ئەو ناونیشانەی سەرەوە، مانشێتی سەرەكی زۆرێك لە رۆژنامەكانی خۆرئاوایە، لە گرنگترینیان «ئەندپێندنت»، رۆژنامەكان پرسیاری ئەوە دەکەن، ئایە عەرەب ئەسەدیان بە دەستهێناو هاووڵاتیانی سوریایان لەدەستدا، ئەی گەلانی سوریا لەوڵاتانی عەرەبی خۆش دەبن لەسەر ئەو مامەڵەیە؟
گەلانی سوریا
رەنگە ئەمە یەكەمجار بێت رۆژنامەكانی خۆرئاوا وشە یان چەمكی «گەلان»ی سوریا لەبری وشەی گەلی سوریا بەكاربهێنن، ئەمەش ئەو چەمكەیە كە ئێمە بەبەردەوامی لە بابەتە یەك لەدوایەكەكانمان لە «كوردستانی نوێ» باسمان كردووە و تیشكمان خستۆتەسەر.
ئەگەر لەم هەڵوێستە نوێ و باشە بڕوانین كە ئێستا خۆرئاوا بۆ گەلانی سوریا بەكاری دەهێنێت، بەتایبەت كە ئەم گەلانە بەهیوای چارەسەری سیاسیی و ئاسایش و سەقامگیری و گەڕانەوەن بۆ بارۆدخی سروشتی ئەوسایان و بە ئاواتن لەنێو ئاشتییەكی دوور لە جەنگ بژین، ئەوا گۆڕانێكی گەورە دەبینین لە دیدگای خۆرئاوا بەرامبەر بەمەسەلەی سوریا.
عەرەب و ئەسەد
رۆژنامەكانی خۆرئاوا، تیشكیان خستۆتەسەر جووڵەی وڵاتانی عەرەبی بۆ لەباوەشگرتن و لەخۆگرتنی ئەسەد، لەكاتێكدا هیچ نەخشە رێگایەك بۆ كۆتاییهێنان بەقەیرانی سوریا لەئارادا نییە، جەختیان لەوەش كردۆتەوە گەلانی سوریا ئەو چارەسەرانە رەتدەكەنەوە كە وڵاتانی عەرەبی پێشكەشیان دەكەن بۆ قەیرانی ئەو وڵاتە، نەك هەر ئەوەندەش بەڵكو وڵاتانی عەرەب تۆمەتبار دەكەن بە قووڵكردنەوەی قەیرانی سوریا، بۆیە پێویستە وڵاتانی عەرەبی بەخێرایی فشار بخەنە سەر رژێمی سوریا بۆ ئەوەی دەست بەگفتوگۆی ناوخۆیی بكات و سیاسەتی ئەمری واقیع قبوڵ بكات، درك بەوەش بكات سوریا روو لەلێواری مەرگە و پێویستە دانوستان لەنێوان لایەنە بەشەڕهاتووەكان دەست پێ بكات، مەسەلەكەش خۆی لەیەك چارەسەردا دەبینێتەوە كە كۆتایی بەنەهامەتی گەلانی سوریا دەهێنێت، ئەویش یەكگرتنی سوریاییەكانە لەنێوخۆیاندا بێ پشت بەستن بەهێزی هەرێمی یا جیهانیی كە هەوڵی درێژەدان بەتەمەنی قەیرانی سوریا دەدەن، دوای شكستی سەرجەم چارەسەر و دەستپێشخەرییەكانیان.
دیالۆگی ناوخۆیی
لەبەر ئەوەی هیچ هەوڵێك لەلایەن ئەسەدەوە نییە بۆ دۆزینەی چارەسەری سیاسیی بۆ قەیرانەكانی ئەو وڵاتە، ئەوا دەكرێـت بەدەنگ داواو دەستپێشخەریی سوریاییەكانی باكوور و خۆرهەڵاتی سوریاوە بچن بۆ دەستپێکردنی دیالۆگی ناوخۆیی.
چالاكوان و كەسایەتییە جیاجیاكانی سوریا، دوای پێشهاتە سیاسیی و سەربازییەكانی جیهان و ئەوەی ئێستا سوریا بەدەستییەوە دەناڵێنێـت، بەهۆی ململانێ هەرێمی و جیهانیی، جەخت لە گرنگی گفتوگۆی ناوخۆیی دەكەنەوە، ئەوەش بە تەنها رێگە و تەنها گرەنتی دەزانن بۆ كۆتایهێنان بەقەیرانی ئەو وڵاتە و بەدیهێنانی ئاواتی گەلانی سوریا، لەگەڵ ئەوەی پێكهاتەكانی سوریاش هەریەكەو خاوەنی خەسڵەت و تایبەتمەندی خۆیانن، بەڵام چارەسەری كێشە ناوخۆییەكان و پاراستنی تایبەتمەندی گەلانی سوریا لەناو وڵاتێكی یەكگرتوودایە و سەرەتا دەبێت لەدیمەشقەوە هەوڵ بۆ چارەسەر دەستپێبكات و دەبێت وڵاتانی عەرەبیش ئەمە بەهەند وەربگرن لەو كۆنگرانەی ئەسەدی بۆ بانگهێشت دەكەن.
دەرهاویشتە ترسناكەكان
چەندین دەرهاویشتەی ترسناك روبەڕووی سوریایەكان دەبنەوە، بەتایبەت ئەگەر هەندێك لایەن بەردەوامبن لەپشت بەستن بە چارەسەر و فەرمانی دەرەکی و فەرمانی وڵاتانی هەرێمی، بۆیە دەبێـت هەموان بەرپرسانە مامەڵە بكەن لە نێو ئەو وێرانییەی سوریای تێدایە و بڕوایان بە تواناكانیان بێت، بۆ دروستكردنی واقعێكی نوێ و چارەسەرگەلێك كە ئاوات و هیواكانی گەلانی سوریا بەدی بهێنێـت، لەرێگەی كاركردن بۆ دروستكردنی بنەماكانی دەوڵەتی نیشتمانی، كە دۆڕاو و براوە و ئاغا و كوێلەی تێدا نەبێـت، دەوڵەتی هاووڵاتیبوونی راستەقینە، كە فرەیی و لا مەركەزی بێت، ئەمەش هەموو هاووڵاتیانی سوریا هیوای بۆ دەخوازن، دوای ئەو هەموو قوربانییەی ساڵانی رابردوو داویانە.
و. گۆران
نەهامەتی هاووڵاتیانی سوریا لە سایەی نەبوونی چارەسەردا
