لە کاتێکدا هێشتا قەیرانی گەنم لای دەوڵەتانی هەژار بەردەوامی هەیە، بەتایبەتیش دوای دەستپێکردنی جەنگی نێوان روسیا و ئۆکرانیا، هیندستان لەم دواییەدا بە بڕی (20 %) رەسمی بەسەر برنجدا سەپاند، گرنگیی هیندستان لەوەدایە کە بەرکەوتی ئەو دەوڵەتە لە بازاڕی جیهان (40 %)ە. واقیعی حاڵ، جیهان لە بەردەم دەرکەوتنی قەیرانێکی نوێی کەرتی کشتوکاڵدایە، چونکە سەپاندنی رەسمی خۆپارێزی بەسەر گەنمدا، وەک هیندستان، نرخی برنج لە دەوڵەتە بەرهەمهێنەرەکانیتری برنج بەرزدەکاتەوە، وەک: تایلاند، ڤێتنام، پاکستان، ئەندەنوسیا، بەنگلادیش و چین، لێرەدا دەبێ ئاماژە بەوە بکرێت، کە زۆر دەوڵەت لەبری گەنم و گەنمەشامی پشت بە برنج دەبەستن.
ئەگەر ئاسیا بە تەنها (90 %) کۆی بەرهەمهێنانی بەکاردەبات، ئەوا دەوڵەتانی ئەفریقیا و هەندێک لە دەوڵەتانی عەرەبی، کە توانای بەرهەمهێنانی کشتوکاڵیان لاوازە بەدەست قەیرانی خۆراکەوە دەناڵێنن، لە هەمانکاتیشدا دەوڵەتانی دەوڵەمەند بەشی پێداویستییەکانی خۆیان لە بازاڕی جیهان و بەنرخی بەرز دەکڕن، هەروەها ئەو دەوڵەتانەی توانای هەناردەکردنی بەرهەمی کشتوکاڵیان هەیە، لەوەدان خۆپارێزیی ئابووری بەسەر بەرهەمی هەناردەیاندا بسەپێنن تا کۆنترۆڵی هەڵئاوسانی ناوخۆی ئابوورییانی لێوە بکەن، واتە کۆتوبەند دەخەنە سەر بڕ و نرخی بەرهەمەکانیان، تا لێوەی ئامانجە ئامانجە ئابوورییەکانیان دەستەبەر بکەن، چ ئامانجی ئاسایشی خۆراک یان سوودوەرگرتن لە نرخە نوێیەکە وەربگرن، وەک چۆن هیندستان بۆ کۆنترۆڵکردنی هەڵئاوسان کردی.
لەسەر هەمان شێوە، هەندێک لە دەوڵەتانی ئاسیا و ئەفریقیا لە رووی ئابوورییەوە لاوازن، لە بنچینەدا بەهۆی بەرزی بەهای دۆلار و نزمی بەهای دراوە نیشتمانییەکەیانەوە، تێچوونی خۆراکیان بەرزە، بەتایبەتی کە دەوڵەتانیتر و هەناردەکارانی برنج ئەو دەرفەتی زیادکردنی نرخەیان قۆستەوە، دەوڵەتانی کشتوکاڵی خاوەن داهاتە نزم و مامناوەندەکان کە پشت بە کشتوکاڵ دەبەستن بەهانە بۆ بڕیارەکان دەهێننەوە بۆ ئەوەی قەیرانەکە و بەرزی نرخ بقۆزنەوە، تا کاریگەریی بەرزی بەهای دۆلار و نرخی سوود و پاشەکشێی نرخی گۆڕینەوەی دراو سووک بکەن.
بە شێوەیەکی گشتی، خۆپارێزیی ئابووریی بەرهەمی خۆراک، کاریگەریی نەرێنیی ئابووری لەسەر خۆراکی گەلانی جیهان دەبێت، چەند قەبارەی دەوڵەتی هەناردەکار گەورە بێت، نموونەی هیندستان و ئۆکرانیا و روسیا و ئەمریکا و یەکێتیی ئەوروپا و چین، کاریگەرییە ئابوورییەکەی گەورەتر دەبێت، ئەمەیش تێکچوونی رەوشی کۆمەڵایەتیی دەوڵەتانی هەژاری بەدوادا دێت، هەروەها کاریگەری لەسەر هەندێک پیشەسازییش دەبێت، وەک، ئالیکی ئاژەڵ و هەندێک جۆری مەعکەرۆنی و ئەو بەرهەمانەی پشت بە گەنم دەبەستن.
لە کۆتاییدا، کاتێک گەورە هەناردەکارانی دانەوێڵە هەر کۆتوبەندێکی خۆپارێزی دەسەپێنێت، ئەو بڕیارانە دەرهاویشتەی مەترسیداری لەسەر سەبەتەی نرخی خۆراک دەبێت و گوشاری هەڵئاوسانیش لەسەر هەموو دەوڵەتان زیاد دەکات، رەنگە هەندێک لە دەوڵەتە دەوڵەمەندەکان خەزینی ستراتیجیان زیاتر بکەن، بەمەیش خستنەڕووی جیهان لە خۆراک کەم دەکات، ئەگەر نرخی خۆراک لە هەڵشکان بەردەوامی هەبێت، ئەوا ئەوروپا و ئەمریکا لە بەرزکردنەوەی نرخی سوود بەردەوام دەبن. ئەم رەوشە، جیهان دەخاتە بارێکی ئاڵۆزی بەرئەنجام و هۆکاری دژ بەیەک، کە دەبنە هاوکاری یەک و رەوشەکە ئاڵۆزتر دەکەن، وەک هەمان رەوشی پێش دووەمین جەنگی جیهان کە دەوڵەتان پەنایا بۆ خۆپارێزیی خۆراک برد بوو، نرخی دراوەکان داڕمان، گەشەی ئابووریی جیهانیش پاشەکشێی کردبوو.
