مەهدی ئەحمەد
كه‌رتی په‌روه‌رده یه‌كێكه له‌و كه‌رته پڕبایەخانەی، كه رۆڵێكی به‌رچاو ده‌گێڕێت له پێكهێنانی كۆمه‌ڵگه و پڕۆسه‌ی بنیادنانیدا، لەبەرئەوە هه‌ر جۆره گرفتێك، یان هه‌ر شپرزه‌ییه‌ك له‌و بواره‌دا هەبێت، راسته‌وخۆ كاریگه‌ریی نه‌رێنی له‌سه‌ر كۆی هاوكێشه كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌ناو كۆمه‌ڵگەدا دروستده‌كات. لێرەدا ئێمە ناچینە قووڵایی بابەتەكەوە تەنها هەوڵدەدەین گرفتەكانی بەردەم پڕۆسه‌ی په‌روه‌رده و فێركردن لە دەڤەری راپەڕین بخەینەڕوو لەگەڵ چارەسەردا بۆ گرفتەكان.
یەكەم: كەمی و خراپیی بینای خوێندن و زۆریی ژمارەی خوێندكاران، بە گشتی گرفتی بۆ پڕۆسەی پەروەردە و فێركردن دروستكردووە، بۆتە هۆی ئەوەی ژمارەیەكی زۆری خوێندكار لەیەك ژووری پۆلدا وانە بخوێنن، كە ئەمەش كاردەكاتە سەر دابەزینی ئاستی زانستییان.
دووەم: كەمیی مامۆستایان و فەرمانبەران:
خانەنشینی بەكۆمەڵی مامۆستایان و فەرمانبەران لەلایەك و راگرتنی دانانی وانەبێژیی نوێ لەلایەكی دیكەوە، گرفتێکی ترە بۆ ناوەندەكانی خوێندن و وایکردووە به‌شه وانه‌ی مامۆستایان لە دەڤەری راپەڕین زۆر زیاد بكات، کە تەنانەت لەگەڵ سەنتەری شارەكانی دیكەشدا جیاوازیی زۆرە، ئـــەمە جگە لــە كه‌میی كارگوزار و پاسه‌وان و باخه‌وان له ناوه‌نده‌كانی خوێندندا.
سێیەم: نەبوونی پێداویستییەكانی خوێندن و كەمیی هۆکارەكانی فێركردن:
دەمێكە پێداوییستییەكان دابین نەكراون، بۆ نموونە نەبوونی هۆكاری فێركاریی ئاستەنگە لەبەردەم پەرەپێدانی تواناكانی مامۆستایان و خوێندكاران، هەروەها نەبوون و كۆنیی كورسی دانیشتنی خوێندكاران و كه‌لوپه‌لی كارگێڕی بۆ ئیداره‌ی خوێندنگە و تاقیگەكانی «كیمیا و فیزیا و زیندەزانی و كۆمپیوتەر».
چوارەم: كەمیی رێنماییكاری پەروەردەیی:
ژمارەی رێنماییكاری پەروەردەیی لە ناوەندەكانی خوێندندا لەئاستی پێویستدا نيیە، لەكاتێكدا دەزانین كە رۆڵگێڕانی تەواوەتی ئەو كارەكتەرە لەناو ناوەندەکاندا، فاكتەری هەرە کاریگەری بنیاتنانی پەروەردەیەكی دروستە و وادەكات گوشاری سەر مامۆستایان بەتایبەتی لەبواری پەروەردەكردندا كەم بكاتەوە.
پێنجەم: پشتگوێخستنی ژینگەی خوێندنگەکان و گرنگینەدان بە سەوزایی لە ناوەندەكانی خوێندندا گرفتێکی ترە کە لەئاستێکی نزمدایە و پێویستە زۆر زیاتر بکرێ کە بۆ ژینگەیەکی تەندروست پێویستە.
پێویستە وەزارەتی پەروەردە وردتر لە گرفتەكان بڕوانێت و بەدوای چارەسازدا بگەڕێت و هاوئاهەنگی زیاتری هەبێت لەگەڵ رێکخراوە نێودەوڵەتییەكان و وەزارەتی پەروەردەی عیراقدا بۆ دۆزینەوەی رێگەچارەی بەپەلە بۆ گرفتە كەڵەكەبووەكانی پەروەردە لە كوردستان بە گشتی و لە دەڤەری راپەڕین بە تایبەتی.
ئەم ئاستەنگانە بە دامەزراندنی مامۆستا و رێنماییكاری پەروەردەیی، كارگوزار و باخەوان و پاسەوان لەلایەك و دروستكردنی بینای مۆدێرن و دابینكردنی ئەو پێداویستییانەی راستەوخۆ كاریگەرییان هەیە لەسەر بەرزكردنەوەی ئاستی زانستی لە لایەكی دیكەوە بەشێکیان چارەسەر دەبن. لەگەڵ ئەوەشدا خۆشبەختانە لەگەڵ هەموو ئەو كێشە و گرفتانەشدا، پڕۆسەی پەروەردە و فێركردن لە دەڤەری راپەڕین لەزۆر ناوچەی دیكەی كوردستان باشترە.
