هەشتی مارس و پرسێن هەنوكەیی دەربارێ ژنان

08:18 - 2023-03-07
ئیمان ئامێدی*
340 خوێندراوەتەوە

ل گورەی رۆڵێ كاریگەرێ‌ ژنێ دناڤ هەموو جڤاكاندا پێدڤییە مافێن ئارامی و گەشەپێدان و خۆ پێشخستنێ ژێرا بهێنە دابینكرن، ژبەركو دڤی سەردەمیدا ژن یا بووییە پیشەكار و ماموستا و پەروەردەكار و سیاسەتمەدار و نوژدار و ... هتد و فشار و پراوێزخستنا ب درێژاهیا ساڵ و چەرخان ل دژی وێ هاتییە كرن نە بوونە ئەگەر ئیرادا وێ بشكێنیت، بەلكو بەروڤاژی وێ چەندێ ژن شیا هێلا زاڵبوونا زەلامی ببەزینیت و ببیتە ژمارە و هێز و فاكتەر دسەرجەم جومگە و بیاڤێن ژیانێدا و د پڕانیا بیاڤ و بازناندا زۆر بسەركەفتی تر بوو ژ زەلامی. 

بۆ ئێكەم جار ل ساڵا 1975 رۆژا جیهانییا ژنان هاتە ساخكرن كو ب فەرمی ژلایێ نەتەوێن ئێكگرتی ڤە بڕیار ل سەر ڤێ رۆژێ هاتبوو دان كو ساڵانە ل هەشتی مارس ئەو رۆژە بهێتە ساخكرن، وەكو ئاماژەیەك بۆ خۆپێشاندانا هەشتی مارس یا ساڵا 1908 ل ویلایەتا نیویورك كو تێدا داخوازا كێمكرنا دەمژمێر و زێدەكرنا كریا كاری هاتبوو كرن، ئێدی هەشتی مارس بۆ سیمبۆلا ساخكرنا وێ رۆژێ و بدەستڤە ئینانا مافێن ژنان و بنبڕكرنا جوداكاریێن جێندەری.

ب درێژاهیا ساڵ و چەرخا ژنان سەلماندیە كو ئەو بەشێ گرنگ و شەنگستێ سەرەكی نە بۆ بڕیارێن ئاڤاكرن و ئارامی و پێكڤە ژیانێ ل سەر ئاستێ جیهانێ بگشتی، بەروڤاژی وێ چەندێ دكێمترین حالەتاندا ژنێ ل سەر هەر ئاستەكی بیت بڕیارێن نە گونجای و وێرانكار داینە. 

دڤی سەردەمیدا ژن وەكو جاران نەمایە ڤەدەر ژ هەڤكێشە و هەڤڕكی و بڕیارێن چارەنڤیساز، بەلكو ل پڕانیا جیهانێ و دگەلەك كەیس و پرسێن مەزن و نێڤدەولەتیدا ژن بڕیارێن ئێكلاكەر ددەت.

ب ڤێ هەلكەفتێ و وەكو هەرساڵ دێ بێژین و دووبارە كەین، پێدڤییە ل سەر ئاستێ عیراقێ بگشتی ئاستەنگێن لهەمبەر ئازادیێن ژنێ بهێنە لادان، دەرگەهـ و دەلیڤێن ژیانەكا بەختەوەر دوور ژ پەراوێزخستنێ لهەمبەر ژنێ بهێنە ڤەكرن.

ل گورەی جارنامێن نێڤدەولەتی ژن ژ توندوتیژیا خێزانی بهێتە پاراستن و هەموو جورێن ئارامیا كۆمەڵایەتی دوور ژ رەگەزپەرستیێ ژێرا بهێنە فەراهەمكرن.

پێدڤییە سەرجەم دامودەزگەهێن حكومی ل عیراقێ و هەرێما كوردستانێ گرنگیەكا باشتر بدەنە مافێن ژنان و یاسایێن گرێدای ب ڤی بواری ڤە زێدەتر ئەكتیڤ بكەن.

گرنگە ستراتیژیەتەك بهێتە دارشتن كو بەشداریا ژنان د دارشتنا بڕیاراندا ل عیراقێ و هەرێمێ بپارێزیت.

ل دووماهیێ ژی هەشتی مارس ل هەموو وان ژنان پیرۆز بیت یێن ل سەر ماف و هەبوونا خۆ بێ دنگ نەمینن .. ل وان ژنان پیرۆز بیت یێن هەتا نوكە لژێر یاسا و رێسایێن بابسالاریێ نەشێن بچووكترین دەربڕین ژ خواست و مافێن خۆ بكەن.

* ئەنداما جڤاتا سەركردایەتیا (ی.ن.ك)

هەشتی مارس 2023

وتارەکانی نوسەر