لەژێر پێی رووداو و ململانێ و حیكایەتە سیاسییەكاندا، ژیانی كۆمەڵایەتیشمان، وەك زۆر بواری تر، پلیشاوەتەوەو پشتگوێخراوە. كۆمەڵگەكەمان تاوان و لادان و توندوتیژیی كۆمەڵایەتیی زۆری تیایە بەبێ ئەوەی لەماسمیدیادا بەدواداچوونی پێویستیان بۆ بكەین و لە رێگەی پسپۆڕان و شارەزایانەوە هۆشیاری بڵاوبكەینەوە.
لەئەزموونی وڵاتانی رۆژئاوادا، بەپێچەوانەی خۆمان، ژیانی كۆمەڵایەتی، لە ریزی پێشەوەی گرنگیپێدان و روماڵەكانی رۆژنامەگەری و میدیایە، چونكە خاوەنی زۆربەی رۆژنامەو گۆڤارەكان، یان كەناڵە بینراو و بیستراوەكان، یان ئاژانس و ماڵپەڕەكان، سەربە ئەم یان ئەو پارتی سیاسی، هی ئەم یان ئەو سیاسیی پارەدارو بازرگان!، یان سەربە كوڕ یان دۆست و بریكاری ئەم یان ئەو بابای دەستڕۆیشتوو، نین!، خەمی كۆمەڵگەیانە، پێش پارتە سیاسیییەكان و سیاسەتمەداران.
رووداوەكەی هەولێر كە تیایدا پزیشكێك، تاوانێكی كەم وێنە ئەنجامدەدات و لەگەڵیدا شۆك و سەرسوڕمان و پرسیارەكان بەخێرایی تیشك بەناو كۆمەڵگەدا بڵاودەبێتەوە، لەو رووداوانەیە كە پێماندەڵێت ژیانی كۆمەڵایەتیی كۆمەڵگە گۆشەو پانتایی تاریكی زۆری تیایەو تا لەو فۆرمە تۆقێنەرەدا خۆی نمایش نەكات وریا نابینەوە. تاوانەكەی هەولێر، لەبەر بڕی كەمی زانیاریی لەبارەیەوە – كە بێگومان بەشێكی لەگەڵ تەرمەكاندا دەنێژرێت بەو پێیەی چیرۆكی راستەقینە لای قوربانییانە – دەرگای واتە وات و گێڕانەوەی جیاوازی كردۆتەوە. راستە خاڵی هاوبەش لەنێوان هەموو گێڕانەوەكاندا، ئەوەیە كە بكەری تاوان، نەك هەر تاوانبارە، بەڵكو زێدەڕۆییەكی گەورەشی لە قەبارەی تاوانەكەیدا كردووە كە زۆرجار ناچێتە – مەگەر بە تیۆری رەفتاری بەخشراوان پاساوبدرێت – چوارچێوەی هیچ تایپێكی باوی تاوانكردنەوە.
دەگمەنیی رووداوەكەی هەولێر، زۆر تیۆری تاوانیشی تێپەڕاندووە. زۆربەی ئەنجامگیرییەكانی بواری زانستی تاوانناسیCriminology، كە سوود لەتوێژینەوەكانی بوارە پسپۆڕییەكانی وەك كۆمەڵناسی، دەروونناسی، زانستە سیاسییەكان، ئابووری، فەلسەفە، دەروونشیكاریی پزیشكی، زیندەوەرزانی، ئەنسرۆپۆژیای كۆمەڵایەتی و تاوان، یاسا، وەردەگرن، پێماندەڵێن كە دیاردەكانی هەژاری، بێكاری، جیاوازیی چینایەتی، توندوتیژیی خێزانی، بڵاوبوونەوەی ماددە كحولی و بێهۆشكەرەكان، دەمارگیریی ئاینی یان نەژادی، تاوانی رێكخراو، لاوازیی یاساو دادپەروەری، لەو كۆمەڵە فاكتەرانەن كە دەشێت تاوان بەرپا بكەن.
رووداوەكەی هەولێر، هیچ یەكێك لەو فاكتەرانەی تێدا نییە. تاوانبار، كەسێكی دەوڵەمەندە، باشترین پیشەو كاری هەیە، لەگەڵ هاوسەرەكەیدا پێگەی كۆمەڵایەتیی و پیشەیی یەكسانیان هەیە، ئەگەر پەروەردەی خێزانیی باشیان نەبووایە نەدەبوونە پزیشك كە زۆرجار گرنگیپێدانێكی تایبەتیی دەوێت، كەسەكە لەكاتی رووداوەكەشدا سەرخۆش نەبووە، مادەی هۆشبەر بەكارناهێنێت، جۆری تاوانەكەش پەیوەندیی بەدەمارگیریی ئاینی یان نەژادییەوە نییە، تاوانبار سەربە هیچ باندو گروپێكی مافیایی نییە، پێگە كۆمەڵایەتی و زانستییە سەقامگیرەكەشی وەك پزیشكێكی ناسراو، ئەو گریمانەیەی تیایە كە لاوازیی یاساو نادادپەوەریی كاری تێناكات، دەی كەوابێت، ئەم تاوانە بۆ، چۆن لێی تێبگەین، بەچی رێ لەدووبارەبوونەوەی بگرین؟.. بەهەر حاڵ، تاوانەكە هەر راڤەیەكی تر هەڵبگرێت، لەكۆتاییدا، هەر گریمانەیە، هەموو گریمانەیەكیش بە لۆژیكی زانست، توێژینەوەی پێویستە.
