دیكتاتۆری و رابەر لە دەسەڵاتی سۆڤێتەوە داهات

تا سەرەتای سەدەی بیستەم، لە زۆر شوێنی جیهان سیستمی پاشایەتی میراتگری (تزاری روسیای بنەماڵەی رۆمانۆڤ، سەڵتەنەتی عوسمانی، شای قاجاری، ئیمبراتۆریی ئەڵمانی، هابسبورگی نەمسا و چەندین شوێنی تر) كە بە رەهایی و ستەمكارانە حوكمیان دەكرد، یان بە شێوەی دەستووری(ئینگلستان، دانیمارك، سوید و شوێنی تر). 
حوكمی كۆماری بە هەڵبژردنی گشتی دیموكراسی (ویلایەتە یەكگرتووەكان، فەرەنسا،  سویسرای فیدراڵی و....هتد). چەند شوێنێکیش بەناوی كۆماری هەبوو، بەڵام حوكمڕانییەکی دیكتاتۆریی تاكەكەسیی ستەمكاری هەبوو، چەندین شوێنێکیش كۆلۆنی بوون.
 ئەمە تا جەنگی یەکەمی جیهان بەردەوام بوو. كۆتاییەكانی جەنگ، جیهانی گۆڕی و سیستمێكی نوێی لە زۆر شوێن هێنایەكایەوە كە لەسەر بنەمای كۆماری و هەڵبژاردن و دیموكرسی بینا كرا. 
رووخانی قەیسەری روسی، بنەماڵەی هابسبرگ لە نەمسا، بنەماڵەی فیلهلم لە ئەڵمانیا، سەڵتەنەتی عوسمانی و بنەماڵەی چینگ لە چین ئەنجامەكانی ئەو جەنگە بوو.
 زۆری ئەوانە هەنگاویان دەنا بەرەو دیموكراسی.

ستالین لە دوا ساڵەكانی ژیانی لینیندا، ئەویشی دەستبەسەر كرد هاوشێوەی سیناریۆکەی  سەدام  بۆ ئەحمەد حەسەن بەكر

لەو كاتەدا حزبی بولشەفیكی روسیا بە سەركردایەتی لینین و بە پشتبەستن بە بیری ماركسیزم و روانگەی دیكتاتۆری پڕۆلیتاریا، بە زەبری چەک حكومەتی كاتییان لە 25 ئۆكتۆبەر ی1917، روخاند و دەسەڵاتی سۆڤێتیان سەپاند و هەموو بنەماڵەی رۆمانۆفیش گوللەباران كران بەبێ دادگاییکردن، هەموو حزب و رێكخراو و كۆمەڵەیەكیان قەدەغەكرد كە سەر بە حزبی كۆمۆنیست نەبوون و سەركردایەتیی ئەوانی قبووڵ نەبوو، بە ناوی دیكتاتۆرییەتی پڕۆلیتاریا و پارتەكەش بە ناوی پارتی پێشڕەوەوە سەپاند لەسەر بنەمای ماركسیزم، كە لە راستیدا نەك دیكتاتۆرییەتی حزب بوو، بەڵكو دیكتاتۆرییەتی كەمایەتی و چەند سەركردەیەک بوو، كە ئەوانیش دواتر لەسەر دەسەڵات یەک لەدوای یەک یەكترییان پاكتاوكرد. 
ئەوەش بووە هۆی بەرهەڵستی نەیارەكانی كۆمۆنیزم و چەند ساڵێک جەنگی ناوخۆ بەرپابوو، بەو هۆیەشەوە دەیان هەزاران کەس   گوللەباران کران یان لە سێدارەدران، دەیان هەزاریش لە بەندیخانەكان و لە سیبریا توندكران، بە ناوی دژە شۆڕش.
 ستالین لە دوا ساڵەكانی ژیانی لینیندا، ئەویشی دەستبەسەر كرد هاوشێوەی سیناریۆکەی  سەدام  بۆ ئەحمەد حەسەن بەكر، ئەویش بە هەمان شێوە نەیدەهێشت ئەندامانی مەکتەبی سیاسیش بیبینن. 
ئەوە جگە لە دەركردن و دەربەدەرکردن و لەناوبردنی  زینۆفیف، كامینیف، پاشان ریكۆڤ و چۆمسكی و تیرۆركردنی كیرۆڤ و پاكتاوكردنی هەزارانی تر لەناو حزب كە دەرەنجام ترۆتسكی دەستە راستی لینین هەڵات، بەڵام بە شوێنییەوە بوون تا لە مەكسیك كوشتیان و سەدان هەزار لە جووتیاران، كرێكاران، كاسبكاران و تەنانەت ئەندامان و كادرانی حزبیش لەناوبران. 
ئەوان سیستمێكی حوكمڕانییان داهێنا بە ناوی دیكتاتۆریی میللی، كە لە راستیدا دیكتاتۆری و ستەمكاریی تەنها كەسێك سیستمێكی پۆلیسی تۆقێنەری هێنایەكایەوە كە هەموو نەیارەكانی لەناودەبرد بە ناوی خیانەتكار، هەڵگەڕاوە و دژی شۆڕش، بە قۆرغكردنی هەموو جومگەكانی دەسەڵاتی سیاسی و ئابووری و كۆمەڵایەتیش، كە بووە سەرمەشق و پێشەنگ و مۆدێل بۆ كۆمەڵیك سیستمی دیكتاتوریی سەدەی بیستەم كە تائێستاش لە هەندێك شوێن بەردەوامە بە ناوی جیاجیای وەک (نەتەوایەتی، نیشتمانی، ئایینی و...هتد).
ئەو سیستمەش پشت بە چەند خاڵێک دەبەستێت، لەوانە:
-بوونی حزبێكی توندڕەو، سەركردەیەكی رەها كە تا لەژیاندا بمێنێت هەر خۆی حوكمڕانی بكات، بە پیرۆز دابنرێت و مەودای رەخنە لەخۆی و بنەماڵەكەی تاوان بێت. 
-ئۆپوزسیۆنی جدی نەهێڵرێت.
-حوكمی پۆلیسی زاڵ بێت، چاولێكردنی ئەوان لەلایەن دیكتاتۆرەكانی ترەوە و پەیڕەوكردنی هەمان شێواز.

ئێستاش تێڕوانین بۆ ستالین لە نێوان ستایشکردن و تاوانبارکردنیدایە