کۆتایی تفەنگ، دەستپێکی قسەکردن

09:45 - 2025-07-13
سۆران داودی
35 خوێندراوەتەوە

دەشێت راگەیاندنەکەی  پەکەکە بۆ کۆتاییهێنان بە شەڕی چەکداری، ببێتە مایەی سەرکەوتنی ئەو هەوڵانەی کە مام جەلال دەستپێیکرد و یەکێتیش درێژەی پێدا بەرەو بەدیهێنانی گۆڕانکاریی بۆ کرانەوەی دەرگاکان بەڕووی  دۆزی کورددا لە تورکیا

لە 11ی تەممووزدا، هەرێمەکەمان لە چاوەڕوانیی دەرکەوتنی نیشانەکانی قۆناغێکی نوێدا بوو، بە وازهێنان لە چەک، پارتی کرێکارانی کوردستان راگەیاندنێکی بێوێنەی لە مێژووی درێژی خۆیدا کە زیاتر لە نیو سەدەیە تۆمارکرد. 
لە دیمەنێکی هێمایی سەرنجڕاکێشدا، ژمارەیەک لە چەژکدارەکانی ئەو حزبە چەکەکانیان سوتاند، وەک ئاماژەیەک بۆ دەستپێکردنی رێبازێکی نوێی خەبات کە ئامانجی گۆڕانکارییەکی تەواوە بەرەو کارکردنی سیاسیی ئاشتیخوازانە لە تورکیادا.
ئەم راگەیاندنە واتای تەسلیمبوونی ئەو حزبە نییە وەک هەندێ لایەن هەوڵدەدەن  نیشانی بدەن، بەڵکو گواستنەوەیەکی ورد و هەستیارە لە قۆناغی بەرەنگاربوونەوەی چەکدارییەوە بۆ پرۆسەی ئاشتی کە هاوتەریبە لەگەڵ پاراستنی ئامانجە نەتەوەییەکانی کورد و هەوڵدان بۆ بەدیهێنانیان لە ڕێگەی سیاسەتی واقعیی قۆناغ بەقۆناغەوە.
  پارتی کرێکاران وازی لە بنەمای «هەموو شت یان هیچ شت» هێناوە، بە پشتبەستن بە بینینێکی سیاسییانەی  پێگەیشتووتر، کارکردنی ئاشتیخوازانەی رێکخراوەیی کە توانای بەدەستهێنانی دەستکەوتەکانی هەبێت بەبێ خوێن رژاندن، ئەمەش بەدەستهێنانی پشتگیریی و یارمەتی هێزە نێودەوڵەتییەکان و رای گشتی جیهانی لێدەکەوێتەوە.
ناکرێت ئەم هەنگاوانە لە ڕووداوە ناوخۆییەکانی تورکیا جیابکرێنەوە کە بەرەو تەواوکردنی هەوڵەکانیەتی بۆ چوونە نێو  یەکێتیی ئەوروپا، ئەمەش پێویستی بە گرتنەبەری سیاسەتی کراوە و دادپەروەری بەرامبەر بە کورد و مافە نەتەوەییەکانیان هەیە. 
لەگەڵ راگەیاندنەکەی  پەکەکە بۆ کۆتاییهێنان بە خەباتی چەکداری وەک ستراتیژێکی پەیڕەوکراو، ئێستا تۆپەکە لە یاریگای ئەنقەرەدایە، ئایا ئەویش هەنگاوی راستەقینە دەهاوێت بۆ پیادەکردنی دیموکراسی کە چارەسەرێکی ئاشتیخوازانەی گشتگیر بچەسپێنێت؟  
لەم چوارچێوەیەدا،  پافڵ جەلال  جەلال تاڵەبانی سەرۆکی ی.ن.ک ئەم هەنگاوەی وەک هەنگاوێکی مێژوویی بۆ سەرەتای قۆناغێکی نوێی گفتوگۆ و ئاشتی لە باکووری کوردستان و تورکیا وەسفکرد. سەرۆک بافڵ وتی: «چەکدانانی ئەندامانی پارتی کرێکارانی کوردستان لە سنووەری پارێزگای سلێمانی، هەنگاوێکی مێژووییە، بۆ دەستپێکی قۆناغێکی نوێ لە باکووری کوردستان و تورکیا لە رێگەی دیالۆگ و ئاشتییەوە.
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان باوەڕی تەواوی بەوەیە کە خوێنڕشتن کێشەکان قووڵتر دەکاتەوە و ئێستا سەردەمی بێدەنگکردنی چەکەکان و چوونە سەر مێزی گفتوگۆیە بۆ بەدەستهێنانی مافە رەواکانی هەموو لایەک.
ئێمە لە کاتێکدا لە هەوڵەکانمان بۆ سەرخستنی پرۆسەی ئاشتی بەردەوام دەبین، شانازیش دەکەین بەوەی کە ئەو بناغە ئاشتییەی یەکەمجار سەرۆک مام جەلال دایڕشت، ئەمڕۆ جێبەجێ دەکرێت.
هیوادارین ئەم هەنگاوە ببێتە دەستپێکی قۆناغێکی نوێ لە ئاساییکردنەوەی پەیوەندیی نێوان لایەنەکان و کاریگەریی راستەوخۆی لەسەر پتەوکردنی سەقامگیریی هەرێمی کوردستان هەبێت.
ئەم وتانەی  بافڵ جەلال تاڵەبانی لە بۆشایی سیاسییەوە نین، بەڵکو رەنگدانەوەی میراتێکی درێژی هەوڵەکانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانن کە تێیدا رۆڵێکی سەرەکی گێڕاوە و پشتگیریی پرۆسەی ئاشتیی نێوان دەوڵەتی تورکیا و پەکەکەی کردووە. 
لە نەوەدەکانی سەدەی ڕابردووەوە، بەتایبەتی لە سەردەمی تورگوت ئۆزال سەرۆکی کۆچکردووی تورکیادا، سەرۆک جەلال تاڵەبانی خودی خۆی رابەرایەتیی دەستپێشخەرییەکی  بۆ کردنەوەی کەناڵەکانی گفتوگۆ لە نێوان ئەنقەرە و رابەرایەتیی پەکەکەدا کرد. لەو قۆناغەدا  پرۆسەی ئاشتی هەنگاوی گرنگی بڕی، کاتێک مام جەلال بە پشتبەستن بە پەیوەندییە هەرێمی و نێودەوڵەتییەکانی و خودی خۆی وەک کەسایەتییەکی کارێزمایی قبووڵکراو لای هەمووان، رۆڵێکی بنەڕەتی گێڕا، بەڵام مردنی لەناکاوی ئۆزال لە ساڵی 1993 ئەو هەوڵانەی پەکخست و دۆسێی کوردی گەڕاندەوە چوارگۆشەی یەکەم.
لەگەڵ ئەوەشدا، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بۆ بەدیهێنانی ئەم ئامانجەی نەوەستا، بەڵکو لە قۆناغی دواتریشدا لە هەوڵەکانی هەر بەردەوام بوو، چ لە رێگەی پەیوەندیی راستەوخۆ لەگەڵ حکومەتی تورکیا، چ لە رێگەی پێشکەشکردنی دەستپێشخەرییەکانی ئاشتیخوازانەی ئاشکرا و نهێنی، هەتا گەیشتنە قۆناغی ئێستا کە بافڵ جەلال  تاڵەبانی رابەرایەتی حزبەکە دەکات و لە چەسپاندنی ئەم سیاسەتە وەک بژاردەیەکی ستراتیژی هەمیشەیی بەردەوامە .
لەگەڵ راگەیاندنەکەی  پەکەکە بۆ کۆتاییهێنان بە خەباتی چەکداری، وا دیارە ئەو هەوڵانەی کە مام جەلال دەستپێیکردبوو، یەکێتیش بەجێی گەیاند کە  زۆر نزیکە لە بەدیهێنانی گۆڕانکارییەکی راستەقینە کە ئەگەری زۆرە دەرگاکان بەڕووی  قۆناغێکی نوێ لە مێژووی کوردی باکووردا بکاتەوە لە تورکیا، قۆناغێک کە مافەکان بە یاسا و سیاسەت بەڕێوە دەبرێن لە جیاتی چەک، دوای چەندین دەیە لە رژانی خوێن.
ئەوەی جێی سەرنجە لەم قۆناغە مێژووییەدا کە دەستپێشخەرییەکەی پەکەکە بۆ سوتاندنی  ژمارەیەک لە چەکەکانی،  سلێمانی  هەڵبژارد. ئەم دیمەنە هێماو واتایەکی قووڵی  هەیە، سلێمانی کە سەنگێکی سیاسی و کەلتوریی لە هەرێمی کوردستاندا هەیە ، هەمیشە وێستگەی وەچەرخان بووە  بۆ دەستپێشخەرییەکانی ئاشتی و گفتوگۆ، لە ئاستی عیراق و هەرێمەکەدا. وەک ئەوەی پەکەکە  بییەوێت پەیامێک بنێرێت کە رێگای ئاشتی لێرەوە دەستپێدەکات، لەم شارە دێرینەوە کە هەمیشە میوانداریی کۆبوونەوە و گفتوگۆکانی کردووە بۆ بەدیهێنانی ئاشتی .
 هەنووکە سلێمانی  تەنها شایەتی رووداوێکی رەمزی نییە، بەڵکو جارێکی تر رۆڵی مێژوویی خۆی وەک پردێک  لە نێوان هێزە جیاوازەکان و هەوڵەکان بۆ لەئامێزگرتنی هەموو لایەنەکان و بەدیهێنانی  داهاتوویەکی سەقامگیرتر و دادپەروەرانەتر بۆ هەموو لایەکان دەخاتەوەگەڕ.

وتارەکانی نوسەر