، سەردانی بەغدای كرد و لەگەڵ بەرپرسانی وەزارەتی نەوتی عیراق كۆبۆوە و لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیشدا، خالید شوانی وتی: «كۆبوونەوەیەكی راشكاوانەمان كرد و رێكەوتین لەسەر ئەو میكانیزمانە كە دەكرێت پلانی كاری داهاتووی لێ پێكبهێنرێت، بەمەبەستی چارەسەركردنی ریشەیی سەرجەم كێشەكانی نەوت».
جەختیشیكردەوە: یاسای نەوت و غاز چارەسەری سەرجەم كێشەكان دەكات و ئەم كۆبوونەوەیەش سەرەتایەكی باشە بۆ هەماهەنگیی نێوان وەزارەتی نەوت و حكومەتی هەرێم.
