مایەی سەر سووڕمانە دوای 20 ساڵ لە نووسینی دەستوور لە عیراقدا هێشتا ئەو ئەنجومەنە یاسای بۆ دەرنەكراوە و پێكنەهێنراوە
بەو پێیەی عیراق وڵاتێكی فیدراڵییە بە گوێرەی دەستووری ساڵی 2005 ، لەماددەی 65دا، ئاماژەی پێدراوە و دەڵێت: ئەنجومەنێكی یاسادانان پێكدێت بەناوی (ئەنجومەنی فیدراڵی) نوێنەرانی هەرێمەكان و پارێزگاكانی كە لە هەرێمدا رێك نەخراون لە خۆ دەگرێت، مەرجەكانی ئەندامێتی، دەستەڵاتەكانی و هەر بابەتێكی تر تایبەتە بەم ئەنجومەنە و بە یاسا رێكدەخرێت، بە دەنگی زۆرینەی سێیەكی ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران .
هەرچۆن لە زۆربەی وڵاتان كە سیستمی حوكمڕانی تێیدا فیدراڵییە، دەسەڵاتی یاسادانان لە دوو ئەنجومەن پێكدێت، یەكەم ئەنجومەنی نوێنەران و دووەم ئەنجومەنی فیدراڵی كە ژمارەیەك لە ئەندامانی نوێنەرایەتی هەرێمەكان دەكەن.
ئەوەی مایەی سەر سووڕمانە دوای 20 ساڵ لە نووسینی دەستوور لە عیراقدا هێشتا ئەو ئەنجومەنە یاسای بۆ دەرنەكراوە و پێكنەهێنراوە، سەرەڕای پێداگریی پێكهاتەی كورد لە ئەنجومەنی نوێنەران لە هەموو خوولەكانی رابردوودا، بەتایبەتی لەم خولەی ئێستاشدا وا لە ساڵی كۆتاییداین هیچ ئاماژەیەك نییە بۆ دەركردنی یاساكەی و پێكهێنانی، لەكاتێكدا ئەنجومەنی فیدراڵی یەكێك لە پێگە گرنگەكانی سیستمی فیدراڵییە لە عیراقدا.
هەرچەندە نەك هەر ئەمە، زۆر یاسای تر هەن كە شایانی ئەوەن پەلەی لێ بكرێت وەكو یاسای نەوت و غاز كە دەبوو لە شەش مانگی یەكەمی ئەم خولەدا تێ پەڕێت، بەڵام سەیركردنی دەستوور بە نادادی كە ئەوەی لە بەرژەوەندیی لایەنی باڵادەست بێت جێبەجێ دەكرێت و بە پێچەوانەوە ئەوەی لە قازانجی نەبێت وەلا دەنرێت ، كاركراوە .
هەرچەندە ئەو لایەنانە پێیانوایە، ئەنجومەنی فیدراڵی هیچ شتێكی نوێ زیاد ناكات بۆ پرۆسەی سیاسی و بارگرانییەكی داراییە بۆ دەوڵەت، هیچ سوودێكی راستەقینەی نابێت و دواجار پشكپشكێنە ئەوێش دەگرێتەوە و دەبێتە وێنەیەكی هاوشێوەی ئەنجومەنی نوێنەران .
بەڵام دەكرێت ئەنجومەنی فیدراڵی ببێتە ئەنجومەنێكی چاودێر بە سەر ئەنجومەنی نوێنەرانەوە، ئەو دەستكراوەییەی ئێستایان سنووردار بكات و زیاتر بەرژەوەندیی نیشتمانی و هاوسەنگی رەچاو بكات، بەتایبەتی ئەگەر ئەندامانی ئەنجومەنی فیدراڵ، كەسانی بە ئەزموون و پسپۆڕی جۆراوجۆر لە خۆبگرێت كە پێشنیاز و چارەسەری گونجاو بۆ كێشە و ناكۆكی و قەیرانەكان بخەنەڕوو .
لەلایەكی ترەوە نوێنەرایەتی هەرێم و پارێزگاكان بەشێوەیەكی یەكسان دابەشدەكات، نەك لەسەر بنەمای ژمارەی دانیشتووان، ئەمەش دڵنییایی لای دانیشتوانی پارێزگان دەچەسپێنێت كە رێگە نادات ئەو پارێزگا و هەرێمانەی زۆرینەن، رای خۆیان بسەپێنن بەسەر ئەوانەدا كە ژمارەی دانیشتووانیان كەمترە، بە پێچەوانەوە ئەنجومەنی فیدراڵی یارمەتیدەر دەبێت بۆ رزگاربوون لە سیستمی پشكپشكێنە .
گرنگە جێبەجێكردنی بڕگەی(65) لە دەستووری عیراقدا بۆ پێكهێنانی ئەنجومەنی فیدراڵی، بۆ ئەوەی ببێتە دامەزراوەیەكی نوێ لە سیستمی سیاسی وڵاتدا بۆ ئایندە و چەسپاندی پرنسیپی دیموكراسی راستەقینە .
