گرفتێک کە زۆرێک لە رۆژنامەنووسان و رووناکبیرانی هەرێم بەدەستییەوە دەناڵێنن ئەوەیە سەرەڕای بوونی یاسایەکی رۆژنامەنووسیی هاوچەرخ بە ژمارە (35) ی ساڵی 2007، هێشتا بەشێک لە دادوەران لە بێئاگاییەوە بێت یان بە دەستێوەردانی دەسەڵاتی سیاسی و ئیداری و سەپاندنی ئیرادەی هەندێک لە دەسەڵاتداران، دەچنەوە سەر یاسای کاری رۆژنامەنووسیی سەردەمی رژێمی پێشوو و بەوە مامەڵە لەگەڵ ئازادیی کاری رۆژنامەنووسیی و دەربڕینی بیروڕای ئازاددا دەکەن.
ئێستا هەمان گرفت بەرۆکی رۆژنامەنووسان و رووناکبیرانی عیراقیشی گرتووە و لە بەیاننامەیەکدا کە سەدان رۆژنامەنووس و رووناکبیری عیراق لە ژێر ناونیشانی (بۆ بەرگریی لە ئازادیی رادەربڕین) ئاراستەی ئەنجومەنی نوێنەران و حکومەت و دامەزراوەکانی دەوڵەتی عیراق و رای گشتییان کردووە، تێیدا هۆشداریی دەدەن لە هەڵدێرانی دامەزراوەکانی دەوڵەت رووە و سەرکوت و دیکتاتۆری و داپڵۆسین.
لەو بەیاننامەیەدا ئەو سەدان ئەکادیمیست و توێژەر و رووناکبیر و رۆژنامەنووسە داوایان کردووە گۆڕانکاریی لەو یاسایانەدا بکرێت کە کاتی خۆی رژێمی سەدام بۆ سەرکوتکردنی رۆژنامەنووس و دەربڕینی رای ئازاد دەریکردوون.
ئەم بەیاننامەیە و ئەم ناڕەزایی دەربڕینە دوای ئەو یاداشتە هات کە دەزگای دادوەریی عیراق بۆ دەستگیرکردنی نووسەر و شرۆڤەکار سەرمەد ئەلتائی دەریکرد بە تۆمەتی سوکایەتی و بێڕێزیکردن بە دەسەڵاتی دادوەری لە لێدوانێکیدا بۆ کەناڵێکی رەسمیی دەوڵەت.
بە گوێرەی بەیاننامەکە هەرزوو کەناڵەکە پەخشەکەی بچڕاندووە و هەڵمەتێکی هاندانیش لە دژی سەعدون موحسین-ی پێشکەشکاری بەرنامەکە دەستیپێکردووە.
هەرچەندە لە هەرێمی کوردستاندا یاسای رۆژنامەنووسی دەرچووە و تاڕادەیەک یاساکە بەرکارە، بەڵام لە عیراق مافی ئازادیی رادەربڕین و کاری رۆژنامەنووسی بە دەستوور زامن کراوە، بەڵام بە پێی ئەو بەیاننامەیە زۆرێک لە حزب و لایەنە سیاسییەکانی عیراق دەستوەردان دەکەن لە دەزگای دادوەریدا و دەیانەوێت عیراق بەرەو سەردەمی حکومڕانیی رژێمی بەعس بگەڕێننەوە لە مەسەلەی مامەڵە کردن لەگەڵ دۆسێی ئازادییەکاندا.
تائێرە بۆ زانیارییەکانی ناو بەیاننامەکە سوود لە راپۆرتێکی رۆژنامەی الشرق الاوسط وەرگیراوە کە لەوبارەیەوە ئامادەکراوە، بەڵام تێبینییەکە لەوەدایە بەشێک لەو رۆژنامەنووس و رووناکبیرانەی بەیاننامەکەیان ئیمزاکردووە، هەڵوێستەکانیان دووفاقییانەیە، چونکە بۆ زۆربەی بابەتەکانی دیکە پاساو بۆ رژێمی بەعس و قانون و یاسا و رێنماییەکانی دەهێننەوە و تەمجیدی سیاسەت و هەنگاوەکانی دەکەن و لە هەشت ساڵی جەنگی ئێران عیراق، جەنگی کوێت و سەرکوتکردنی راپەڕینی باشووری عیراق و هەرێمی کوردستان، 12 ساڵ گەمارۆی ئابووریی لە ئەنجامی سیاسەتەکانی ئەو رژێمە و بەهەدەردانی سامانی عیراق و وێرانبوونی ژینگەی عیراق و فرۆشتنی خاکە سنوورییەکان دەمێک بە سعودیە و دەمێک بە کوێت لە هەشتاکاندا، نەک زاتی سەرکۆنەکردنیان نەبووە، بەڵکو بە شیعر و شانامە و رۆمان پاڵپشتی و پشتیوانیشی بوون.
ئێستاش هەندێک لەوانە رەخنەیان لە هەموو سیاسەتێکی نوێی دوای رووخانی رژێمی بەعس هەیە و بۆ ئەو رابردووە خوێناوی و قەیراناوییە دەگرین، بەڵام تەنها پشتیوانیی ئازادیی رادەربڕین دەکەن، واتە گۆشتی سەردەمی نوێ ناخۆن، بەڵام گۆشتاوەکەی دەخۆن.
دیارە رووناکبیران و رۆژنامەنووسان نابێت هەرگیز بێدەنگ بن لە پێشێلکردنی ئازادیی رادەربڕین و ئازادیی کاری رۆژنامەنووسی، بەڵام سەرەتاییترین چەمکی ئازادیی رادەربڕین بڕوابوونە بە رەخنە، بۆیە رەوا نییە و زۆر نەنگییە بۆ حکومەتی هەرێم و حکومەتی عیراقیش لەدوای ئەو هەموو ساڵە لە حکومڕانیی سیستمی دیکتاتۆریی بیانەوێت بۆ بێدەنگکردنی ناڕەزایی پەنابەرنە بەر یاساکانی هەمان رژێمی دیکتاتۆر و سەرکوتکەر، هاوکات ئەرکی هەموو ئازادیخوازان و ئەوانەشە کە ئیدیعای بڕوابوون بە چەمکی ئازادییەکان دەکەن، نەهێڵن کەسانی هەلپەرست و زوڕناژەنانی رژێمی پێشوو خۆیان بخزێننە ریزەکانیانەوە و لە سایە و سێبەری ئەواندا دەستکەوتێک بچننەوە کە ئەو جۆرە کەسانە دەسەڵاتیان هەبێت بەر لەو دەسەڵاتدار و سیستمە سیاسییەی خۆپیشاندانیان لە دژ دەکەن، زمانی ئازادیخوازە راستەقینەکان دەبڕن.
بەشێک لەو گرفتانەمان لە هەرێمیش بینیووە. هەندێک لەوانەی زۆرترین قسە لەسەر ئازادیی رادەربڕین و ئازادیی کاری رۆژنامەنووسان دەکەن و رۆژگارێک دروشمی قەبە قەبەیان بەرزدەکردەوە، سێ جۆر بوون، جۆرێکیان هەر لە بنەڕەتەوە ئازادیخواز و لیبراڵی بوون و بڕوای تەواویان بە بنەمای ئازادییە گشتیی و تاکەکەستییەکان هەیە و لەبەرامبەر هەر پێشێلکارییەک جا بەرامبەر رۆژنامەنووس یان ئیسلامی سیاسی یان کۆمۆنیستی کرێکاری یاخود کەسێکی نەتەوەیی بکرێت، لە روانگەی ئازادییەوە ناڕەزایی خۆیان دەردەبڕن.
جۆری دووەمیشیان دەبن بە دوو بەشەوە هەندێکیان کەسانێکن کە ئازادیی لە سەرکوتکردنی سکۆلاریستەکان و چەپ و کۆمۆنیستەکاندا دەبینن و پێیانوایە دەسەڵاتی سیاسیی هەرێم تا ئەوانە و میدیاکانیان دەمکوت و سەرکوت نەکات، دەسەڵات نییە و هاوکارە «لە بڵاوبوونەوەی فاحیشە»دا، بەشەکەی دیکەشیان بڕوای بەوەیە تا دەسەڵاتی سیاسی ئیسلامییەکان و بانگخوازەکان و میدیاکانیان بێدەنگ نەکات و دەمکوت و سەرکوتیان نەکات، ئەوا کۆمەڵگە بەرەو جەهالەت دەگەڕێتەوە و ئازادییە گشتی و تاکە کەسییەکان دەکەونە مەترسییەوە و پێیانوایە دەسەڵاتی سیاسی پێیباشە «ئەو عەقڵییەتە دواکەوتووانە» زیاتر برەوی پێبدرێت تا کۆمەڵگە زەین و فیکری ئازاد نەبێت.
جۆری سێیەمیشیان ئەوانەن کە وێنەی پرۆفایلی پەیج و ئەکاونتەکانیشی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان کردووە بە وێنەی سەدام، بەڵام لەگەڵ کۆمۆنیستەکان تێکەڵ دەبێت بۆ خۆپیشاندان، لەگەڵ ئیسلامییەکان تێکەڵاو دەبێت، لەسەر کەسوکاری ئەنفال و کیمیاباران قسە دەکات، لەگەڵ لایەنگرانی پەکەکە تێکەڵاو دەبێت، چونکە هەر لە بنەڕەتەوە دژی قەوارەی هەرێمن نەک تەنها دەسەڵاتی سیاسی و حزبێکی دیاریکراو، بەڵام هەموو ئەو شێوە دژایەتییە لە ژێر سایەو سێبەری ئازادیخوازییەوە نمایش دەکەن، ئەمەش ئەو دیمەنەیە زۆرجار ئازادیخواز و ریفۆرمیستەکانی پێ لەخشتە دەبرێت و وێنەی هەرچی زیاتری قەرەباڵغیی سەرمەستیان دەکات، بەڵام هێندەی قەرەباڵغییەکە لە ئامانجە راستەقینەکان دووریان دەخاتەوە و جۆری دووەم و سێیەم بەرنامەکان لەوانیش تێکدەدەن و دەسەڵاتی سیاسیش وا لێدەکەن لە هەر بزاوتێکی ناڕەزایی بسڵەمێنەوە، دواجار سوودمەندی یەکەم لە ناڕازییەکان جۆری سێیەمە و سوودمەند لەناو دەسەڵاتدارانیشدا ئەوانەن کە سەرقاڵی گەندەڵی و بەهەدەردانی سامانی گشتین، چونکە نانی ئەوانە لە پشێویدایە.
