(8)
لە دوای ساڵی 2003ەوە، یەكەم جارە عیراق بە دۆخێكی هەستیاردا تێدەپەڕێت بەهۆی دیارینەکردنی پۆستی سەرۆك كۆمار، ئەگەر ئەمە بەردەوام بێت نەك ناوخۆی عیراق دەخاتە بەردەم مەترسی دوو کەرت بوون و بەرەی تەوافوق و بەرەی زۆرینەی نیشتمانی، بەڵكو لە دەرەوەشدا هەموو ئەو لایەن و وڵاتانەی لەگەڵ تەوافوقی پۆستەكەدان، لەگەڵ ئەوەدا نین كە سەرۆك كۆمارێك بۆ عیراق هەڵبژێردرێت كۆدەنگی ناوخۆیی و دەرەكی لەسەر نەبێت، بۆ ئەوەی عیراقێكی بەهێز هەبێت و لە دەرەوەشدا پشتیوانی لێ بكرێت دەبێت سەرۆكێکی بەهێزیشی هەبێت و پشتیوانی لێ بكرێت.
لە كابینەكانی پێشووی حكومەتدا تاكە پۆستێك كە بە ئاسانی هەڵبژێردراوە و قەیرانیشی دروست نەكردووە، پۆستی سەرۆك كۆمار بووە، تەنانەت ئەم پۆستە نەك قەیرانە ناوخۆییەكانیشی شاردبۆوە، بەڵكو توانیبووی پێگەی عیراق لە دەرەوە بەهێز بكات و لینكە پچڕاوە سیاسی و دپلۆماسی و ئەمنی و ئابوورییەكانی بە دەرەوەی خۆیەوە ببەستێتەوە و بە دۆخێكی باشدا تێیپەڕێنێت كە لە رابردوودا بەو شێوەیە بوو، چونكە ئەم پۆستە لە رابردوودا هەم لە دەرەوە و هەم لە ناوخۆ كۆدەنگی لەسەر بووە، بۆیە قورس دەبێت ئێستا پێمان وابێت هەر كەسێك لە دەرەوەی تەوافوق بچێتە ئەو پۆستە هەمان كاری سەرۆك كۆمارەكانی پێشووی پێدەكرێت.
ئەگەر ئەم پۆستە بەشێوەی پێشوو، رێكەوتنی لەسەر نەكرێتەوە و كۆدەنگی ناوخۆیی و دەرەكیشی نەبێت، ئەوا عیراق تووشی قەیرانێكی گەورەی دەرەكی دەبێتەوە.
لەم كاتەدا ئەو وڵاتانەی لە دەرەوەدا پشتیوانی تەوافوقی سەرۆك كۆمار بوون و لە پێشوودا هاوكاری جووڵەكانی سەرۆك كۆمار بوون دەوەستن، نەك ئیدی كۆمەك بە سەرۆك كۆمار ناكەن بۆ بەهێزبوونی لە هاوكێشە دەرەكی و ناوخۆییەكاندا، بەڵکو بەربەستی گەورەشی بۆ دروست دەکەن کە نەتوانێت هیچ جووڵەیەكی سەركەوتوو بكات، بە پێچەوانەشەوە لە دەرەوەی تەوافوق تاكە وڵاتێك كە دەكرێت پشتیوانی لێبكات توركیایە، ئەویش روونە دەیەوێت هەنگاوەكانی بە هەولێر و كەركوكدا بگاتە بەغدا.
عیراق لەبەردەم قەیرانێكی نوێدایە، دەبێت ئەم پۆستە بە تەوافوق و رێكەوتنی لایەنە عیراقییەكان دابنرێتەوە، ئەگەر دۆخی كۆمەڵایەتی و ئەمنی عیراق لەبەرچاو نەگیرێت بۆ كۆمەككردن بە دۆخی سیاسی و دەوڵەتداری، كارێكی هەڵە و نا سیاسییە و دواجار پۆستی سەرۆك كۆماریش وەك هەر پۆستێكی دیكە قەیرانێكی نوێیە لەناو ئەو هەموو قەیرانەدا كە هەیە.
بە مانایەك لە ماناكان، هەڵبژاردنی سەرۆك كۆمارێكی بەهێز تەنها پەیوەست نییە بە ناوخۆی عیراق و رێكەوتنی هێزە سیاسییەكانەوە، بەڵكو پەیوەستە بە زۆرێك لە وڵاتانی ناوچەیی و جیهانیشەوە.
كاتێك سەرۆك كۆمار بەهێز دەبێت كە تەواوی وڵاتانی خاوەن پێگە و بەرژەوەندی لە عیراقدا بڕیار لەسەر سەرۆك كۆمارێك بۆ عیراق بدەن، ئەگینا لەدەرەوەی تەوافوق ئەو سەرۆك كۆمارە ناتوانێت رووی سیاسی و یەکگرتوویی و بەهێزی عیراق بێت و لە ئاستی دەرەوەدا هەمان پێشوازی سەرۆك كۆمارەكانی پێشووی لێبكرێت.
