دەستکەوتەکان بارتەقای قوربانییەکان نین

10:00 - 2024-03-07
میقداد شێخ بەهادین
119 خوێندراوەتەوە

ئەو گەلانەی قوربانی و خوێن و رەنجی زۆریان بۆ ئازادی و سەربەستی داوە، بەراورد بە گەلانی تر، چاوەڕوانی رێز و خزمەت و خزمەتگوزاریی و دادپەروەریی زیاتر لە دەسەڵاتدار و کاربەدەستانی وڵاتەکەیان دەکەن، لەبەرامبەریشدا پێویستە دەسەڵاتدار و حوکمڕانەکانیان زیاتر هەست بە بەرپرسیارێتی بکەن و لە ئاست خەمی خەڵک و مافەکانیاندابن.
میللەتی کورد یەکێکە لەو نەتەوانەی خاوەنی مێژوویەکی دوورودرێژە لە خەباتی  جەماوەریی و سیاسی و  تێکۆشان و کۆڵنەداندا لەپێناوی دەستەبەرکردنی سەربەخۆیی و گەیشتن بە مافە رەواکانی بۆ ژیانێکی شکۆمەندانە، لەو رێگایەشدا گەلێک سەختی و زوڵم و ستەم و ئاڵنگاریی بینیووە و  قوربانی زۆریشی داوە، بەڵام رادەی خۆشگوزەرانی و دەستکەوتەکانی، زۆر لە قوربانی و نەهامەتییەکانی کەمترن.
راپەڕینی ئازاری 1991، کە ئەم رۆژانە وەکو رووداوێکی گرنگ و مێژوویی یادی دەکەینەوە، دەرەنجامی  دەیان ساڵ خەباتی نهێنی و ئاشکرا و پەنگخواردنەوەی رق و تووڕەیی خەڵک بوو دژی چەوسانەوە و غەدر و کوشتن و بڕین و حوکمی خۆسەپێنی دەسەڵاتە شۆڤینییە یەک لەدوای یەکەکانی عیراقی سەردەمی دیکتاتۆری، کە بۆ سڕینەوە و لەناوبردنی میللەتەکەمان سڵیان لە هیچ بژاردەیەکی دڕندانە و نائەخلاقی نەدەکردەوە.
دەبوو چی بکەین و چیمان نەکردایە؟
بەڵام دوای 33 بەهار لە تەمەنی  راپەڕین، پێویستە لە خۆمان بپرسین ئایا ئامانجەکانی راپەڕین بەدیهاتوون؟ ئایا دەکرا چی بکەین و نەمانکرد؟ یاخود چیمان کرد کە نەدەبوو بمانکردایە؟
ئەو دۆخە هەستیار و ناهەموارەی ئەمڕۆ هەرێمی کوردستانی پێدا گوزەر دەکات، وەڵامی ئەو پرسیارەمان دەخاتە بەردەست، نەبوونی ژیرخانێکی پتەوی ئابووری و نەبوونی دەستوور و سیستم، نەبوونی هێزێکی نیشتمانیی یەکگرتوو، کەمیی خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکانی وەکو ئاو و کارەبا و رێگاوبان و نەخۆشخانە و... هتد.
 ناڕەزایی مووچەخۆران لە پێنەدانی مووچە و مافەکانیان، بازاڕی ناسەقامگیر و شکستهێنانی ئابووریی سەربەخۆ و کۆمەڵێک کێشەی تر کە دەرفەتی باشمان هەبوو تا چارەسەر بکرێن بەڵام نەکرا، ئێستاش  دەرفەت ماوە، بەڵام ئیرادەی بەهێز و روئیای روون و واقعبینانەی دەوێت.
دەستەبەرکردنی شکۆمەندی بۆ هەموان
بۆیە دەتوانین بە راشکاوی بڵێین ئامانج و مەبەستەکانی راپەڕین بۆ بنیاتنانی دەسەڵاتێکی دیموکرات و حکومەتێکی دامەزراوەیی و فەرمانڕەواییەکی مۆدێرن و شارستانییانە بوو کە تێدا  ژیانێکی شکۆمەندانە بە یەکسانی بۆ هەموان دەستەبەر بکات و لە فەزایەکی ئازادتردا تاک بە سەربەستی مافەکانی خۆی پیادە بکات و بە کەرامەتەوە بژی،  بەڵام ئەوەی بەدەستمانهێناوە لە ئاست چاوەڕوانیی خەڵکدا نییە و دوای تێپەڕبوونی سێ دەیە و سێ ساڵ لەو خرۆشانە جەماوەرییە، كۆمەڵگەی كوردی نەیتوانیوە بگات بەو خواستانەی كە پاڵنەری سەرەكی و خاڵی جەوهەری و کۆنکرێتیی راپەڕین بوون و  زۆرێک لەو ئامانجانەی گەل ویستبوون و راپەڕینی بۆ بەرپاکرا، بەدینەهێنرا. ئەوەش لە ئەنجامی نەبوونی روئیایەکی نیشتمانی و ستراتیژێکی دەوڵەتداری و میتودێکی سەردەمیانە و مەدەنی بۆ حکومڕانییەکی سیستماتیک لەپێناوی دامەزراندنی هەرێمێکی دادپەروەر و بەهێز و جێگیر کە گوزارشت لە خواست داخوازییەکانی میللەت بکات و ببێتە هۆی گەشەکردنی کۆمەڵگە و پێشخستنی لایەنە جۆراوجۆرەکانی ژیان.
ئەنجامی گرفتە کەڵەکەبووەکان
ئێستا نەخشەی سیاسی و پەیکەری حکومڕانی لە هەرێمدا لە دۆخی ناسەقامگیری و چەقبەستوویی  سیاسیدایە و دەرگیری کۆمەڵێک گرفتی کەڵەکەبووی ناوخۆیی و ناوچەیی و دەرەکییە و بە قۆناغێکی مەترسیدار و پڕ لە کێشمەکێشی سیاسی و ئاڵۆزی حکومڕانیدا تێدەپەڕێت. گرفتی ئابووری و سیاسی و جڤاکی و دەیان گرفتی تر کە بوونەتە هۆکاری نەمانی متمانەی خەڵک بە دەسەڵات و فۆڕمی حکومڕانی خۆماڵی، ئەوەش سیمایەکی ناسەقامگیری سیاسی و كۆمەڵایەتی سەراپا لە قەیرانی بە هەرێم بەخشیووە و دۆخێکی خوڵقاندووە، دەکرێت بڵێین گەورەترین مەترسییە بۆ سەر ئەزموونی سیاسی و دەرفەتەکانی بەردەم قەوارەی هەرێم و نائومێدی خەڵکی گەیاندۆتە ئاستێک ئەوانەی کە رۆژێک لە رۆژان ماڵ و ئامێزیان بۆ شۆڕش و خەباتی رەوای شۆڕگێڕەکانمان ئاوەڵا کردبوو، ئێستا تا رادەیەک لێی پەشیمان بن.!
راپەڕین بەرهەمی تێــفکرین و کۆدەستی‌ و یەک گوتاری و یەکڕیزیی و هاوبەشێتی نێوان خەڵک‌ و هێزە سیاسییەکانی نێو بەرەی کوردستانی بوو، هەر ئەوەش وایکرد کوردستان لە چنگی  رژێمی سەرکوتکەری داگیرکەر رزگاربکرێت بە کەرکوکیشەوە.
گەڕانەوە بۆ دیالۆگێکی نیشتمانی و نەتەوەیی
بۆ ئێستاش ئەو تەبایی و گیانی یەکبوونە نیشتمانییە زەروورەتێکی حەتمییە بۆ دەربازبوون لەو دۆخە شێواوەی کە لە ئەنجامی لادان لە مەبەست و پڕەنسیپەکانی راپەڕین درووستبووە.
 بۆ  رەخساندنی ئەو ژینگە لەبارەش پێویستە پێداچوونەوە بە گرفتەکاندا بکرێت بۆ دووبارە پتەوکردنی ژێرخانی حوکمڕانی و سیاسی و ئابووری و گێڕانەوەی متمانە لەنێوان خەڵک و دەسەڵاتدا و پێوستیشە هەنگاوی خێرا و رژد بنرێت بۆ دەستپێکردنی دیالۆگێکی نەتەوەیی و نیشتمانی لەنێوان سەرجەم  هێز و لایەنە سیاسییەکاندا، دوور لە هەر بەرژەوەندییەکی حزبی کە تێیدا دووبارە  سیستمێکی پتەوی حوکمڕانی بۆ ئیدارەدانی دامەزراوەکانی هەرێمی کوردستان دابڕێژرێتەوە لەسەر بنەمای پاراستنی بەرژەوەندییە باڵاکانی خەڵکی کوردستان و لادانی کۆسپ و رێگرییەکانی بەردەم پڕۆسەی نیشتمانسازی، ئەوەش لەپێناوی گێڕانەوەی سەقامگیریی کۆمەڵایەتی و رەوینەوەی نیگەرانییەکانی خەڵک و دروستبوونەوەی متمانە لەنێوان هاووڵاتی و دەسەڵاتدا.

وتارەکانی نوسەر