بابەتی گەرمی ئەم رۆژانە لەسەر ئاستی كوردستان و عیراق و بگرە وڵاتانی دەوروبەریش، بابەتی خۆڵبارینە. ئەو دیاردە سروشتییەی كە بەراورد بەساڵانی رابردوو زۆر زیادی كردووە، هەمیش مەترسیی لەسەر ژیانی مرۆڤەكان دروستكردووە، پێدەچێت كاریگەریی لەسەر ژینگەش هەبێت بەشێوەیەكی گشتی.
رەنگە ئەم بابەتە، بابەتێكی پسپۆڕی بێت و پێویست بێت كەسانی شارەزا و پسپۆڕ لەو بوارە قسەی لەسەر بكەن، بەڵام ئەمە رێگری ناكات لەوەی میدیاكان و میدیاكارانیش لەو بارەیەوە زانیاری و لێكدانەوە بڵاوبكەنەوە، بەتایبەتی لەو رووەوە كە پرسێكی گشتیی هەستیارە و مەترسی لەسەر ژیانی مرۆڤەكان دروستدەكات و خەڵكیش وەك پێویست هۆشیار نەكراوەتەوە لە بارەیەوە.
وەزارەتی تەندروستی و لایەنە پەیوەندیدارەكانی حكومەت خەریكی بڵاوكردنەوەی رێنمایین بۆ خۆپاراستن لە كاریگەرییە راستەوخۆ و خێراكان، میدیاكانی وەك هەواڵ و رووداو و زانیاریی رۆژانە مامەڵەی رووكەشی لەگەڵدا دەكەن، بەڵام ئەوەی تا ئێستا نەهاتۆتە دەنگ حكومەتەكانی عیراق و هەرێمە، ئەوەشی قسەی جدیی لەسەر نەكراوە رێكارەكانی رێگرتن لە دروستبوون یان كەمبوونەوەی ئەو دیاردەیەیە لە هەردوو مەدای دوور و نزیكدا.
چۆن دەكرێت لایەنە پەیوەندیدارەكان وا بێخەم بن؟ چۆن دەتوانن وەك هەر هاووڵاتییەكی ئاسایی تەماشای بارودۆخەكە بكەن و هیچ نەكەن؟ بەتایبەتی هەندێك دەزگای نێودەوڵەتی هۆشداری دەدەن لە مەترسیی شەپۆلەكانی خۆڵبارین. بەتایبەتی ئەگەر پێمان وابێت كە ئەم بارودۆخەی بەسەرمان هاتووە هەر پەیوەست نییە بەوەی ئەمساڵ وشكەساڵییە، بەڵكو پەیوەستە بەهەنگاوی ستراتیژی لە بارەی قەتیسبوونی گەرمی و كەمبوونەوەی رووبەری سەوزایی و ... هتد.
تەنانەت، چەند مانگێك لەمەوبەر، دەزگا هەواڵگرییەكانی ئەمریكا راپۆرتێكی شیكارییان ئامادەكرد لە بارەی خۆڵبارین و كاریگەرییەكانی لەسەر سیاسەت و ئاسایش و باری كۆمەڵایەتی و ئابووریی ئەم ناوچانە.
ئەو راپۆرتە دەستنیشانی كردووە، یەكێك لەو وڵاتانەی زۆر بەتوندی دەكەوێتە ژێر كاریگەریی شەپۆلەكانی خۆڵبارین و تەنانەت هەڕەشەی بەبیابانبوون گەورەتر و فراوانتر دەبێت، عیراقە. كوردستانیش كەم و زۆر كاریگەریی لەسەر دەبێت، بەڵام هەڕەشە سەرەكییەكەی سەر كوردستان، جگە لە خودی خۆڵبارینەكە، لێكەوتەكانی ئەو دیاردەیەیە.
بەتایبەتی لە رووی كۆچی بەلێشاوی خەڵكی ناوچەكانی تر بەتایبەتی ناوەڕاست و باشووری عیراق، كە بێگومان بابەتێكی لەو جۆرە كاریگەری لەسەر بوارەكانی سیاسی و ئاسایش و باری كۆمەڵایەتی دەبێت و تەنانەت ئایندەی ناوچەكەش دەخاتە بەر مەترسی.
ساڵانێكی زۆرە، بەتایبەتی لە ساڵانی سەرەتای ئەم سەدەیەوە باس لەوە دەكرێت لە ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا، ئیتر سەدەی شەڕ و ململانێ لەسەر ئاو و سەرچاوەكانی ئاو دەبێت. ئاو ئەوەندە بەها و نرخ پەیدا دەكات كە رەنگە بەرامبەر نەوت و سووتەمەنی و سەرچاوەكانی وزە مامەڵەی پێوە بكرێت.
وا قسە و لێكدانەوەكان دەبن بەڕاستی. ئاو، بەتایبەتی ئاوی شیرین و سازگاری چەم و بەنداوەكانی كوردستان رۆڵی یەكلاكەرەوە دەبینن. بەڵام ئەوەی مایەی مەترسییە، باری شێواومانە لە رووی ژینگە و پاراستنی دەرامەتە ئاوییەكان، نەبوونی بەنداو و كۆگای ئاویی پێویست، سیاسەتێكی هەڵە و پڕ لە كەموكوورتی لە بەكارهێنانی ئاوی ژێر زەوی ... و هتد.
