چارەسەری دوو دەوڵەتی، چوارچێوەی پێشنیازکراوی چارەسەرکردنی ململانێی ئیسرائیل و فەلەستین بە دامەزراندنی دوو دەوڵەت بۆ دوو گەل: ئیسرائیل بۆ گەلی جولەکە و فەلەستین بۆ گەلی فەلەستین. لە ساڵی 1993 حکومەتی ئیسرائیل و رێکخراوی رزگاریخوازی فەلەستین (PLO) لەسەر پلانێک رێکەوتن بۆ جێبەجێکردنی چارەسەری دوو دەوڵەتی وەک بەشێک لە رێکەوتنەکانی ئۆسلۆ، کە بووە هۆی دامەزراندنی دەسەڵاتی فەلەستین (PA).
پاشخان و بنەمای مێژوویی
ئەو چارەسەرە دوو دەوڵەتییەی کە رێکەوتننامەکانی ئۆسلۆ پێشنیازی کردووە، لە زنجیرەیەک رووداوی مێژووییەوە سەریهەڵداوە. دوای رووخانی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی، جولەکە و عەرەب هەردووکیان ئیدیعای مافی چارەی خۆنووسینیان کرد لە ناوچەکەدا.
یەکەم هەوڵی دابەشکردنی ناوچەکە لە ساڵی 1948دا بووە هۆی دروستبوونی دەوڵەتی ئیسرائیل، بەڵام هیچ دەوڵەتێکی فەلەستینی دانەمەزرا و کەناری خۆرئاوا و کەرتی غەززە بە رێکەوت کەوتنە ژێر دەسەڵاتی ئوردن و میسرەوە.
لە شەڕی شەش ڕۆژەی ساڵی 1967دا، ئیسرائیل کەرتی خۆرئاوا و کەرتی غەززە و ناوچە عەرەبییەکانی دیکەی گرت و داگیری کرد، ئەمەش دوای ئەوە بووە هۆی ئەوەی کە ئیسرائیل ئەو زەویانەی دەستی بەسەردا گرتبوو بە ئاشتی لەگەڵ دراوسێ عەرەبەکانیدا بگۆڕێتەوە، لەوانەش فەلەستینییەکان.
قبوڵکردنی چارەسەری دوو دەوڵەتی
یەکەم ئاماژە کە رێکخراوی رزگاریخوازی فەلەستین ئامادەیە چارەسەری دوو دەوڵەتی قبوڵ بکات، لانیکەم لەسەر بنەمای کاتی، لەلایەن سەعید حەمامییەوە لە ناوەڕاستی حەفتاکانی سەدەی رابردوودا خرایەڕوو.
بڕیارنامەکانی ئەنجومەنی ئاسایش کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ مانگی حوزەیرانی 1976 کە پشتگیری لە چارەسەری دوو دەوڵەتی لەسەر بنەمای هێڵەکانی پێش 1967 دەکرد، لەلایەن ئەمریکاوە ڤیتۆ کرا، کە پشتگیری لە چارەسەری دوو دەوڵەتی دەکات بەڵام ئاماژەی بەوەدا کە سنوورەکان دەبێت راستەوخۆ لەلایەن لایەنەکانەوە دانوستانیان لەسەر بکرێت. بیرۆکەکە لە ناوەڕاستی حەفتاکانی سەدەی رابردووەوە لە کۆبوونەوەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکاندا پشتیوانییەکی زۆری هەبووە.
جاڕنامەی سەربەخۆیی فەلەستین لە 15ی تشرینی دووەمی 1988، کە ئاماژەی بە پلانی دابەشکردنی نەتەوە یەکگرتووەکان لە ساڵی 1947 و «بڕیارەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان لە ساڵی 1947» بە گشتی، وەک دانپێدانانی ناڕاستەوخۆ بە دەوڵەتی ئیسرائیل، و پشتیوانی لە چارەسەری دوو دەوڵەتی لێکدرایەوە. پلانی دابەشکردن بۆ دابینکردنی شەرعیەتی بە دەوڵەتبوونی فەلەستینیش بانگەشەی بۆ کرا. روونکردنەوەکانی دواتر بە یەکەم دانپێدانانی ئاشکرای فەلەستین بە ئیسرائیل وەرگیرا.
هەرچەندە ئیسرائیل و فەلەستینیش نزیک ببنەوە لە چارەسەرکردنی کێشەکانیان، سپۆیلەرە (تێکدەرە) سیاسییەکانی هەردوولا سەرلەنوێ کێشەکان قووڵتر دەکەنەوە و دووبارە ناکۆکییەکان دەستپێدەکەنەوە. زۆرجار تێکدەرانی پرسی ئاشتی لای جولەکەکان، جولەکە ئۆرثۆدۆکسەکانن و تێکدەرە فەڵەستیینیەکانیش بە سەلەفییە جیهادیەکان مەزندە دەکرێن.
