ئاكار نەجم
چیرۆك و رۆمان، گێڕانەوە بەگشتی دەبێ پەیامێكی پێ بێت، بەدەر لە تەكنیكی نووسینی بەرهەمەكە و زمانی گێڕانەوە، دەبێ لە ئاستی دەقەكەدا بێت، تێما و فیكری بەرهەمەكەش بەلای خوێنەرەوە گرنگە. ئەدەبیات لە هەموو دنیادا بەدەر لە فێڵی گێڕانەوە و تەكنیكی نووسین ئەدەبیاتێكی خۆماڵییە و سوود لە حیكایەتی ترش و شیرینی نەتەوەكەیەوە وەردەگرێ. نووسەری سەركەوتوو كاتێك دەقێك دەنووسێ بیر لەوە دەكاتەوە چۆن سوود لە بابەت و تێما و رووداوێكی خۆماڵی وەربگرێ و لە رێگای تەكنیك و گێڕانەوەوە بابەتەكەی دەگەیەنێتە ئاستێكی بەرز. تراژیدیا و بەسەرهات و سەركەوتن و شكستی نەتەوەكان لە ئەدەبیاتەكەیدا رەنگدانەوەی هەیە. هەر نووسەرێك بەدەر لە هەستی خودی خۆی كار لەسەر ئەو رووداوانە دەكات كە بەسەر نەتەوەكەیدا هاتووە. یەكێك لەو كۆمەڵە چیرۆكانەی ئەدەبی كوردی، كۆمەڵەچیرۆكی تاوانی پیرۆزە، لە چەند چیرۆكێك پێكدێ. چیرۆكەكان باس لە زامی نەتەوە و بەسەرهاتی سەخت و تاڵی خەڵكی كورد دەكەن. ئەم كۆمەڵەچیرۆكە نووسەری گەنج بیهزاد قادری نووسیوێتی و لە بڵاوكراوەكانی چلونۆكتێبە و لە دووتوێی 101 لاپەڕەدا.
ناوەڕۆكی كتێبەكە لە كۆمەڵێك چیرۆك پێكدێ، لەوانە چیرۆكی تاوانی پیرۆز و بێدەنگی و گاكوژ و دەریاچە و تۆڵە و خوێنی عەجەم و... بەگشتی چیرۆكەكان بە زمانێكی رەوان و كوردییەكی پوخت باس لە ژیانی كوردەواری دەكات. لەبارەی شۆڕش و شكست و تراژیدیا و جاش و باشەوە قسان دەكات. یەكێك لە چیرۆكەكان چیرۆكی خوێنی عەجەمە، چیرۆكی نیگاركێشێكە لە تەك پیرەپیاوێك كە ژیانێكی سەخت و ناخۆش ژیاوە و ئازار دراوە، پیرەی كۆنە نیگاركێش چیرۆك و بەسەرهاتی خۆی بۆ ئەوی دی دەگێڕێتەوە، چیرۆكەكە بەشێوەی دیالۆگ پەرە بە گێڕانەوەی ژیانی مرۆڤێكی كورد دەدات كە ساڵەهایەك بەناخۆشی ژیاوە. چیرۆكێكی دیكەی ئەم بەرهەمە، چیرۆكی پوورە مەستوورەیە، مەستوورە ئەو پیرێژنەی كە نموونەیەكە لە ژنانی بەدبەخت و ستەمدیدەی كورد، كە یادگەی پڕە لە رووداوی تاڵ و بەسەرهاتی ستەمكاری. گێڕانەوە لەسەرەتاوە تا كۆتایی باس لە پوورە مەستوورە دەكات كە چەند تاڵی و سوێری دیوە، لە كۆتایی چیرۆكەكەدا گێڕەوە بەیاوەری هاوەڵەكانی دوای سەردانی كردنی مەستوورە لە ماڵەكەی دەچێنە دەرێ و راوێژ دەكەن بەسەرهاتی پوورە مەستوورە بنووسنەوە، لێ هێشتا دوور نەكەوتوونەتەوە پوورە مەستوورە بەكۆڵێك خەم و مەراق و حیكایەتەوە دەمرێ و هەموو ئەو بەسەرهاتانە لەگەڵ خۆیدا دەباتە ژێر گڵەوە.
بەگشتی تێمای ئەم چیرۆكانە چیرۆكی ئەو ژیانە سەخت و پڕ كارەساتەی نەتەوەیەكە كە هەزاران قۆرت و گاشەی دیوە، ئازار دراوە. ئەنفال و كیمیاباران كراوە، شۆڕشی كردووە، سەركەوتن و شكستی بینیوە، جارێك لە هەوراز و جارێك بەرەو نشێو لێژبۆتەوە. نووسەری ئەم بەرهەمەش ئەوەندەی بۆی كرابێ لەم چیرۆكانەدا بەمرەكەبی چۆڕێك لەو خوێناوە چیرۆكەكانی خۆی نووسیوە.
