توركیا بە هەموو سیاسەت و ئامرازەكانی جەنگەوە، رۆژانە شەڕی كردووە و بەردەوامیشە لە ناوخۆ و لە وڵاتانی دراوسێ و لە دڵی كیشوەری ئەوروپاشدا، بەبێ رێگری نێودەوڵەتی و لە سێبەری بێدەنگییەكی ترسناكی نێودەوڵەتیشدا.
ویستی رەسمی توركیا بۆ خوێن و وێرانكردن و جەنگ، زادەی ئەمڕۆ نییە و هی دوێنێیەكی نزیكیش نییە و لە سبەینێیەكی نزیكیشدا ناوەستێت، مادام سیاسەت و بەسەربازكردن و دیپلۆماسییەتی توركیا لە یەك مەسەلەدا یەکدەگرێتەوە، كە ئەویش رەتكردنەوەی هەموو شتێكی ناتوركییە، بەوەش سوود لە ئارامی جیهان وەردەگرن بۆ ئەوەی ژاوەژاو و دەنگەدەنگ بڵاوبكەنەوە.
ئەنجامدانی کۆبوونەوەی جیاواز، لە شار و جوگرافیای جیاوازدا، هیچ شتێک لە مەترسییەکانی دۆخەکەدا ناگۆڕێت و ئەمەش راستییەکە کە هەموو چاودێرێکی پرسە کارەساتبارەکەی سوریا دەبێت لێی تێبگات
سەركەوتنی خەیاڵی
لەكاتێكدا توركیا لەنێوان ئابوورییەكی داڕماودا خەریكی قسەكردن و ورتەورت بوو لەبارەی سەركەوتنە خەیاڵییەكانییەوە، گەشت و هەڕەشەكانی بەرپرسی دیپلۆماسی توركیا دەستیپێكرد و تۆپێكی هەڵدایە گۆڕەپانی ئاشتی جیهانیەوە و جەختی لە وەستانی ململانێی چەكداری نێوان رژێمی سوریا و ئۆپۆزسیۆنی عەرەبی نیشتەجێی توركیا كردەوە، کە بە دەستكەوتی سەرەكی بۆ توركیا و روسیا لەم كۆمارە عەرەبییەدا (سوریا) وەسفی کردووە، بەمەش موزایەدەی توركیا دەستپێبكات بۆ نزیكبووەنەوەی لە دیمەشق، دوای ئەوەی سەركردەكانی توركیا سوێندیان دەخوارد كە لە مزگەوتی «ئەمەوی» نوێژبكەن، بەڵام کە ئەوەیان بۆ نەكرا و بووە بە خەون، بۆیە بە كۆمەڵ نوێژیان لە «ئایا سۆفیا» كرد، ئەوەش خۆبەزلزانیی كۆتایینەهاتووی توركیایە.
کەناڵی «خەبەرتورک»ی تورکی بڵاویکردەوە، «گرنگترین شت بۆ تورکیا لەم قۆناغەدا توانای گەیشتنیانە لەگەڵ روسەکاندا بۆ هێنانەئارای ئاشتیی و بەتایبەت کە «لە ئێستادا هیچ شەڕێک لە نێوان رژێمی سوریا و ئۆپۆزسیۆندا نییە» و دانووستانەکانی «ئاستانا» و جۆرەکانی دیکەی دیدار وایکردووە لە ئێستادا ئەوە مومکین بێت.
لە مەترسییەکانی دۆخەکەدا ناگۆڕێت
ئەنجامدانی کۆبوونەوەی جیاواز، لە شار و جوگرافیای جیاوازدا، هیچ شتێک لە مەترسییەکانی دۆخەکەدا ناگۆڕێت و ئەمەش راستییەکە کە هەموو چاودێرێکی پرسە کارەساتبارەکەی سوریا دەبێت لێی تێبگات.
بابەتی ئەولەویەت لە نەخشەڕێگاکانی تورکیادا، ئەوەی کێشراون یان دواتر دەکێشرێن، هەموویان دەکەونە خانەی سڕینەوەی کورد و دەستکەوتەکانی، ئاوارەکردنی کورد وەک نەتەوەیەک و بەئامانجگردنی ئاشکرای ژیانی، ئەمەش بەردەوامیی تورکیا و فراوانبوونی زیاتر دەکات لە بەربەرییەتەکەیدا لە جوگرافیایەکی تەندروستی سەر نەخشەی سوریا لە باکوور و رۆژهەڵات، بەڵام هیچ شتێک سوودی نییە لەگەڵ عەقڵیەتی ناسیۆنالیستی لەو شێوەیە؛ کە باس لە ئاشتی دەکات و دەوری پڕ لەشەڕ و ئاگری جەنگە.
تورکیا، کە یاری بە ئاگر دەکات، هەمان ئەو تورکیایەیە، کە وەکو بینەر سەیری ئاگری ناو خاکەکەی دەکات، وەک ئەوەی لەم دواییانەدا لە کوردستانی تورکیا روویدا، چاوی تورک لەسەر ئاهەنگگێڕان بوو بەبۆنەی مردنی کورد لەنێو رەز و باخەکەیدا،ئەو کوردەی چاوی لەسەر بەدیهاتنی ئاشتی بوو نەک شتێکی تر.
کارەساتی کۆتایی نەهاتووی سوریا
ئەمە تەنها یەک وێنەی کارەساتە هەرگیز کۆتایینەهاتووەکەی سوریایە. لەکاتێکدا سوریاییەکان پڕ بە حەسرەتەوە دەڵێن: ئایا کاتی نەهاتووە ئەم شەوە کۆتایی پێ بێت؟
و: ئازاد ئیبراهیم
