پ.ی.د.ژینۆ عەبدوڵڵا
زمان لە سادەترین راڤەیدا یەكێكە لە كەرەستە كلیلییەكانی بنیاتنانی گروپە مرۆییەكان و دروستكەری كۆپەیوەندی گشت پەیوەندییەكان، هەروەك نوام چۆمسكی ئاماژەی پێدەدا. لەم روانگەیەوە هەموو كۆمەڵگەیەك هەوڵ دەدات پەروەردەی رۆڵەكانی بە لە بەرچاوگرتنی زمانی كۆمەڵگەكەی ئاراستە بكات. هەر بۆیە هەوڵ دەدەن منداڵەكانیان فێری ئەو وشە و رستە زمانییانە بكەن كە لە لایەن گروپەكەیانەوە بەكاردێن. كەواتە دەكرێ بوترێ باڵابوون و گەشونمای زمانی نەتەوە بە شێوەیەكی ناڕاستەوخۆ، چەسپاندنی بنەماكانی بە نەتەوەبوونی هەر نەتەوەیەكە، چونكە ئاشكرایە زمان تەنیا ئامڕازی پەیوەندیكردن نییە، بەڵكو دەربڕی سەرجەم كایە جیاوازەكانی رۆشنبیریی ئەو نەتەوەیە.
لێرەوە دەمەوێ باسی بوون و گرنگی زمانی عەرەبیی بكەم لە هەرێمی كوردستاندا، لای سادەترین خوێنەر ئەوە یەكلایی بۆتەوە كە چەند گرنگە بۆ ئێمە زمانی عەرەبیی بزانین، تا لە عیراقی عەرەبییدا بمێنینەوە، بەڵام بۆچی ئێستا رۆژبەڕۆژ زمانی عەرەبیی لای نەوەی نوێی كورد پاشەكشێ دەكات لە هەرێم بە تایبەت لە ناوەندە ئەكادیمیی و زانكۆكانی هەرێم؟
هەرچەندە لە هەموو كۆلێژەكانی هەرێم بە شی عەرەبیی هەیە، بەڵام خوێندكارانی بەشەكانی عەرەبیی بێجگە لە بە دەستهێنانی بڕوانامەیەكی زانكۆیی، سودێكی ئەوتۆ نابینێ! ئەمە سەرباری ئەوەی بەشەكانی تری وەك یاسا و راگەیاندن كە دەبێ زمانی عەرەبیی بزانن، بەڵام حاڵیان لە بەشی عەرەبیی باشتر نییە. هۆی فێرنەبوونی زمانی عەرەبیی لە بەشەكانی عەرەبیی روونن لەوانە:
– ئەو پرۆگرام و سیستمە كۆنەی ئێستا دەخوێنرێ هی ساڵانی حەفتا و هەشتاكانی سەدەی رابردووە و بۆ ئەو خوێندكارانە بووە كە خۆیان باكگراوندێكی باشیان لە زمانی عەرەبییدا هەبووە. كێشەی قسەكردنیان نەبووە تەنیا ویستوویانە زیاتر پسپۆڕیی پەیدا بكەن .
– خوێندكار ئێستا خۆی شارەزا نییە و زمان نازانێ كەچی هەر لە ساڵی یەكەمەوە مادەی قورس و وشكی دەخوێنێ! ئەوەندەی تر خوێندكار دەتورێنێ و زمانی عەرەبیی وەكو دێوەزمە دەبینێ.
بۆچارەسەری ئەم گرفتە و بە هەدەرنەچوونی رەنجی خوێندكاران كە ساڵانە لە هەر بەشێكی زمانی عەرەبیی لە زانكۆكانی هەرێم لانیكەم 100 خوێندكار بڕوانامە وەردەگرن، پێویستە ساڵی یەكەمی زانكۆ تەمهیدی بێ و خوێندكار بە شێوەیەكی ئاسان فێری رێسا و یاسا و چۆنێتی ئاخاوتنی عەرەبیی بكرێ وەك نەتەوەیەكی غەیرە عەرەب، پاشان ساڵانی داهاتوو مەنهەجی پێبوترێ، هەر وەكو چۆن ئێستا لە هەردوو وڵاتی سعودیە و قەتەر گیراوەتەبەر بۆ فێربوونی زمانی عەرەبیی بۆ كەسانی بیانیی، شارەزایان دەڵێن ئەو رێسایە سەركەوتنی گەورەی بە دەستهێناوە .
بەگوێرەی دەستوور هەرێمەكەمان سەر بە عیراقە و تا بەم وڵاتەوە گرێدرابین، دەبێ رۆڵەی كورد زمانی عەرەبیی بزانێ، نەك لەبەر ئەوەی ناچارە بە زۆرە ملێ، بەڵكو لەبەر ئەوەی ئاستی زانستیی و ئاڵوگۆڕی بازرگانیش بەشێكی زۆری پەیوەندیی هەیە بە زمانی عەرەبییەوە. بەداخەوە نەوەی ئێستای زانكۆكانمان نە زمانی عەرەبیی و نە ئینگلیزیی بە باشی نازانن جا چۆن لە سەردەمێكی وا گۆڕاودا دەكرێ نەوەی نوێ هیچ كام لەو دوو زمانە زیندووە نەزانێ؟!
*رۆژی 18/12-ی هە موو ساڵێك تە رخان كراوە بۆ رۆژی جیهانیی زمانی عەرەبی.
