مارلین كەنعان
وەرگێڕ: عەبدوڵڵا مەحموود زەنگنە
هەر دوو كوڕەكەی ماركیز باس دەكەن كە ماركیزی باوكیان ساڵی 1999 بەشی یەكەمی ئەم رۆمانەی بۆ هەندێك لە خوێنەرانی ئەدەبەكەی خوێندۆتەوە، بەڵام بڵاوی نەكردۆتەوە
كوڕەكانی رۆماننووسی گەورەی كۆڵۆمبی گابریل گارسیا ماركیز، باس لە دواین رۆمانی باوكیان دەكەن كە لاپەڕەكانیان لەكتێبخانەی (هاری رانسۆم)ی زانكۆی تەكساس وەرگرتۆتەوە، باوكیان لە كۆتایی ژیانیدا بە هۆی نەخۆشییەوە نەیتوانیوە بە چاپی بگەێنێت، گەرچی 15 ساڵ پێش مردنی نووسیوێتی، بۆیە دوای 10 ساڵیش لە كۆچی دوایی باوكیان، كۆیان كردۆتەوە و بە چاپیان گەیاندووە، ئەم كارەیش بووە بۆنەیەكی جوان بۆ نێوەندە ئەدەبییەكان لە جیهاندا.
هەریەك لە (رۆدریگۆ) و (گۆنزالۆ) كوڕانی ماركیز، باس لەوە دەكەن ئەو رۆمانە دواین بەرهەمی ماركیزی باوكیانە كە لەسەروبەندی پیری و نەخۆشییدا وەك بەردەوامیدان بە نووسین نووسیوێتی، بۆیە رۆمانەكەی بەدەرنابێت لە زمانی شیعری و توانای داهێنان و شارەزایی قووڵ لە نهێنییەكانی ناخ و دەروونی مرۆڤ و نزیكبوون لە ئەزموونەكانی ژیان، بە تایبەتی لەبارەی خۆشەویستییەوە، كە تەوەری سەرەكیی هەموو كارەكانی ماركیز بووە. رەنگە ئەم رۆمانە نەگاتە ئاستی رۆمانەكانی دیکەی وەك: (سەد ساڵ تەنیایی) و (خۆشەویستی لەسەردەمی كۆلێرا) و رۆمانەكانی دیکەی، هەروەك لووتكەی كارە ئەدەبی و تەكنیكییەكانیشی نییە، بەڵام بێگومان رووداوێكی ئەدەبیی زۆر دیاری ئەمساڵی 2024 دەبێت لەسەر ئاستە جیهانییەكە. چونكە وەك كارەكانی تری ئەمیش دەبێتە هۆكاری پەیوەندیگرتن لە نێوان واقیع و خەیاڵ لە هەوڵێكی رووندا بۆ بەدیهێنانەوەی ئیشكردنی ماركیز لەسەر رۆحی قووڵی جوگرافیا و مێژوو و كەلتور و وێناكردنی كارەكتەر و ئەو جیهانانەی وەسف ناكرێن، سەرباری كرانەوەیشی بەڕووی كەلتوری ئەورووپایی و تەوژمە جیاوازەكانی.
ئانا ماغدالینای نهێنی
رۆمانەكە باس لە ئانا ماغدالینا ناوێك دەكات كە مامۆستایەكی تەمەن چل ساڵانە، هاوژینی میوسیزیانێكی مایسترۆی ئۆركسترایە بەناوی دۆمینیگۆ ئاماریس. ئەم دوو هاوژینە ژیانێكی بێ كێشە دەژین لە سایەی گوێبیستیی چەندین ئاوازی خۆشی كلاسیكیی كە رۆژانە وەك سرووتێكی ئاینی گوێ لە نەغمەی ئاوازەكانی باخ و مۆزارت و شۆبرت و فۆرێ و هونەرمەندانی ناوداری دیکەش دەگرن. تەنها شتێك لەو ئارامییەیان دادەبڕێت، سەردانی ماغدالینایە لە هەموو رۆژێكی 16ی مانگی ئابدا بۆ سەردانیكردنی گۆڕی دایكی لە دوورگەیەكی پڕ لە باڵندەی بەلشۆنی رەنگ شین، لەوێدا تەنها چەپێك گوڵە زەنبەق دەخاتەسەر مەزاری دایكی و دەگەڕێتەوە میوانخانەكە و بۆ بەیانی دەگەڕێتەوە، بەڵام لە هاوینی تەمەنی 46 ساڵییدا شتێك لەو سەردانەیدا روودەدات و دەگات بە پیاوێك و دوای ماوەیەك لە پێكەوە بوون، پێكیشەوە دەنوون و ئەوەیش یەكەمجارە ناپاكی لە هاوسەرەكەی دەكات و بەوجۆرە رۆمانەكە دەگات بە وردەكاریی زۆرتر...
رۆمانی (لە مانگی ئابدا یەكتر دەبینین) دەقێكی لەبیركراوی نێو چەكمەجەكەی ماركیز نییە و دوای چاپكردنی پێمانبڵێت ماركیز رۆماننووسێكە لە پلەی یەكەمدا، چونكە ماركیز هەمیشە سەركەوتوو بووە لە وێناكردنی ژیانی ئەو ژنانەی متمانەی تەواویان بە خۆیان هەیە، دەتوانن لەكاتێكدا مێینەییان بژین ژیانیان دەكەوێتە شپرزەییەوە، ئەوكاتەی پرسیارەكان زۆرتر و نهێنییەكانیش قووڵتر دەبنەوە، ئەمەیش وادەكات شەبەنگێك لە ئەفسوون دەوری كارەكتەرە مێینە بەهێز و كاریگەرەكانی بدات. ناوی ئانا ماغدالینای پاڵەوانی رۆمانەكەی ماركیز كە ئارەزووبازی داگیری دەكات و لە تەمەنی گەورەیی 46 ساڵەییدا باس لە پەیبردنی دەكات بە خواستە ئیرۆسییەكانی، بێگومان دەچێتە ریزی ناوی هەریەك لە (گرازیلا، دودیاتریبا، فێمرمینا، داسا، ئۆرسۆلا، ئیگۆران، ئەنگیلا، فیكاریۆ) و چەندانی تریش لەو ژنە پاڵەوانانەی ماركیز، كە چەندە لە مردن نزیك دەبوونەوە هێندە زیاتر مەیل و خواستیان بۆ عیشق زیاتر دەبوو، بۆیە لای خوێنەرانی ماركیز ئەو ناوانە بزر نابن.
هەر دوو كوڕەكەی ماركیز باس دەكەن كە ماركیزی باوكیان ساڵی 1999 بەشی یەكەمی ئەم رۆمانەی بۆ هەندێك لە خوێنەرانی ئەدەبەكەی خوێندۆتەوە، بەڵام بڵاوی نەكردۆتەوە، بەڵكو هەندێك كۆپیی لێداوە بە دۆست و خزمانی و ئەوانیش لەكتێبخانەی (هاری رانسۆم)ی زانكۆی تەكساس پاراستوویانە، دواتر دەقەكەیان خستۆتە بەردەستی چەند ئەكادیمیستێك و خوێندوویانەتەوە و بە باشیان زانیوە چاپ بكرێت. گۆنزالۆی كوڕی ماركیز دەڵێت: (دوایی بۆی دەركەوتووە رۆمانەكە زۆر لەوە باشترە پێشبینیی كردووە، بۆیە لەو باوەڕدایە ماركیزی باوكی تەنانەت لە ساڵانی نەخۆشییەكەیشیدا توانیوێتی بخوێنێتەوە و بنووسێت و حوكمیش بەسەر كارەكتەرەكانیدا بدات. جەختیش لەوە دەكەنەوە جگە لەم رۆمانە هیچ رۆمانێكی تری باوكی نەماوە).
روونە كە شارەزایان و توێژەرانی ئەدەب ناوی(واقیعی ئەفسووناوی)یان لە ئەدەبی ماركیز ناوە، بەڵام نووسەر ئیبراهیم ئەلعەریس لە بابەتێكیدا بەناوی (ماركیز باس لە نهێنییەكانی نووسینی دەكات) چۆن شێوازی نووسینی لە هەقایەتەكانی نەنكییەوە وەرگرتووە دەڵێت: (ماركیز لە یەكێك لە دیمانەكانیدا لە گۆڤاری (ماگازین لیتیریز) ئەو ناوەی رەتكردۆتەوە. لەبارەی نووسینی رۆمانە بەناوبانگەكەیشیەوە (سەد ساڵ تەنیایی) دەڵێت: (ماوەیەكی زۆر پێش نووسینی بیرم لێكردۆتەوە، بگرە رۆمانێكە چەندینجار نووسیومە. هەرچەندە كەرەستەكانیشیم ئامادەكردبوو، بەڵام بەردەوام هەستم دەكرد ریتمەكەیم لا نییە، بگرە واهەستم دەكرد خۆیشم باوەڕم بەوە نییە دەمەوێ بینووسم، بەڵكو پێموایە نووسەر، هەر نووسەرێك، ئازادە لەوەدا دەیەوێت بیڵێت، بە مەرجێك بتوانێت وابكات ئەوانەی دەیخوێننەوە باوەڕی پێبكەن، بەڵام ئەو پێوەرەی دەبێ پشتی پێببەستێت بۆ ئەوەی ئاستی باوەڕپێكراوی لای ئەوانیدی بۆ دەربكەوێت، باوەڕكردنی خۆیەتی بەخودی خۆی). هەروەك باس لەوەیش دەكات كە هەنگاوی یەكەمی بوونی لە (گابۆی گەنجەوە) بۆ (گابریل گارسیا ماركیز)ی رۆماننووس، سوودوەرگرتنێتی لە شێوازی گێڕانەوەی چیرۆكەكانی نەنكی، بەجۆرێك بیسەرانی باوەڕیان پێدەكرد، گەرچی چیرۆكەكانی ئەم واقیعیبوون، بەڵام واقیعیبوونێك خۆی دایڕشتووە، بۆ نموونە دەڵێت: (هەمیشە فڕینی پەیوولەیەكی سپی لە ماڵەوە جێی سەرنجم بووە، پەپوولەكان سپی بوون نەك زەرد، بەڵام من دەمویست زەرد بن، بۆیە لە رۆمانەكەمدا پەپوولەكان زەردن نەك سپی، خۆم باوەڕم بەوە بووە دەبێ زەرد بن، ئەم باوەڕەیشم گەیاندووە بە خوێنەرەكانم، ئیتر سەیری و ئەفسووناوییبوون لەچیدایە، ئەو واقیعییە ئەفسوونییەی باسی دەكەن لە كوێدایە.
سەرچاوە:
ئیندیپێندنت عەرەبی
ژمارەی رۆژی 10/11/2024
