کانگاکانی دەنگ بۆ (یەکێتی) و ئەرکی هەڤاڵان بۆ دەرهێنانی دەنگەکان

1
سازدانەوەی تێکۆشەرانی دێرین 
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان ئەو هێزە سیاسییەیە، بەهۆی مێژوو و خەباتەکەی، شۆڕش و قوربانییەکانی، سەروەری و دەستکەوتەکانی، پێکهاتە و خەسڵەتەکانی (49) ساڵی رابردووی، بووەتە خاوەنی سەرچاوەیەکی مرۆیی بێشومار و بنکەیەکی جەماوەریی بەرفراوان، لەناو زۆرینەی چین و توێژەکان و پێکهاتە کۆمەڵایەتییەکانی تر، چ لەناو گوندەکان، چ لەناو شار و شارۆچکەکان. 
تێکۆشەرەکانی قۆناغەکانی رابردوو، بە تایبەتی پێشمەرگەی دێرین، کەمئەندامی سەنگەر، زیندانی سیاسی، رێکخستنی دێرین و کەسوکاری شەهیدان، پاشماوەکانی ئەنفال و کیمیاباران، بووبوونە داینەمۆ و بزوێنەر بۆ گەشەسەندن و بەهێزبوونی (یەکێتی)، لەم سۆنگەیەوە ئەوان هەڵگری مەشخەڵ و ژیلەمۆی بڵێسە بوون، بۆ گەشانەوە و جۆشدانی کوانووی خەبات و شۆڕش، بە کردەوەش هۆکار و ئامراز و سەری رمەکە بوون، بۆ پاراستنی (یەکێتی) و تێپەڕاندنی لەمپەرەکانی بەردەمی و تێکشکانی هەموو بەرەنگاربوونەوەکان و سەرکەوتن بەسەر نەیار و دوژمندا.
ئەو تێکۆشەرانە لە راپەڕاندنی ئەرکە سەختەکاندا، ئازا و لەخۆبردوو و ماندوونەناس و جوامێر بوون، لەهەموو هەوراز و نشێویی قۆناغەکانی خەباتدا، بۆ هێنانەدی دروشم و ئامانجەکانی (یەکێتی)، ساز و بە خرۆش و ئامادەبوون بۆ پێشکەشکردنی هەموو جۆرە قوربانییەک.
ئەو تێکۆشەرانە لە قۆناغەکانی خەباتی رابردوودا، بناغە و کۆڵەکەی کۆنکرێتیی پتەو و پۆڵایین بوون بۆ (یەکێتی)، هەروەها سەرچاوەی هێز و جۆشدان و قوربانیدان بوون، لەپێناوی رێباز و دروشم و ئامانجەکان.
ئەی بۆچی لەمڕۆی خەباتی دیموکراسی و پەرلەمانیدا، نەبنەوە بە خەمخۆر و پارێزەری (یەکێتییەکەیان) و بە دەنگەکانیان لەم هەڵبژاردنەدا، جارێکی تر لە سەنگەری هەڵبژاردنەوە، کار بۆ بووژانەوە و بەهێزکردنی (یەکێتی)، لەناو سندووقی دەنگداندا نەکەن؟ بەتایبەتی کە ئەم هەڵبژاردنە، دەبێتە وێستگەیەکی گرنگ، بۆ وەرچەرخانی سیاسی و ریفۆرمی سیستەمی فەرمانڕەوایی و گۆڕینی هاوسەنگیی هێز.
لەم پێودانگەوە دەتوانین بڵێین، کۆکردنەوە و سازدان و بەگەڕخستنەوەی ئەم سەرچاوە مرۆیی و بنکە جەماوەرییە بەرفراوانە، کە بریتییە لە کانگایەکی دەوڵەمەندی دەنگ بۆ پرۆسەی هەڵبژاردن، بەشداری دەکات لە هێنانەدی ویست و ئامانجەکانی (یەکێتی) لەم هەڵبژاردنەدا.

ئەگەر زۆرینەی هەڤاڵان، هەر یەکەیان بتوانێت هەڤاڵێکی زویر، یان هاووڵاتییەکی بایکۆتکەر بگەڕێنێتەوە بۆ دەنگدان، زیاتر لە سەد هەزار دەنگ بۆ (یەکێتی) مسۆگەر دەبێت

2
گرنگیدان بە ناوچەکانی دەوروبەر
پێویستە (یەکێتی)، لە بەرنامە و هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی ئەمجارەدا، بچێتە ناو کانگایەکی تری دەنگی هەڵبژاردن؛ کە بریتییە لە گەڕەکە میللییەکانی قەراخی شارەکان، شارۆچکەکانی دەوروبەری شارە گەورەکان و ناحیە و قەزاکان.
نەکا بە چەشنی هەڵبژاردنەکانی پێشوو، نادیدە و فەرامۆش و پشتگوێیان بخات بۆ ئۆپۆزسیۆن و لیستە رکابەرەکانی تر، بەڵکو پرۆسەی بانگەشەکردن لەو ناوچانەدا بەهێزتر و چڕتر و کاریگەرتر بکات، چونکە بە بەراورد لەگەڵ هاووڵاتییانی نیشتەجێی سەنتەری شارەکان و دانیشتووانی گەڕەک و کۆمەڵگە و شارە تازەکانی نیشتەجێبوون، چڕی دانیشتووان و ژمارەی دەنگدەرانی ئەو ناوچانە زۆرترە، بەهەمانشێوە ڕێژەی بەشداریکردنیشیان لەپرۆسەی دەنگداندا زیاترە.
لەلایەکی ترەوە دەتوانین بڵێین، دانیشتوانی ئەم ناوچانە، ئامادەتر و بەجۆش و خرۆشترن بۆ بەشداریکردنی کارا، لەهەموو جووڵانەوە  و پێشهات و رووداو و گۆڕانکارییەکی سیاسیدا، بۆ نموونە لەهەڵگیرسانەوەی شۆڕشی نوێوە، تاکو راپەڕینی ساڵی (1991)، بووبوونە سەرچاوەیەکی مرۆیی بێشوماری بەشدار و قوربانیدەر و هاوکار بۆ شۆڕشی نوێ .
زۆرینەی رەهای چین و توێژەکانی نیشتەجێی ئەو ناوچانە، لەڕووی چینایەتییەوە هەژار و نەدار و کەم دەرامەتن، یان رەچەڵەکی جووتیاری و گوندنشینیان هەیە، یان لەچینی کرێکار و چین و توێژە پەراوێزکەوتووەکانی ناو کۆمەڵگە پێکهاتوون؛ رێژەیەکی بەرچاو لەکەسانی نەخوێندەوار، بێ بڕوانامە، بێ خاوەنی پلە و پۆستی دیار، لەناو دامودەزگاکانی حکومەتی تیایە.
لە رەهەندێکی ترەوە شوێن و ناوچەکانی نیشتەجێبوونیان، کەمتر سوودمەندبوون لە پڕۆژە  خزمەتگوزارییەکانی  کەرتی  گشتی،  لە کاتێکدا  ئەوە ئەوانن خاوەنی ژمارەیەکی زۆری شەهیدی سەنگەر، شەهیدی بەردەمی پەتی سێدارە و شەهیدی سەرەونگوومکراو، زیندانی سیاسی، کەمئەندامی سەنگەر، پێشمەرگەی دێرین و زۆرینەی پێشمەرگەی ئێستا، رێکخستنی دێرین و پاشماوەی پرۆسەی ئەنفال و کیمیابارانن.
هاووڵاتییانی نیشتەجێی ئەو ناوچانە، بەردەوام ئومێد و هیوا لەسەر گۆڕانکاریی سیاسی و گۆڕینی سیستەمی فەرمانڕەوایی و ئاڵوگۆڕی دەسەڵاتی ناو حکومەت هەڵدەچنن، بە جۆش  و خرۆشەوە لەپێناوی بەرزکردنەوەی ئاستی بژێوی، دامەزراندن و بەدەستهێنانی هەلی کار، چنینەوەی دەستکەوتی ئابووری، سوودمەندبوون لە پرۆژە خزمەتگوزارییە گشتییەکانی حکومەت و جێبەجێبوونی داواکارییە رەواکانیان؛ لەناو هەر پرۆسەیەکی  هەڵبژاردنی گشتیدا، دەکەونە ژێر کاریگەریی ئەو بەڵێنانەی کە پێیان دەدرێت و بە گەرمی بەشداریی دەنگدان دەکەن.
جێی ئاماژەیە بەردەوام هێزە شۆڕشگێڕ و بزووتنەوە چەکداری و هێزە ئۆپۆزسیۆنەکان؛ پشتیان بە هاووڵاتییانی نیشتەجێی ئەو ناوچانە بەستووە، کە سەرچاوەی مرۆیی ئازا، خاوەن ئیرادە، بەهێز، رادیکاڵ و قوربانیدەرن، هەروەها ئەو چین و توێژانە لەناو پرۆسەی ململانێی هەڵبژاردنەکانیشدا؛ رۆڵی یەکلاکەرەوە دەبینن  لەدیاریکردنی هێزی براوەی هەڵبژاردن .
یەک راستی تریش هەیە، کە پێویستە ئاماژەی پێ بدەم؛ ئەویش ئەوەیە کە لەچەندین ئەزموونی سیاسی و شۆڕشگێڕیی ناو مێژوودا، لەناو ئەو ژینگە کۆمەڵایەتییانەی کە چین و توێژە سادە و نەدار و رەشۆکە پەراوێزکەوتووەکان، لە رەوشێکی ئابووریی سەخت و دژواردا گوزەرانی تێدا دەکەن، هەمیشە مەشخەڵ ئامادەیە بۆ گەشانەوەی گڕوتینی دەنگی ناڕەزایی و دروستبوونی گیانی یاخیبوون و بڵێسەی بەرەنگاربوونەوە لە دژی دەسەڵات، هەر بۆیە ئەو ناوچانە، دەبنە زەمین و زادگەی سەرهەڵدانی چەندین رووداو و وەرچەرخانی مێژوویی و سیاسیی گەورەی رادیکاڵ و راماڵینی چەندین سیستەمی فەرمانرەوایی بەهێز؛ لە نموونەی کۆمۆنەی پاریس (1871)، شۆڕشی فەڕەنسا (1789 - 1799)، شۆڕشی ئۆکتۆبەر (1917)، شۆڕشی چین (1946 - 1949)، شۆڕشی جەزائیر (1954 – 1962)، شۆڕشی نوێی گەلەکەمان (1976 – 1991)، شۆڕشی گەلانی ئێران (1978 – 1979)، رووداوەکانی بەهاری عەرەبی و...هتد.

3
ئاشتکردنەوەی یەکێتییە زویر و بایکۆتکەرەکان
ژمارەی ئەندام و لایەنگری (یەکێتی)، کە زویر و دابڕاو و بایکۆتکەری پرۆسەی دەنگدانن، بە زیاتر لە سێ سەد هەزار دەنگدەر مەزەندە دەکرێت، ئەگەر رێژەیەکی بەرچاو لەو زویر و بایکۆتکەرانە، بگەڕێنەوە بۆ بەردەمی سندوقی دەنگدان و دەنگ بە لیستی (یەکێتی) بدەن، دەنگدانەکەیان رۆڵی سەرەکی دەبێت، لەسەر زیادکردنی کورسییەکانی (یەکێتی) لەپەرلەمان .
زویر و دابڕاوەکان، لە رابردوودا لەبەر چەندین هۆکاری ناوخۆیی، رێکخراوەیی، سیاسی و قەیران و گیروگرفتەکانی حکومەتی هەرێم و...هتد؛ بایکۆتی هەڵبژاردنەکانی پێشوویان کردووە، ژمارەیان لە ئەندام و جەماوەری ئێستا زیاترە، کە لەژێر چەتری (یەکێتی)دا کۆبوونەتەوە .
ئەوان بۆیە زویر و دابراون و بایکۆت دەکەن، چونکە گلەیی و رەخنە و داواکاری و سکاڵای زۆریان هەیە، دەتواندرێت کار لەسەر ئاشتکردنەوە و دڵنەوایی و گەڕانەوەی بەشێکیان بکرێت، بە تایبەتی ئەوانەی کە رەخنە و گلەییەکانیان پەیوەندیی بە ناکۆکی و ململانێ ناوخۆییەکانەوە هەیە، یان دەرهاویشتەی هەستکردن بووە بە پەراوێزخستن و مامەڵەی نادادپەروەریی لە بەرامبەریان، یان دەرەنجامی ناڕەزایەتی و هەڵوێست وەرگرتنیان بووە لە دژی تەکتیک و سیاسەتی رۆژ و...هتد.
ئەگەر لە بەرنامە و هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردندا، گرنگی بدرێت بە روونکردنەوە و شیکردنەوە و بەراوردکردنی سیاسەت و رێبازی کارکردنی (یەکێتی)ی نوێی قۆناغی تازە، یان ئاماژە بکرێت بە چەندین دەستکەوتی رێکخراوەیی و نەتەوەیی، یان ئەگەر دید و تێڕوانین، بۆ چۆنییەتیی بەڕێوەبردنی ناکۆکی و ململانێ لەگەڵ (پارتی) و میکانیزم و چۆنییەتیی چارەسەری کێشە و قەیرانەکان بخرێتەڕوو، یان ئەگەر بتوانین گرنگی و پێویستێتیی گۆڕینی (هاوسەنگیی هێز) و دەرەنجام و دەستکەوتەکانی بۆ هاووڵاتییان بسەلمێنین، ئەوا رێژەیەکی بەرچاو لەهەڤاڵ و دۆستی زویر و هاووڵاتییانی تری بێلایەن و دەنگدەری خۆڵەمێشیی، دەنگ بە پاڵێوراوەکانی (یەکێتی) دەدەن.
لەڕاستیدا ئەو زویر و دابڕاو و بایکۆتکەرانە بوون لە چەندین پرۆسەی هەڵبژاردنی پێشوودا، بوونە هۆکارێکی سەرەکی و بنەڕەتی، بۆ کەمبوونەوەی ژمارەی دەنگەکان و کورسییەکانی (یەکێتی).
بۆ ئاشتکردنەوەی زویر و بایکۆتکەرانی هاووڵاتییانی ئەژمارکراو لەسەر (یەکێتی)، هەموو بازنەکانی هەڵبژاردن و بنکەکانی هەڵمەتی بانگەشە، لە سنووری جوگرافی و دیاریکراوی خۆیاندا، هەروەها هەموو هەڤاڵێکی (یەکێتی)، لە ژینگەی خێزانی و کۆمەڵایەتی و لە چوارچێوەی بازنەی پەیوەندییە جۆراوجۆرەکانیدا، دەتوانێت کۆشش و کاری جدی، بۆ قایلپێکردن و ئاشتکردنەوە و گێڕانەوەی کەسانی زویر و بایکۆتکەر بۆ بەشداریکردن لەدەنگدان بە لیستی (یەکێتی) بکات.
ئەگەر بۆ ئەم هەڵبژاردنە، زۆرینەی هەڤاڵانی ئێستای ناو ئۆرگانەکانی (یەکێتی)، وەکو ئەرکێکی هەڵبژاردن، هەر یەکەیان بتوانێت هەڤاڵێکی زویر، یان هاووڵاتییەکی  بایکۆتکەر لەناو ئەو کانگایەی دەنگی هەڵبژاردندا دەربهێنێت و بگەڕێنێتەوە بۆ دەنگدان، ئەوا بەم هەنگاوە زیاتر لە سەد هەزار دەنگ بۆ (یەکێتی) مسۆگەر دەبێت و لانیکەم دە بۆ دوازدە کورسی پێ زیاد دەبێت.