نەوتراو

سەرۆکی یەکێتی و تایپی بانگەشەكان

09:56 - 2024-10-08
د.عه‌داله‌ت عه‌بدوڵڵا
149 خوێندراوەتەوە

دیدێکی شیکارییە بۆ رووداوەکان

 لە پێنج خولی رابردووی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستان، ئەنجوومەنی نوێنەران، هەڵبژاردنی شارەوانییەكانی هەرێم و پارێزگاكانی عیراقیش، تایپی زاڵ و باو لای سەرۆكی قەوارە سیاسییەكان، یان سەرۆكی پارتە بەشداربووەكان، بۆ بانگەشەی هەڵبژاردنەكان، هەمان تایپی تەقلیدییە كە پێی ئاشناین. 

لەم بانگەشەیەی هەڵبژاردندا، ئەوەی كۆی ئەو وێنانە تێدەپەڕێنێت كە بۆ سەرۆك دەكێشرێت، ئەوەی تەواو پێچەوانە و بە شێوەیەكی زیندوو و پڕ لەكارلێك لەگەڵ جەماوەردا بانگەشە دەكات، بافڵ تاڵەبانی -ی سەرۆكی یەكێتییە

سەرۆك دەبێت بەردەوام بە جل و بەرگێكی ئەفەندی یان كەلتورییەوە، لە پشتی سەكۆیەكی تەختەیی، یان لەسەر ستەیجێكەوە دەربكەوێت و كۆمەڵێكی زۆر لە كاندیدان یان بەرپرسانی قەوارەكەی لە دەورو پشتییەوە رابوەستن، ئەویش دۆسێیەكی چەند پەڕەیی پڕ لە رستەو وشەی پێشوەخت نوسراو و ئاراستەكراوی لەبەردەستدا بێت و وتاربدات، هەر لە شوێنی خۆشییەوە، ناو بە ناو، سەر و مل و چاوی، وەك دەفری سەتەلایت، بەناو جەماوەردا بسوڕێنێت و ئەو رستانە بخوێنێتەوە و بجوێتەوە كە بەدوایاندا چاوەڕێ دەكات ببێتە هەڵا و چەپڵەرێزان!، ئیتر زۆرجار بەبێ هیچ كارلێكێكی راستەقینە و زیندوو، بەڵكو زیاتر وەك نەریتێكی كۆن و پەتی لە پەیوەندیگرتنی جەماوەری Mass Communication و هیچیتر. 
  ساڵانێكی زۆرە، ئەمە شێوازی پەیڕەوكراوی بانگەشەی سەرۆكەكانە. بونیادی سۆسیۆلۆژییانەی ئەم تایپە لە بانگەشە دەگەڕێتەوە بۆ مێنتاڵێتیی دەستەجەمعی، بۆ وێناكردنی سەرۆك وەك بوونەوەرێكی تایبەت كە دەبێت لە پایەیەكی كۆمەڵایەتیی بەرزتردا ببینرێت. 
دەبێت شێوازی قسە، جووڵە، لەرەی دەنگ، سیما و رەنگ، فۆڕمی راوەستان، شوێنی وتاردان، پڕ بن لەو نواندنانەی كە لە رەفتاری رۆژانەی جیای بكەنەوە و پایەیەكی بەرزیشی لەناو دەوروبەری كۆمەڵایەتیی خۆیدا، بۆ بەرهەم بهێنن. 
  ئەركێكی سەرەكیی نەوتراوی ئەم تایپە تەقلیدی و سەپێنراوەی بانگەشە لای سەرۆكەكان، دابڕینیانە لە وێنەی راستەقینەی خۆیان و دروستكردنی هالەیەكە لە دەوریان كە بە گریمانە مەزنایەتییان پێدەبەخشێت و بە گەورە و باڵا وێنایان دەكات. 
لەڕووی سایكۆلۆژیشەوە، سەرۆك دەبێ پابەندی كۆمەڵێك هەڵچوونی دەستكرد و هەندێکجاریش ساختە بێت، هەر لە پێكەنین و رووخۆشییەوە، تا رووگرژی و تووڕەیی، هەر لە جووڵە و زمانی جەستە و ئاراستەی ئۆرگانی لەشەوە، تا دەگاتە نواندنی حەماسەت و هاواركردن و جۆشدان. 
لەم ئاستە سایكۆلۆژییەدا، نەوتراوێكی گەورە ئەوەیە: سەرۆك نابێ هیچ یەكێك لەو دەركەوتنانەی لەسەر ستەیج تێكەڵ بە رەفتارە رەمەكی و ئاساییەكانی رۆژانەی خۆی بكات، بۆ ئەوەی هاوتاو هاوشێوەی ئەو جەماوەرە دەرنەكەوێت كە گوێ لە مەزنایەتی و جیاوازیی ئەو دەگرن!. 
سەرۆك دەبێ دواجار وەك بەرزە مرۆڤێك  Supreme Man خۆیمان بۆ نمایش بكات كە لە هیچ پنتێكەوە نەچێتەوە سەر رەفتاری ئاسایی و رۆژانەی خۆی و ئێمە، دەنا بەمە شكۆی(كەم) دەكات!.
  لەم بانگەشەیەی هەڵبژاردندا، ئەوەی كۆی ئەم وێنانە تێدەپەڕێنێت كە بۆ سەرۆك دەكێشرێت. ئەوەی تەواو پێچەوانە و بە شێوەیەكی زیندوو و پڕ لەكارلێك لەگەڵ جەماوەردا بانگەشە دەكات، بافڵ تاڵەبانی -ی سەرۆكی یەكێتییە. 
تاڵەبانی، بە سروشتی رەفتاری ئاسایی و رۆژانەی خۆیەوە ئاوێتەی دەنگدەرانی كەمپینەكانی هەڵبژاردن دەبێت. نە قات و چاكەتی ئوتوكراو و بۆینباخ، نە دەركەوتن وەك پەیكەرێكی درۆزنانە لە پشتی سەكۆ و سەر ستەیجەكانەوە، نە بە وتاردانی ریزبەندكراو و بۆ نووسراو!، نە بە لووتبەرزیی تێڕوانینەوە بۆ خەڵك و سەیركردنیان وەك مرۆڤی بچووك و نەزان، ناجوڵێتەوە و وتارنادات. بە پێچەوانەوە، ئەو وەك گەنجێكی بەئیرادە و عونفوان، پڕ لە جووڵە و خرۆشان، نزیك لە هەڵچوونی سادەی هاووڵاتیان، بە زمانێكی میللی و خاڵی لە رستەسازیی گران، بە تێكەڵكردنی چەند كەڵچەرێك لە وتاردان، بە هەڵبژاردنی رستەی خێرا و بە نیشان، بەنواندنەوەی خودی خۆی بێ پەردە و بە عینوان، بە ئازادیی جووڵە و خۆ راوەشان، زۆرترین پەیام لە كەمترین كاتدا دەگەیەنێتە دەنگدەران، دەستبەجێش هەموو ئەوەی كە دەیڵێت دەبنە بابەتی ناو كۆمەڵ و سەرزاران، دەبنە ترێند و باسی دۆست و نەیاران، لەوانەش سەرنجڕاكێشتر، بەشێكی زۆری كەمپینی تەواوی پارتە بەشداربووەكان، بە سیاسی و میدیاكارییانەوە، بە خۆیەوە سەرقاڵ دەكاو بگرە پەرێشان!، ئەمە تا ئەو رادەیەی كە لەگەڵ كەمپینی هەر شارێكدا بە ئاشكرا كاڵی دەكاتەوە هەموو پلار و تیر و توانجەكان، هیچ كاریگەرییەكیش ناهێڵێ بۆ پڕوپاگەندەی میدیای قەوارەكان، لە بەرامبەردا، لە ئاپۆرەیەكەوە بۆ دووان و بۆ سێیان، فۆڵۆوەری كەمپینەكانی بافڵ تاڵەبانی، زیاتر دەبن و گەورەتر و فراوان، بەتایبەتی كە هەمان كاراكتەر، بە هەمان مۆدێلی بانگەشەوە بۆ پەرلەمان، دەسكەوتی گەورەی بۆ پارتە سیاسییەكەی هەبووە و بە هێزی پشتیوانیی ئەندامان و لایەنگران، هییتریش بەڕێوەیە لە رۆژی دەنگدان!. 


    سەرۆک بافڵ، بە سروشتی رەفتاری ئاسایی خۆیەوە ئاوێتەی دەنگدەرانی كەمپینەكانی هەڵبژاردن دەبێت

وتارەکانی نوسەر