راپەڕین لە خانەقی

حەسەن جیهاد ئەمین


دوای داگیركردنی كوێت لەلایەن رژێمی سەدامەوە لە 2/8/1990 پێشبینییەكان بۆ دوای ئەو داگیركارییە و دەرهاوێشتەكانی،  یەك لەئەگەرەكان (كە خۆشبەختانە هاتەدی) راپەڕینی خەڵكی عیراق و كوردستان بوو دوای تێكشكانی عیراق و دەركردنی لە کوێت و لێكەوتەكانی، سەرەتا راپەڕین لە بەسرە و دواتریش لە شارەكانی تری باشووری عیراق بەرپابوو.
بوونی بەرەی كوردستانی و رادەیەكی باش لە تەبایی و یەكڕیزیی هێزە کوردستانییەکان، زەمینەیەكی باش و لەباری بۆ راپەڕینی خەڵكی كوردستان لە هەموو شار و شارۆچكەكانی كوردستان بەكەركوك و دووز و خانەقی-شەوە رەخساند.
یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان بە بەرنامەیەكی ورد كاری بۆ ئەنجامدانی راپەڕین كرد، هێزی پێشمەرگە و راگەیاندن و لە رێگای سوپای رزگاریی كوردستانەوە، ئامادەكاریی باشی لەناو شارەكاندا کرد.
دیاریكردنی كات و رۆژی راپەڕین كە ئەمە دیاردەیەكی دەگمەنە لە كردەی راپەڕیندا، بڵێسەی ئەو راپەڕینە گشت شارەكان یەكلەدوایەك بەدەم بانگەوازی راپەڕینەوە چوون و كوردستانیان لە ماوەیەكی كەمدا لە دەزگا تۆقێنەرەكانی بەعس پاككردەوە و ئەمەش وەرچەرخانێكی مێژوویی و یەكلاكەرەوە بوو لە مێژووی خەڵكی كوردستاندا.
 شاری خانەقی-یش وەكو شارێكی گرنگ و زیندووی كوردستان كە دەیان ساڵە سیاسەتی چەپەڵی تەعریب و تەرحیل و تەهجیری لەدژ جێبەجێ دەكرا، بەدەم بانگەوازی راپەڕینەوە چوو و لە 10/3/1991 راپەڕی و پێشمەرگە و خەڵكی شارەكە پێكەوە كەرنەڤاڵی رزگاركردنی شارەكەیان بەخۆشی كردەوە، بەچەند سەعاتێك هەرچی سیاسەتی نەخشە بۆ كێشراوی پێشتری بەعس بوو هەڵوەشایەوە و بوو بە بڵقی سەر ئاو. رۆڵەكانی خانەقی و مەفرەزەكانی پێشمەرگە بە سەرپەرشتی رۆڵەی بە ئەمەك و دیاری شارەكە كۆچكردوو كاك عەلی شامار و ژمارەیەكی كەم لە پێشمەرگەی كۆڵنەدەری شارەكە و شارەكانی كەلار و دەربەندیخان و بناری بەمۆ توانیان بگەنە شار و لەگەڵ پێشمەرگەی لایەنەكانی تری بەرەی كوردستانیدا سەلماندیان كە ئەو شارە رۆحی كوردایەتی تیایدا خامۆش نابێت و بەدەم بانگەوازی نیشتمانەوە دێن و مێژوویەكی پرشنگدار تۆماردەكەن کە چووە ناو لاپەڕە زێڕینەكانی رۆڵی ئەو شارەوە لە كوردایەتی و خەباتدا.
 لەم یادەدا سەری رێز و نەوازش بۆ دەیان شەهیدی راپەڕینی خانەقی دادەنوێنین كە بە خوێنی خۆیان ناسنامەی كوردستانیبوونی شارەكەیان سەلماند كە لێرەدا جێی خۆیەتی و پێمخۆشە دەزگای شەهیدان ناوی هەموو شەهیدەكانی ئەو راپەڕینە بڵاوبكاتەوە.
راستە خانەقی تەنها  دوو تا سێ رۆژ ئازاد بوو، بەڵام پەندێكی مێژوویی گرنگ بوو بۆ دوژمنانی كورد و شۆڤێنییەكان كە بە تەرحیل و تەهجیر و تەعریب نەیانتوانی سیما و رۆح و ناونیشانی كوردستانیی ئەم شارە بسڕنەوە و سیاسەتەكانیان وەكو خۆیان بوو بە پەڵەیەكی رەش لە مێژووی پڕ ستەمیاندا.