ئەردۆغان و سەرۆكایەتییە نوێیەكەی

09:47 - 2023-06-13
م- عوسمان كانی پانكەیی
334 خوێندراوەتەوە

لە خولی دووەمی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی توركیادا، رەجەب تەیب ئەردۆغان بە دەنگی 52% سەركەوتنی بەدەست هێنا بەسەر ركابەرەكەی كەمال كلیچدار ئۆغلۆیە بە 48 %. هۆكارەكانی سەركەوتنی ئەردۆغان ئەگەڕێتەوە بۆ مانەوەی تەوژمی نەتەوەپەرستی لای زۆرینەی خەڵكی ئەو وڵاتە. كە ئەردۆغان كاری لەسەر دەكرد بە تایبەتی بەكارهێنانی هەموو دەسەڵاتەكەی دژی گەلی كورد، لە ناوەوە و دەرەوە و زیندانیكردنی سەركردە و چالاكوانانیان و دیاردەی دەسەڵاتی سەربازی لە ناوچەكانیاندا و رەوانەكردنی هێزی سەربازی بەهەموو جۆرە چەك و فڕۆكەی درۆن بۆ رۆژئاوای كوردستان و جێگیركردنی چەندەها سەربازگە لە هەرێمی كوردستان بەناوی شەڕی تیرۆرەوە لەهەمان كاتدا قۆستنەوەی رەوتی ئیسلامی ئیخوانی سوننە لە توركیادا بەجۆرێك لەژێر دروشمەكەیدا دەسەڵاتی رەهای پێ بەدەستهێنا، بەڵام دەسەڵاتی سەرۆكایەتی ئەم خولە و لەم قۆناغە نوێیەدا بە جیاوازییەكی بەرچاوەوە بەدەستیهێنا، لەلایەك لەبەردەم ئۆپۆزسیۆنی هاوپەیمانی چەند حزبی سەركردەی دیار و ناسراوی بەردەم خەڵكی توركیا، بە هەدەپەی كورد و پارتی چەپی سەوزی توركیا كە حزبێكی عەلمانی سەردەمیانەی چینایەتی توركیایە، ئەمانە ئاستەنگێكی دیارن لەبەردەم هەر هەنگاو و بڕیارێكی تاكڕەوانەی ئەردۆغان كە بە هەموو ئۆپۆزسیۆن خاوەنی دەنگی نزیكەی نیوەی جەماوەری توركیان، لەناو جۆرەها خواستی نوێ و سەردەمیانەدا خوازیاری گۆڕینی سەرۆكایەتی ئەردۆغان بوون.

یەكێك لە ئاستەنگەكانی بەردەم ئەردۆغان ساغبوونەوەی ئاراستەی توركیایە بەلای روسیا و ئێران و پشتكردنە ئەمریكا و وڵاتانی ئەوروپا و هاوپەیمانیی ناتۆیە، ئەمەش كاریگەری زۆری لەسەر ئابووریی توركیا هەیە و هۆكاریشە بۆ پشتگیری و هاوكاریی ئۆپۆزسیۆن
لە دژی

ئۆپۆزسیۆنێکی بەهێز
لەهەمان كاتدا ئەم ئۆپۆزسیۆنەی بەردەم ئەردۆغان خاوەنی زیاتر لە (260) ئەندام پەرلەمانن، هەروا بە ئاسانی ئەردۆغان ناتوانێت هەیمەنەی خۆی بەسەریاندا زاڵ بكات و بڕیارە تاكڕەوەكانی بەسەریاندا بسەپێنێت بەجۆرێك خۆی چۆن ویستی ئەوە بكات، بە دەركردنی پەرلەمانتاری كورد و زیندانیكردن و پێشێلكردنی یاسا و پەیڕەوی كاری پەرلەمان، ئەم دیاردە سەركێشیانەی ئەردۆغان بۆ سەپاندنی دەسەڵاتی تاكڕەوی لە توركیادا تا رادەیەك كۆتایی پێهات، لەلایەكی دیكەشەوە سەختی و نالەباری ئابووری و هاتنەخوارەوەی بەهای لیرەی توركی بۆ نزمترین ئاست لەبەرامبەر دۆلاری ئەمریكادا، بەجۆرێكە كە كاریگەری زۆر خراپی كردووەتە سەر ژیان و گوزەرانی خەڵك و هەتا ئێستا بێ چارەسەر ماوەتەوە و چارەسەریشی لە دەسەڵاتی ئەردۆغاندا نییە، چونكە خۆی هۆكاریەتی.
پشتكردنە ئەمریكا
یەكێكی تر لە ئاستەنگەكانی بەردەم دەسەڵاتی ئەردۆغان ساغبوونەوەی ئاراستەی توركیایە بەلای روسیا و ئێران و پشتكردنە ئەمریكا و خۆرئاوا و دەوڵەتانی ئەوروپا و هاوپەیمانی ناتۆیە، كە ئەمە كاریگەری زۆری لەسەر هێنانەخوارەوەی ئابووری گشتی توركیایە و هۆكاریشە بۆ پشتگیری و هاوكاری ئۆپۆزسیۆن لەناو توركیادا دژی دەسەڵاتی ئەردۆغان.
 بەگشتی ئەم هۆكارانە ئاستەنگییەك لەبەردەم هەموو بڕیار و دەسەڵاتەكانی ئەردۆغاندا دروست دەكەن بەجۆرێك رۆژ دوای رۆژ بەرەو لاوازی دەبەن و پێدەچێت توركیا بكەوێتە گێژاوێكی سیاسییەوە، لەبەر ئەوەی ئەردۆغان هەموو چالاكی و هەنگاوەكانی بۆ سەركەوتنی خۆی بووە، تەنانەت لەناو حزبەكەشیدا ئامادە نەبووە كەسێك پەروەردە بكات بۆ جێگرەوەی خۆی، لەبەرامبەر دەسەڵاتیشدا دەوڵەمەندكردنی خۆی و سەرمایەداری و خۆشگوزەرانی خێزانەكەی، ماوەتەوە خۆسازدانی ئۆپۆزسیۆن و پێداچوونەوە بە هەڵە و ناتەواویەكانیان. 
كورد هێشتا لەناو ململانێی دەسەڵاتی توركیا و بیری تەسكی رەگەزپەرستی چارەنووسی نادیارە، بۆیە دەبێت سوود لەم ئەزموونانە وەربگرن، ئەمیش ئەركی سەرەكی ئەكەوێتە سەر هەدەپە و هەنگاوی ئاشتیانە و سەردەمیانەی پەكەكە بۆ رای گشتی و رێكخراوە نێودەوڵەتی و مرۆڤدۆستەكان و زیاتر هەوڵدان بۆ رەواندنەوەی دیاردەی دوژمنایەتی بۆ گەلی تورك، لەهەمان كاتدا ئێستا قۆناغێكی لەبار و گونجاوە بۆ خۆنزیكردنەوە لە خۆرئاوا و دەسەڵاتەكانی لەناوچەكەدا، وەكو هاوپەیمانییەك لەنێوان كورد و ئەمریكا و هاوپەیمانەكانی و نزیكردنەوەیان لە حزبە ئۆپۆزسیۆنەكانی دژ بە ئەردۆغان لەناو توركیادا، زامنی زیاتر بەرەوپێشچوونی دۆزی كوردە لە باكووری كوردستاندا و هەنگاوێكی پێویستی ئەم قۆناغەیە بۆ سەركەوتن.

ئەگەر چاكسازی لە توركیادا نەكرێت
ئەم بۆچوونانە لە كاتێكدایە ئەگەر ئەردۆغان هیچ هەنگاوێكی چاكسازی لە توركیادا نەنێت بۆ خەڵكی توركیا و رووی وەربگێڕێتەوە بۆ خۆرئاوا و ئەوروپا و پشت لە روسیا بكات كە ئەمە زۆر ئەستەمە، بەڵام ئەردۆغان سیاسەت دەكات و سڵ لە هیچ ناكاتەوە بۆ دەسەڵاتی خۆی و بۆ كوردیش ئەگەر سەركردە و چالاكوانەكان و زیندانییەكان ئازاد بكات، هێزەكانیشی لە رۆژئاوا  و لە هەرێم بكشێتەوە بەتایبەت بە رێكەوتن لەگەڵ سوریا كە یەكێكە لە مەرجەكانی دیمەشق بۆ هێزەكانی لە سوریا.  ئەمانە هەمووی لەناو گۆڕانكاری و سیاسەتی ململانێی توركیا و خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و دەسەڵاتی خۆرئاوا و خۆرهەڵاتدا دەسوڕێتەوە.
هەرچەندە ئەم هەنگاوە ئەرێنیانەی ئەردۆغان ئەگەرێكی لاوازە، چونكە ركابەریەكانی ئەردۆغان و خۆرئاوا بەگشتی یەكلایی بووەتەوە و چووەتە بواری ركابەری و دژ بە یەكتر.

وتارەکانی نوسەر