«نازانرێت لە جەنگی سێیەمی جیهاندا چ چەكێك بەكاردێت، بەڵام لە جەنگی چوارەمدا بەرد و تێڵا بەكاردەهێنین». نازانم ئەم قسەیە هی كێیە، هەندێك كەس بەوتەی ئەلبێرت ئەنیشتاینی دادەنێن، بەڵام خەریكە لە قسەیەکی نزیک لە نوکتەوە دەبێتە راستی.
ئەم قسەیە زۆر جوان و گرنگە؛ باش وەسفی مەترسی و بارودۆخەكەی كردووە، ئاماژەیە بەوەی پێشكەوتنەكانی مرۆڤ، بەتایبەتی لە بواری دروستكردنی چەك و تەماع لە سەروەت و سامانی یەكتریدا هەموو سنوورێک تێدەپەڕێنێت؛ رەنگە دواجار هەر خۆی سنوورێك بۆ هەموو شتێك دابنێت و مرۆڤایەتی بەرەو سەرەتا بگەڕێنێتەوە.
لە راستیدا؛ لەوەتەی هێرش و پەلاماری روسیا بۆ سەر ئۆكرانیا دەستیپێكردووە، زۆرێك لە چاودێران بە سەرەتای جەنگی سێیەمی دادەنێن، هەندێكی تریش ریزبەندیی و جەمسەربەندییەكە بەرەو زیاتر دەبەن و پێیانوایە ئەوەی ئۆكرانیا جەنگی پێنجەمە، چونكە جەنگەكانی سێیەم و چوارەم، بریتیبوون لە جەنگی جیهانیی دژی تیرۆر و ڤایرۆسی كۆرۆنا.
كارمان بەوەنییە كە لەسەر چ بنەمایەك ڤایرۆسی كۆرۆنا بە جەنگی جیهانی لە قەڵەمدراوە، یان لە دانانی جەنگی تیرۆر بە جەنگی سێیەم، مەبەست جەنگی دژبە تیرۆریستانی داعشە یان رێكخراوی قاعیدە یان چی، بەڵام بەدڵنیاییەوە كارمان بەوەیە زیاتر لە جەنگی ئۆكرانیا وردبینەوە و بەدوادچوون بكەین بۆئەوەی بگەینە دەرەنجامێك كە چ كاریگەرییەكی دەبێت لەسەر وڵاتانی جیهان و دۆخی جیهان بەشێوەیەكی گشتی؟
لە رووی پێناسەوە، جەنگی جیهانی بەو جەنگە لە قەڵەم دەدرێت كە بەشێكی زۆری وڵاتان و گەلانی جیهان تێوەی دەگلێن و كاریگەرییەكەشی ناوچە و سنوورێكی دیاریكراو تێدەپەڕێنێت، لەسەر ئاستی رەسمی و بەپێی پێوەر و پێوانە كارپێكراوەکان، دوو جەنگی جیهانی روویانداوە، بەڵام پێدەچێت ئەوەی لە ئۆكرانیا روودەدات بەفیعلی جەنگی سێیەم بێت یان لانیكەم سەرەتاكەی بێت! گرنگ ئەوەیە جەنگەکە بەرەو کوێ دەڕوات و چەند دەخایەنێت و چ بارودۆخێک لەگەڵ خۆیدا دەپێچێتەوە و چیش لەگەڵ خۆیدا دەهێنێت!
لەوانەیە قورس بێت وا بەئاسانی باسی جەنگی سێیەم بكرێت، تەنانەت جەنگی جیهانی لە ساتی روودانیشیدا رەنگە گرفت لە وەسفكردن و پێناسەكردنیدا هەبێت، بەڵام ئەوەی بەدڵنیاییەوە دەتوانین قسەی لەسەر بكەین، كاریگەری و لێكەوتەكانی جەنگی ئۆكرانیایە لەسەر زۆربە، ئەگەر نەڵێین هەموو وڵاتانی جیهان، بەتایبەتی لە هەردوو رووی سیاسی و ئابوورییەوە.
ئەگەر تەماشا بكەین بەئاشكرا هەست بەوەدەكرێت كە خەریكە لە رووی سیاسییەوە دوو بەرەی دژبە یەكتریی دروست دەبن، كەمینەیەك (بەڵام بەهێز و كاریگەر) پشتیوانی روسیان، زۆرینەیەك (كە زۆربەیان پاشكۆی ئەمریكان) پشتیوانی ئۆكرانیان، ئەمەش راستەوخۆ كاریگەریی ئابووری، هەم پاڵنەری بووە، هەمیش دەرەنجام.
لە راستیدا پەلاماری روسیا بۆ سەر ئۆكرانیا لە مانگێك نزیك دەبێتەوە، هێشتا دیارنییە چارەنووسی گشتیی جەنگەكە بەرەو كوێ دەڕوات؛ چونكە هەم هێرشی روسیا بەو خێراییە نەبوو كە چاوەڕوان دەكرا، هەمیش بەرگریی ئۆكرانیا بەو خێراییە دانەڕما كە پێشبینی دەكرا، بۆیە لە ئێستاوە مەترسییەكانی پەیوەست بە دابینكردنی خۆراك و وزە لەسەر ئەوروپا و ئەمریكا و هەموو جیهان رۆژبەڕۆژ زیاتر و فراوانتر دەبێت و قسەكردن لەسەر جەنگی جیهانی جددیتر دەبێت.
