د. نه‌وزاد عه‌لی ئه‌حمه‌د
(2-2)
پێشه‌كی
پێشتر چەندین نامەی پڕۆفیسۆری بەناوبانگ و كەسایەتی دیاری كورد، د. ئەمیر حەسەنپوور كەوتۆتە بەرچاوم و سەرنجیان راكێشاوم، هەر زوو دركم بەوەكرد، ئەو خاوەنی كتێبخانە و ئەرشیفێكی زۆر دەوڵەمەندە، لەكاتی لە چاپدانەوەی ژمارەكانی «هەواڵنامەی كوردستانی عیراق»دا دوو ژمارەم دەست نەدەكەوت، یەكێك لەو بەڕێزانەی داوام لێكرد، كاك ئەمیر بوو، دوای دوو رۆژ وەڵامی دامەوە و وتی: بەداخەوە منیش ئەو دوو ژمارەیەم نییە! ئەمەش لەوە هات، لە یەكێك لەو نامانەی بینیومە، داوا لە كاك عومەر شێخمووس دەكات، لە ئەدەبیاتی یەكێتیی فڵان ژمارە و فڵان ژمارە ئەم بڵاوكراوە و گۆڤارانەی بەدەست نەگەیشتووە.
ئەسڵی سەربەخۆیی بەو مەعنایە نییە كە سەربەخۆبین بۆ یەك گرتن لەگەڵ هەر هێزێكی دژی گەلدا وەك تروتسكیستەكان، ئەسڵی سەربەخۆیی بەو مەعنایەیە كە چینی كرێكاری یەك وڵات (یان یەك گەل) تەنیا بۆخۆی دەتوانێ خۆی رزگار بكات
درێژەی نامەكەی د.ئەمیر حەسەنپوور
بۆچی رێبازی نوێ خۆی لە دوژمنی وەك ئیمپریالیزمی ئەمریكی و رێژیمی شاە دەپارێزی، بەڵام دەكەوێتە باوەشی یەكێكی تر لە دەست و پەیوەندەكانی ئیمپریالیزمی (واتە ئینترناسیوالی 4)؟ بۆچی رێبازی نوێ گوێ ناداتە هۆشی مینی مەزن كە هەموو گەلانی دنیا لە تروتسكیستان دەپرینگێنێتەوە؟ بۆچی رێبازی نوێ تەجروبەی چینی كرێكاری سۆڤیەت و چین و ویتنام ئەخاتە ژێرپێ و لە خۆیەوە ئەسل و مەبدە‌و دادەنێ؟ ئایا رێبازی نوێ لە وجوودی تروتسكیسم دا حەقیقەتێكی وای دیوەتەوە كە لێنین وو ئیستالین و مائو و هۆشی مینی نەیانتوانی بیبیننەوە؟
رەنگە ماركیست- لینینیستی كورد خۆیان بە «سەربەخۆ»دابنێن، ئەوە شتێكی سەیر نیە. پرسیار ئەوەیە: سەربەخۆ لە كێ و لە چی؟ سەربەخۆ لە چ رێبازێك؟ رێبازی بزووتنەوەی كومونیستی یەك رێباز زیاتر نیە ئەویش رێبازی ماركس- ئینگلێس- لینین- ستالین مائۆیە. ئەگەر كەسێك «سەربەخۆیی» لەو رێبازە بكاتە ئامانجی خۆی، چ ئاگادار بێ و چ نەبێ، سەری بە رێبازەكەی دی دەبەسترێتەوە یانی رێبازی بورژوازی. هیچ «بەهەشتێكی» وا دروست نەكراوە كە لە نیوەراست دوو رێباز بێ و ناسیونالیستی كورد بتوانێ لەوێ دا بحەسێتەوە و دڵی خۆی خۆش بكا كە ماركیست- لینینیستە. لە دنیایەدا دوو رێباز زیاتر ناتوانێ هەبێ: رێبازی چینی كرێكار و چینی بورژوازی (رێبازی وردە بورژوازی و وەرزێریش هەر بورژوازیە)، ماتریالیسم و ئیدەئالیسم. ئەگەر ئیستە ماركسیست- لینیستی كورد پێیان وایە رێبازێكی ناوەڕاست یان رێبازی سەیوم هەیە واباشە بۆ قازانجی چینی كرێكار و گەلە رزگاریخوازەكان ئەو كەشفە مێژووییە بڵاوبكەنەوە تا شۆڕشگێڕانی دنیایە. لەو هەڵەیەی ماركس و ئینگلیس و لینین و ستالین و مائو (كە دەڵێن دوو رێباز زیاتر نیە) رزگاریان بێ!
دۆست و دوژمن
ئەسلی سەربەخۆیی بەو مەعنایە نیە كە سەربەخۆبین بۆ یەك گرتن لەگەڵ هەر هێزێكی دژی گەلدا وەك تروتسكیستەكان. ئەسلی سەربەخۆیی بەو مەعنایەیە كە چینی كرێكاری یەك وڵات (یان یەك گەل) تەنیا بۆخۆی دەتوانێ خۆی رزگار بكا. هیچ هێز و هیچ رێكخراوە و چینێك ناتوانێ ئەو كارە گرینگەی بۆ بكا. (ئاشكرایە كە یارمەتی لە هەموو شۆڕشگێڕان وەردەگیرێ).
لە بزووتنەوەی خوێندكاری كورد لە ئەوروپاش دا ئەو مەسەلەیە (نەناسینی دۆست و دوژمن) خۆی باش دەنوێنێ. ئیستە كە ئیمپریالیزم بەرەو رووخان ئەڕوا و شۆڕشی گەلان هرووژمی دەباتەسەر، رێبازێك هەیە كە دەیەوێ ئیمپریالیزم نەجات بدا. رێبازێك كە دەترسێ ویەتنام و كامبوج لە هەموو وڵاتان دیسان دووپاتە ببیتەوە. ئەو رێبازە دوو فورمی هەیە: 1- لە بزووتنەوەی كومونیستی دا و 2- لە بزووتنەوەی دیموكراتیك دا.
-1لە بزوتنەوەی كومونیستی دا رێبازی Octobr League، «حیزبی شۆڕشگێڕی كرێكار و وەرزێر» (توركیا)، ئومانیتە روژ (فەرانسە)، ك. ب. و. (ئەلمان)، كلارتە (سوئید)، «خەتی راست»، «سازمان انقلابی حزب تودە»... (ئیران). ئەوە ئەو رێبازەیە كە كە خەیانەتنامەی 6 مارسی 75 بە «قازانجی گەلانی عیراق و ئیران» دەژمێرێ، ئەو رێبازەی كە لە ئیزمیری توركیا بەرەو پیری شای كۆنەپەرست دەچێ و دەڵێ «دەوڵەتی شا یەكێك لە هێزە ئەساسیەكانی شۆڕشی جیهانی»یە؛ ئەوە ئەو رێبازەیە كە ئیمپریالیزمی رووسی بە «مەترسی بنچینەیی»دادەنێ و دەڵێ «بژی ئیمپریالیزمی ئەمریكا».
-2 لە بزووتنەوەی دیموكراتیك دا ئەو رێبازەی كە هەمیشە بۆ رزگاركردنی وڵات خۆی بە «دوژمنی دوژمن» بەستۆتەوە- ئەو رێبازەی كە ئیستە لە ئێرانا بۆ بەربەرەكانی ئیمپریالیزمی ئەمریكی خۆی بە ئیمپریالیزمی رووسی دەبەستێتەوە؛ رێبازی بورژوازی لیبرال و نیشتمانپەروەر كە لە هێزی گەل دەترسێ و ناوێرێ پشتی خۆی پێ ببەستێتەوە. رێبازێكی كە دەڵێ ئیمپریالیزمی رووس ئیمپریالیزم نیە و سوسیالستە و دۆستی گەلانە. ئەوە هەر ئەو رێبازەیە كە (لە ئیران) لە بزووتنەوەی مشروگیت خۆی بە ئیمپریالیزمی ئینگلیس بەستەوە و دەیگوت ئەو هێزە ئیمپریالیست نیە و یارمەتی گەلان دەدا. ئەوە هەر ئەو رێبازەیە كە لە ساڵانی 1950-1954 بۆ بەربەرەكانی ئیمپریالیزمی ئینگلیس خۆی بە ئیمپریالیزمی ئەمریكی بەستەوە و دەیگوت ئیمپریالیزمی ئەمریكی ئیمپریالیم نیە و یارمەتی گەلان دەدا. ئەو رێبازەش لەناو بزووتنەوەی دیموراتیكی هەموو گەلانی دنیایەدا هەیە.
رێبازی 1 و 2 یەك ناوەڕۆكی هەیە: خۆبەستنەوە بە یەكێك لە ئیمپریالیستەكان و ترسان لە پشت بەستنەوە بە چینە زەحمەتكێشەكان.
با ئەو رێبازی خۆبەستنەوە بە ئیمپریالیزم هەر خۆی بە «شۆڕشگێڕ»، «ماوی» و.... دابنێ. با هەزار ئیدیعای «شۆڕشگێڕانە» بكا. ئەو رێبازە رێبازێكی ئوپورتونیستیە و ئاخریكەی دەبێتە رێبازێكی كۆنەپەرستانە، هەروەك رێبازی كائوتسكی، پلیخانوف و ئیرل برادر Browder (حیزبی شیوعی ئەمریكا) بەناوی «ماركسیم» و «ماركسیسم لینینسیم» بوون بە رێبازێكی كۆنەپەرستانە.
ئایا ئێمە دەبێ لەگەڵ ئەو رێبازە ئوپورتونیستیە یەك بگرین یان خۆمانی لێ هەڵبڕین و خەباتێكی بێ وچانی لە دژی بكەین؟ ئایا ئێمە دەتوانین شۆڕشگێڕ بین و لە دژی ئوپورتونیسم و لەڕێ لادان خەبات نەكەین؟
جوابی ئەو پرسیارانە لە بزووتنەوەی شۆڕشگێڕانەدا روون، بەڵام وادیارە بزوتنەوەی سیاسی ئێمە سەری لێ شێواوە. لینین دەڵێ: «خەبات لەدژی ئیمپریالیزم درۆ و دەلەسەیە ئەگەر بەتەواوی نەبەسترێتەوە بە خەبات لە دژی ئوپورتونیسم». ئەوەیە رێگەی بزوتنەوەی سیاسی شۆڕشگێرانەی گەلی كورد. شێلگیر بوون لەسەر رێبازی شۆڕشگێڕانە و خەبات لەدژی رێبازی كونەپەرستانە و ئوپورتونیستی. گەلی مە پێویستی بەوەی نیە لەگەڵ هەر رێباز و رێكخراوەیەكی ئوپورتونیست و كۆنەپەرست یەك بگرێ. پڕ هێز بوون تەنیا بە هەڵگرتنی ئاڵای رێبازی شۆڕشگێرانە وەدی دێ. ئەگەر لە ئوپورتوونیسم و دواكەوتوویی و كونەپەرستی رزگاریمان بێ بەهێزتر دەبین.
هاوڕێی خۆشەویست
مەبەستی ئەو رەخنە كورتە ئەوەیە رێگاكەمان زوتر روون بكاتەوە. پێداویستی رەخنە و رەخنە لەخۆگرتن ئەوەیە كە دوور لە هەر چەشنە (یانزە چەشن!) لیبرالیسمێك ئەو هەڵەیەی دەیبینم باسی بكەم، رەخنەگرتن لە بزووتنەوەی سیاسی ئێمەدا باو نەبوە، دڵنیام ئیستە كە رابەرایەتی شۆڕشگێڕی بزووتنەوەی گەلی كوردی عیراقیش تەئكیدی لەسەر خەباتی فیكری ناوخۆ كردوە («باری ئیستەی خەباتمان») ئەم رەخنەیە بە شێوەیەكی شۆڕشگێرانە وەربگیرێ و وەك هەڵمەت بڕدنە سەر ئەم و ئەو چاوی لێ نەكرێ.
