سەرەتای سەدەی پێشوو، لە بواری زانستی دەروونناسیدا، دوو قوتابخانەی سەرەكی دەركەوتن:
1- فرۆید : Sigmund Freud 1856- 1939
2- ئادلەر : Alfred Adler 1870- 1937
هەرچی سەرنج و بیركردنەوە و فۆكۆسی سیگموند فرۆید هەبوو، لەسەر كاریگەری رابوردوو: قۆناخی ساوایی و مناڵی، لەسەر مرۆڤ بووە.
ئەلفرێد ئادلەر بە پێچەوانەی فرۆیدەوە، هەرچی لێكدانەوە و شیكاری و فۆكۆسی هەبووە لەسەر قۆناخی ئێستا و ئایندە بووە.
زۆربەی رووناكبیر و نووسەر و سیاسەتوانانی رۆژاوا، لەسەر ئێستا و داهاتوو كار دەكەن. بەرنامە دادەنێن: چۆن ژیان و ژیواری خەڵك بۆ ئێستا و داهاتوو باشتر بكەن. ئەدۆلف هیتلەر و نازییەكان بۆ گەڵاڵەكردنی ئیدیۆلۆجیای نازیزم چاویان لەسەر (رەگەزی پاكی ئاری) و پاكتاوی نەژادی سامی (جووەكان) بووە: گەڕانەوە بۆ رەگەزی ئاری و زیندووكردنەوەی كولتووری گرمانییەكان، جیهانی بۆ ناو دۆزخێكی بێسەر و بن راپێچ كرد.
لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، چینی سیاسی كلاسیك، ئەوەندە خۆی لە جەنجاڵی حیكایەتە بێسوودەكانی رابوردوو ئاڵاندووە، چاوی زۆر بەكەمی واقیعی ئەمڕۆ و ئاسۆی داهاتوو دەبینێت
مرۆڤ وزەیەكی دیاریكراوی هەیە
هەموو مرۆڤێك وزەیەكی دیاریكراوی هەیە: ئەو مرۆڤە ئەگەر نەوەد لە سەدی وزەكانی بۆ رابوردوو تەرخان كرد، كەواتە: ئەو كەسە تەنیا دە لە سەدی وزەكەی بۆ ئێستا و داهاتوو دەمێنێتەوە.
لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، چینی سیاسی كلاسیك، ئەوەندە خۆی لە جەنجاڵی حیكایەتە بێسوودەكانی رابوردوو ئاڵاندووە، چاوی زۆر بەكەمی واقیعی ئەمڕۆ و ئاسۆی داهاتوو دەبینێت. ئەم چینە بەهۆی خۆسەرقاڵكردنییەوە بە چیرۆك و ئەفسانە بێ سەروبەرەكانی رابوردووی خۆیەوە، ناتوانێت كێشەكانی ئەمڕۆ و داهاتوو ببینێت.
بەرنامە بۆ ئێستا و داهاتوو
هەر سەركردەیەك، یان هەر هێزێكی سیاسی بەرنامەی بۆ ئێستا و داهاتوو نەبێت، تەنیا دڵخۆشی خۆی بە شانازی و سەروەرییەكانی رابوردوو دایەوە، ئەو هێزە، بیەوێت یان نەیەوێت، لەناو خۆڵەمێشی هەڵپروان و هەڵپڕوكان و هەڵوەریندا خۆی دەدۆزێتەوە!.
