سەركەوت زەكی: ئامانجی گەورە و گشتیی یەكێتی، چوونەوەناو خەڵك و خزمەتكردنیانە

سەركەوت زەكی لێپرسراوی مەكتەبی رێكخستنی (ی.ن.ك) لە دیدارێكی سایتی رەسمیی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان PUKMEDIA دا دەڵێت: سەرقاڵی رێكخستنەوەی مەڵبەندەكانین و %75ی كارەكانی تەواوكراون «رێكخستنەوەی مەكتەب، مەڵبەند و كۆمیتەكان بە سێ قۆناغ دەبێت و ئێستا لە قۆناغی كۆتایی دووەمداین كە مەڵبەندەكانە».

*رێكخستنەوەی مەكتەب، مەڵبەند و ئۆرگانەكان گەیشتووە بەكوێ، بەوپێیەی كۆنفرانسی مەڵبەندەكان نەكرا؟
-پڕۆسەی رێكخستنەوەی مەڵبەندەكان پڕۆژەیەكە و چەند مانگێكە دەستمانپێكردووە، وەك ئەو بەڵێنەی كە دابوومان بۆ نوێبوونەوە و رێكخستنەوەی ئۆرگانەكانی یەكێتی، پڕۆژەكە لە مەكتەبی رێكخستنەوە ئامادەمانكردووە و دەیان كۆبوونەوەمان لەبارەوە كردووە و لەگەڵ لێپرسراوی مەكتەبەكان و ئۆرگانە جیاوازەكان گفتوگۆمان لەسەر كردووە و دواتر لە دەستەی كارگێڕی و مەكتەبی سیاسی دووبارە گفتوگۆی لەبارەوە كراوەتەوە و سەرۆك بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لە كۆبوونەوەكاندا بەشداربووە و پڕۆژەكەش بەگشتی پەسەندكراوە و میكانیزمەكانی جێبەجێكردنی گیراوەتەبەر.

*لەمپەری بەردەم پڕۆسەكە چی بووە؟ ئامانجەكەی چۆن دەبێت بۆ رێكخستنەوە؟
-یەكێتی لەساڵی 2006ەوە تائێستا كە 16 ساڵە، دەستی بۆ رێكخستنەوەی ناو مەڵبەند و كۆمیتە و ئۆرگانەكانی نەبردووە، بۆیە كارێكی گرنگ بوو لەم قۆناغە نوێیەی ژیانی سیاسی و رێكخراوەیی یەكێتیدا دەست بۆ ئەم جومگە گرنگە ببەین، كە جومگەی رێكخستنەوەیە، یەكێتی حزبێكی دێرینی خاوەن تێكۆشەر و رابردوویەكی جوانە، بۆ ئەوەی «ئایندەی یەكێتی» لە ئێستا باشتر و رووناكتر و مسۆگەرتر بێت، پێویستمان بە رێكخستنەوەی ناوماڵی حزبەكەمانە. ئامانجێكی دیكەی پڕۆژەكە ئەوەیە كە خۆمان بۆ كۆنفرانسە ناوخۆییەكانی داهاتوو ئامادەبكەین، لەم قۆناغەدا هەوڵدەدەین جگە لەڕێكخستنەوەی ناو مەكتەبی رێكخستن، كە هەنگاوێكی زۆر باشی بڕیوە و لە قۆناغەكانی كۆتایی نزیكبووینەتەوە قۆناغی دووەم-مان رێكخستنەوەی ناو مەڵبەندەكانە كە ئێستا %75ی كۆتاییهاتووە و %25ی ماوە و دواتر دێینەسەر رێكخستنەوەی كۆمیتەكان و درێژەشی دەبێت، بەشێوەیەك لەگەڵ سیاسەتی ئێستای یەكێتیدا بگونجێت. پڕۆژەكەش هەمەلایەنە و ئامانجی زۆر گەورەی رێكخستنەوەی لەپشتە،  16 ساڵە ئەم كارە نەكراوە، بۆیە پڕۆسەیەكە كاری باشی دەوێت و لەئێستاشدا ئاسان نییە %100ی ئامانجەكانمان بپێكین، بەڵام هەنگاوێكی گەورە بۆ پێشەوە دەنێین، ئومێددەكەم ئەو رێگایەی گرتوومانە بەردەوامبێت و لەكۆتاییدا بگەینە ئەوسەری تۆنێلەكە و دەمانەوێت رێكخستنەوەكە بەشێوازێك بێت كە یەكێتی وەك حزبێكی مۆدێرنی مەدەنی كاروبارەكانی هەڵبژاردنی خۆی بەباشترین شێوە بكات.

دوای شەش مانگ كۆنفرانس بۆ مەڵبەندەكان دەكرێت

*كاری رێكخستنەوەی چەند مەڵبەند تەواوكراوە؟ گرفتەكان چی بوون؟
-یەكێتی 19 مەڵبەندی هەیە، لە 18 مەڵبەند دەست بە پڕۆژەی رێكخستنەوە كراوە، 15 مەڵبەندیان تەواوبووە، 12 مەڵبەند ئەنجامیان بۆ نێردراوەتەوە، سێ مەڵبەندەكەی دیكەش بەمنزیكانە ئەنجامەكانیان پێدەگات. پێویستە دان بەو راستییەشدا بنێین، كە یەكێتی سەرەڕای ئەوەی حزبێكی دێرینە، حزبی دەیان تێكۆشەری بەئەزموونیشە، بۆیە یەكێك لەو گرفتانەی كە لە پڕۆسەی رێكخستنەوە بەرەو روومان بۆوە، ئەوەبوو كە چۆن لەناو ئەم هەموو تێكۆشەرە بەئەزموون و خاوەن پێگەیەدا بتوانین لەگەڵ پەیڕەوەكەمان خۆمان بگونجێنین و جێگرەكان و كارگێڕی مەڵبەندەكان و بەشەكانی دیكەش بە میكانیزمێك دیاری بكەین، بڕیاردان لەم بابەتە گران بوو، بۆیە لەڕێگای (سی ڤی)یەوە، كە هەڤاڵانێك پێشكەشیان كردبوو بۆ بەشە جیاوازەكان، ئێمە بە رەچاوكردنی پێكهاتەی (كۆمەڵایەتی، ناوچەی جوگرافی، توانا و لێوەشاوەیی) هەوڵماندا رێژەیەك لەو هەڤاڵانە بۆ ئەم قۆناغە جێگابكەینەوەو هەموو هەڤاڵەكانی دیكە كە بەشداریی پڕۆسەكەیان نەكردووە، پلەكانیان وەك خۆی ماوە بتوانین كاری دیكەیان لەچوارچێوەی رێكخستنەوەی مەڵبەندەكاندا بۆ بدۆزینەوە، كە بەگوێرەی نەخشە و پلانی مەڵبەندەكان و مەكتەبی رێكخستن پەسەنددەكرێت. «لەڕاستیدا كادری یەكێتی كادری پۆست و پلە و ئیمتیازات نییە، بەڵكو كادری كاركردنن».

*بەپێی هەمواری پەسندكراوی پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتی، دانانی كەسەكان لە رێكخستنەوەی مەڵبەندەكاندا بە (سی ڤی) دەبێت؟ ئەوەی دانراوە بە كاتییە؟
-ئەم پڕۆسەیەمان دەستپێكردووە بۆ ئەوەی بتوانین خۆمان بۆ كۆنفرانسە ناوخۆییەكان ئامادەبكەین، هەوڵیشدەدەین لە شەش مانگ بۆ ساڵێكی دیكە جێبەجێیبكەین، وەك پەیڕەوی ناوخۆ دیاریكردووە لە هەر مەڵبەندێك سێ جێگر و لێپرسراوی بەشەكان لە رێگای هەڵبژاردنەوە دیاریدەكرێت، ئەوانەشی بەشداربوون و چانسی سەركەوتنیان هەبووە بە (سی ڤی) هانیان دەدەین كاری زۆر باش بكەن، چونكە لەماوەیەكی كەمی داهاتوودا دەچنە بەردەم پڕۆسەی دەنگدان، ئەگەر كاری باشیان كردبێت، ئەوا متمانەی هەڤاڵەكانیان بەدەستدەهێننەوە، ئەگەرنا رەنگە نەتوانن متمانەی هەڤاڵەكانیان بەدەستبهێننەوە، سەبارەت بەوانەشی لەم قۆناغەدا چانسیان نەبووە، یاخود (سی ڤی)یان پڕنەكردۆتەوە، لەبنەڕەتەوە خۆیان بۆ قۆناغی داهاتوو ئامادەكردووە، داوایانلێدەكەم ئەم هەنگاوە ساردیان نەكاتەوە و گەرموگوڕتر و بەردەوامبن لەكاركردن، دڵنیابن كە بەردەوامی و گورجوگۆڵی و كاركردن و مانەوە لەسەر بنەماكان و پەسەندكردنی رەوتی خەباتی یەكێتی-یانە دەیانگەیەنێتە سەركەوتن و دەستەبەری ئەوەیان بۆ دەكات كە لە كۆنفرانسە ناوخۆییەكانی داهاتوو بەشداربن و چانسی دەرچوونیان زیاتربێت، ئومێددەكەم هەموولایەك بتوانین ئەم پڕۆسەیە بەشێوەیەكی خێرا و گونجاو بە هەماهەنگی و هاوكاری هەموولایەك تەواوبكەین.

*كەواتە ئەم قۆناغەی ئێستا بۆ شەش مانگە؟
-لەبنەڕەتەوە ئەو ئەركەی بەم هەڤاڵانە دەسپێردرێت بۆ شەش مانگە، ئەركیان بۆ قۆناغێكی دیاریكراو پێدەسپێرین كە رەنگە ئەركەكە درێژترببێتەوە تادەگەینە كۆنفرانسەكان، بەڵام هەركەسێك لەم شەش مانگەدا لەم تاقیكردنەوەیەدا سەركەوتوونەبوو، بڕیار لای مەكتەبی رێكخستنە و بەهەڤاڵێكی دیكە دەگۆڕدرێت، چونكە یەكێتی حزبێكی دەوڵەمەندە بە كادر، بەپێی پەیڕەو شوێن بۆ كەسەكان دیاریكراوە ئەگەرنا كەسانی زیاتر و گونجاوترمان هەیە بۆ پۆستەكان.

*قۆناغی سێهەم كۆمیتەكانە، میكانیزمی رێكخستنەوەی ئەوان چۆنە و كەی دەستپێدەكەن؟
-دوای تەواوكردنی مەڵبەندەكان دەست بە قۆناغی سێیەمی ئەم پڕۆسەیە دەكەین، كە قۆناغی رێكخستنەوەی كۆمیتەكانە، پەیڕەوی ناوخۆ پێمان دەڵێت، كە كۆمیتەكان لەسەر بنەمای ناوەندی تۆماری دەنگدەران رێكبخەینەوە، بۆیە بەگوێرەی ناوەندەكانی تۆماری دەنگدەران سەرتاسەری كۆمیتەكان لە هەموو مەڵبەندەكان رێكدەخەینەوە و رەنگە پێكهاتەی هەندێك لە كۆمیتەكان گۆڕانكاری بەسەردابێت، كە لەهەندێك شوێن كەمكردنەوەو بچووككردنەوە روودەدات، مەبەستمان لێی ئەوەیە ئامادەیان بكەین بۆ هەڵبژاردن، تا بتوانن ئەركەكانی سەرشانی خۆیان بە باشتر و رێكخراوەییانەتر و مەدەنیانەتر بۆ قۆناغەكانی داهاتوو بكەن.

*بەوپێیە بێت بنەمای رێكخستنەوە بەرەو ئاڕاستەكردنی یەكێتی-یە بەرەو حزبی «پڕۆژەی هەڵبژاردن»؟
-یەكێتی بووە بە حزبی هەڵبژاردن، حزبی هەڵبژاردنیش پێویستە خۆی لەگەڵ سروشت و یاساكانی هەڵبژاردندا بگونجێنێت، یەكێتی لەو حزبە نەرم و میانڕەوانەیە كە توانای خۆگونجاندنی لەگەڵ یاساكان و سروشتی هەڵبژاردنەكانی هەرێم و عیراق و ئەنجومەنی پارێزگاكانیش زیاترە. ئەو هەنگاوەی ناومانە هەنگاوێكە بەرەو ئەو ئاڕاستەیە، كە گرنگیدانی زیاترە بە گەنجانی ناو یەكێتی و هێنانەپێشەوەی زیاتری ژنانە و ئامادەیان بكەین بۆ سەركردایەتیی یەكێتی لە قۆناغەكانی داهاتوودا.

*گرنگترین ئەركی حزبی هەڵبژاردن قبووڵبوونێتی لەناو بنكە فراوانەكەی كۆمەڵانی خەڵكدا، وەك سەرۆك مام جەلال ناوی دەهێنا بە (ماسی و ئاو) ئەم هەنگاوە بەستراتیژكراوە؟
-یەكێتی خۆی بۆ قۆناغێكی نوێتر ئامادەدەكات و كۆمەڵێك هەڤاڵمان راسپاردووەو ئەركمان پێداون بۆ چوونەوەناو جەماوەر، بۆ دروستكردنی یەكتیمی، بۆ ئەوەی بچینەوەناو چینوتوێژە جیاوازەكان، بەداخەوە لە رابردوودا هێندە سەرقاڵی ناوخۆی حزبەكە بووین، كەمتر توانیومانە ئاوڕ لەخەڵك بدەینەوە، ساڵێك زیاترە یەكێتی گەیشتۆتە ئاستێك كە پێویست دەكات كەمتر سەرقاڵی ناوخۆی خۆی بێت و لەڕێگای ئەم پڕۆسەیەوە ئاوڕ لە خەڵك بدەینەوە، یەكێتی لەناو خەڵكەوە دروستبووەو بۆ خەڵك دروستبووە، سەركەوتنی یەكێتی لەرابردوودا بەهۆی خەڵكەوە بووە، كاتێك بۆشایی لە پەیوەندیی نێوان یەكێتی و خەڵكدا دروستبووە، تووشی خاوبوونەوەو پاشەكشێ و شكست بووین، بۆیە پێویستە خۆمان رێكبخەینەوەو بەباشترین شێوە بچینەوەناو خەڵك، دواجار ئامانجی گەورە و گشتیی یەكێتی، چوونەوەناو خەڵك و خزمەتكردنی كۆمەڵانی خەڵكی كوردستانە وەك چۆن سەرۆك مام جەلال وتوویەتی (ماسی و ئاوەكە)

*سەبارەت بە رێكخستنەوەی ئۆرگانەكان و لەناویاندا گواستنەوەی بانكی زانیاری بۆ سەر مەكتەب رێكخستن، ئەم كارە هاوتەریبـی رێكخستنە؟
-لەچوارچێوەی هەمواركردنەوەی پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتی، بانكی زانیاری گواستراوەتەوەسەر مەكتەبی رێكخستن، بانكی زانیارییش كە دامەزراوەیەكی مۆدێرنە، ئامانج لە دروستكردنی ئەوەبووە بتوانرێت بەشێوەیەكی باش سوود لە تەكنەلۆژیای زانیاری وەربگیرێت، بەشێوەیەكی باش بتوانین سەرچاوە مرۆییەكەی خۆمان بخەینەگەڕ، بتوانین ئامانجەكانی خۆمان لەسەر بنەمایەكی زانستی و گونجاو بۆ هەڵبژاردن دابڕێژین، شێوازی كاركردنی بانكی زانیاری لەشێوازی كاركردنی بۆردی ئاماری مەكتەبی رێكخستن نزیكە، لەڕاستیدا بۆردی ئامار تەنها لەسەر مەڵبەندەكان كاریكردوە، بەڵام بانكی زانیاری لەسەر هەموو یەكێتی كاردەكات و مەودای كاركردنەكەی فراوانترە.

*ئەو هەڤاڵانەی لەم رێكخستنەوەیەدا دانانرێنەوە، چۆن بەگەڕدەخرێنەوە و سوود لەتواناكانیان وەردەگرنەوە؟
-یەكێتی موڵكی هەموومانە، هی هەموو هەڤاڵانە و ئەو هەڤاڵانەش كە پۆستیان نییە، چەندین كەسی بەئەزموونن، لەقۆناغەكانی تردا چانسی كاركردنیان پێدەدرێت، پلە و جێگاكانیان وەك خۆی دەمێنێتەوە، پێویستە خۆیان ئامادەبكەن بۆ كۆنفرانسە ناوخۆییەكان، هەموومان پێكەوە دەتوانین یەكێتی سەربخەین و سەرخستنی یەكێتی بە پەنابردنەبەر شێوازی رێكخراوەیی و چوونەوەناو خەڵك و پشتیوانیكردنی لێپرسراوانی مەڵبەندەكان و ئۆرگانەكان دەبێت، یەكێتییەكان خاوەنی ئیرادەیەكی پتەوو بەهێز و پۆڵاینن و وەفادارن بۆ رۆحی سەرۆك مام جەلال و خوێنی 22 هەزار شەهید و چاویان لەوەیە ئەوەی بە یەكێتی دەكرێت بۆ خزمەتی هەمووان بە حزبی تر ناكرێت.