سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا بە بارودۆخێکی زۆر ئاڵۆز و نا هاوسەنگدا تێدەپەڕێت و تەنانەت هەندێک لە لێکۆڵەران بە هەڵەدا دەچن، کە پێیانوابێت ئەمریکا دۆستی هەمیشەیی نییە و لە بارۆدۆخە دژوارەکاندا دۆستەکانی بە تەنیا بەجێدەهێڵێت.
ئەم جۆرە شیکارییە ناتوانرێت پشتی پێببەسترێت، چونکە لە گۆشەیەکەوە تەماشاکراوە و تەنانەت جۆرێک لە هەست و سۆز تێکەڵە بەو جۆرە لە بیرکردنەوە.
بە پشتبەستن بە شیکاریی دروست و تێگەشتنی واقیعیانەی گۆڕانکارییەکان، بۆمان دەردەکەوێت کە لە دونیای سیاسەتدا دۆست و دوژمنی هەمیشەیی نییە و بەرژەوەندییەکانن کە بڕیار لەسەر دۆست و دوژمنەکان دەدەن.
پەرتبوون لە سیاسەتی دەرەوە
ئێستا لە سەروبەندی قەیرانی ئۆکرانیادا کە بە جەنگی روسیا و خۆرئاواش ناوزەد دەکرێت، سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا پەرتبوونێکی ئاشکرای پێوە دیارە.
بەجۆرێک کە لە ئەوروپا و خۆرهەڵاتی ئەوروپا جیاوازترە، لە سیاسەتیان لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست.
بابەتی قەیرانی ئۆکرانیا و ئاڵۆزییەکانی چەند مانگی رابردوو، بۆتە جێگەی بایەخی ئەمریکا و هاوپەیمانەکانی کە نایانەوێت لێکەوتەکانی جەنگ بە بەرژەوەندیی روسیا تەواوببێت.
خۆرهەڵاتی ناوەڕاست هەمان گرنگی نییە بەراورد بەو قەیرانەی ئێستا لە خۆرهەڵاتی ئۆکرانیادا دەگوزەرێت.
ئێستا پشتیوانیکردن و هاوکاریکردنی ئۆکرانیا گرنگترە بۆ ئەمریکا، زۆر زیاتر لەو قەیرانانەی لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا دەگوزەرێت.
ئەمریکا لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست نایەوێت چاوپۆشی لە بەرەوپێشچوونی هەژموون و کاریگەرییەکانی وڵاتانی تورکیا و ئێران بکات، وەک دوو کارەکتەر کە دەیانەوێت سوود لە قەیرانەکە وەربگرن بۆ بەرژەوەندیی خۆیان. رەنگدانەوەی ئەم جۆرە لە سیاسەتکردن لە لایەن ئێرانەوە بە هۆکاری گەشەسەندنی پڕۆسەی بەدەستهێنانی چەکی ئەتۆمی، دەرچوون یان ئاسانکردنی ئابڵووقە ئابوورییەکان لەسەر وڵاتەکەی بە تەنگوچەڵەمەی زۆردا تێدەپەڕێت.
ئەمریکا لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست نایەوێت چاوپۆشی لە بەرەوپێشچوونی هەژموون و کاریگەرییەکانی وڵاتانی تورکیا و ئێران بکات، وەک دوو کارەکتەر کە دەیانەوێت سوود لە قەیرانەکە وەربگرن بۆ بەرژەوەندی خۆیان
تورکیا دەیەوێت چی بکات؟
هەروەها تورکیا بە سوودبینین لە کەمبوونەوەی هەژموونی ئەمریکا و روسیا لە ناوچەکە و بە تایبەت لە سوریا و عیراق، لە هەوڵی جێبەجێکردنی پلانەکانیدایە کە بۆ ماوەیەکی زۆر چاوەڕوان بووە بۆ پاکتاوکردنی رەگەزیی کورد لە ناوچەکەدا.
لەم سۆنگەیەوە هێرشی سەربازی بۆ رۆژئاوا و داگیرکاریی و سەرکوتکرنی نەیارەکانی لە ناوخۆ و دەرەوەدا وەک بەشێک لەو هەوڵانەی کە بۆ پابەندبوونی سوید بۆ رێگریکردن لە داڵدەدانی چالاکوانەکانی دژبە ئەنقەرە دەیدات.
لە دوایین رووداودا و پاش هاتنی برێت مەکگۆرک وەک نێردەی تایبەتی سەرۆکی ئەمریکا بۆ کاروباری خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا، بە روونی نیگەرانییەکانی وڵاتەکەی بە سەرکردەکانی هەرێمی کوردستان گەیاندووە، کە مانەوە و بەهێزیی کورد لە چوارچێوەی عیراقدا بە بەشێک لە پاراستنی بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا دەبینن.
کورد وەک کارتی گوشار
لە رەهەندێکی ترەوە کورد وەک کارتێکی گوشار لە دژی نەیارەکانیان لە خۆرهەڵات سوودبەخش دەبن و بەهێز و یەکگرتوویی حکومەتی هەرێمی کوردستان، هاوکار دەبێت لە پاراستن و بەهێزبوونی کورد لە پارچەکانی تری کوردستان، بەتایبەتی رۆژئاوا کە ئەگەری پیلانێک هەیە بۆ داگیرکاری بە شێوەی جیاواز و تورکیا دەیەوێت ناوچەکە بخاتە ژێر هەژموونی خۆیەوە.
ئێران لایەنگری حکومەتی ناوەندی سوریایە، هەر لە سەرەتای دروستبوونی قەیرانی سوریاوە پێی باشترە کە لە ئەگەری بێهێزبوون یان نەمانی دەسەڵاتی کورد لەو ناوچانەدا، حکومەتی هێزەکانی سەربە دیمەشق هەژموونیان بەسەر ئەو ناوچانەدا هەبێت وەک رێزلێنان لە سەروەریی خاکی سوریا.
لەم نێوەندەدا ئەمریکا پێیوایە کە پێویستە ئەو ناوچانە لەژێر هەژموونی هێزەکانی کورددا بمێنێتەوە وەک جێبەجێکارێکی سیاسەتەکانی ئەمریکا لەو ناوچانەدا لە جەنگی دژبە تیرۆریزمدا.
بۆیە روونە یەکگرتوویی و بەهێزیی حکومەتی هەرێمی کوردستان، یەکسانە بە پاراستنی سیاسەتی ئەمریکا لە ناوچەکەدا و لە دوایین سەردانی برێت مەگۆرک ئەم پەیامە بە روونی دراوە بە گوێی سەرکردە کوردەکاندا و پێویستە ناکۆکی و ئاستەنگە ناوخۆییەکان بە زوویی تێپەڕێنن و هەنگاوی کردەیی بنێن بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمان لەمساڵدا، لەپێناوی چارەسەری کێشەکان.
