خەرمانەی وشە .. هەناسەی چەند دەنگێكی تووڕە ..!

هیوا سەرهەنگ / هۆڵەندا



دنیای رۆژنامەگەریی هەروا ئاسان نییە و بێ لە پاشخانی رووناكبیری و شارەزا لە بواری رۆژنامەگەری و ماندووبوون و تەنانەت شەونخونیشی دەوێت. بۆخۆم هەمیشە بڕوام وابووە كە گۆڤار و رۆژنامە بەشێكی گرنگی پەیوەندیی نێوان دەنگە جیاوازەكان و گەیاندن و بە ئاگاهێنەری تەواوی بوارە جیاجیاكانی رایەڵەی كۆمەڵایەتی و سیاسی و رووناكبیری نەتەوەیی و كەلتورین.
لێرەدا دەمەوێت بگەڕێمەوە بۆ سەردەمانی حەفتاكان، ئەو دەمەی پێشبڕكێی گەشەكردنی رووناكبیری بە تایبەت گەنجانی نووسەر و رووناكبیراندا هەبوو، ساڵی 1973 ئێمە كۆمەڵێك لە هاوڕێ و نووسەری گەنجی شاری هەولێر بووین، كە پێكهاتبووین لە ( تاریق جەمباز، سەعدوڵڵا پەرۆش، جەوهەر كرمانج، مستەفا رابەر، هیوا سەرهەنگ و عەبدوڵڵا خدر مەولوود). دوای چەندین دانیشتن و كۆبوونەوە و راگۆڕینەوە و هەوڵ و كۆششێكی زۆر توانیمان رێكبكەوین لەسەر ئەوەی گۆڤارێك دەربكەین و هەمووشمان كۆك بووین ناوی بنێین (خەرمانەی وشە) تا ببێتە دەنگی نووسەرانی لاو و گەنجی ئەوکاتە، داواشمان لە نووسەر و شاعیر و هونەرمەندان كرد كە بە بەرهەمەكانیان هاوكاریمان بكەن. 
بەڕاستی هەوڵێكی گەورە بوو، مەبەستیشمان بوو دەنگ و بەرهەمیی نووسەرانی گەنج، لەو رۆژگارەدا ببیستن و بخوێننەوە و سەكۆیەك بێت، بۆ نووسینی راوبۆچوونی خۆیان و لەسەر بنەمای لێگەڕێن با مەم و فەرهاد و وەلی و سیامەند، عاشقانی ئەدەبی پێشكەوتوخوازی كوردی لە گوڵزاری بەرهەمی لاوەكاندا ژووانی دڵداری لەگەڵ(خەجێ و شەم و شیرین و زین)دا بگرنەوە. لێگەڕێن با سەدان خونچە بپشكوێ و سەدان قوتابخانەی تێكۆشان خۆی بنوێنێ. لێگەڕێن با بڕی تێنوێتیمان بە خۆشاوی وشەی شۆڕشگێڕی كوردی بشكێنین.
هەروەكو لە لاپەڕەی یەكەمی(خەرمانەی وشە) شدا لە دێڕی بەراییدا هاتووە: ماوەیەك بوو خولیای ئەوە بووین ئەو گۆرانییانە بۆ منداڵان تۆمار بكەین، كە هەندێ لە قەوانە سواوەكان نەیاندەویست ئاوازەكەی بە خۆیا‌نەوه بگرن .. بەڵام هەرگیز لە دەنگ هەڵبڕین واز ناهێنین ... دەنگمان دەگەیێنین بەو گوێچكانەی دەیانەوێ لە وشەكانمان تێر بخۆن لە پیرەداری برینە تەشەنە ‌بووەكە بە ریزە چرۆ سەریان دەركرد و باوێشكی پشكووتنیاندا... گومانمان لەوەشدا نییە كە رەنگبێ هەندێكیان با لە دوای سەردەركردن و پشكووتنیش بن سیس ببنەوە و هەڵوەرن، بەڵام بڕواشمان وایە كە هەموو ئەنجامێك بە رێگای تاقیكردنەوە و هەوڵداندا دەڕوا. وا ئێمەش بارەگای بووژاندنەوە و خزمەتگوزارییمان لێ باركرد و بەرەو ئەو مەنزڵە كەوتینەرێ كە دەمێكە سێڕەی چاوەڕوانیمان لێ گرتووە.
ئەمە و لە دواییشدا دەمانەوێ بڵێین یەكتریگربوونی ئەم چەند لاوە لە ژێر خێوەتی ئەم بەرگەدا لە راژەكردنی وشەی كوردی بترازێ هیچ مەبەستێكی تر لە ئارادا نییە.
لە كۆتاییدا وەك چۆن لە دێڕی دواییدا هاتووە: خەرمانەی وشە سەرەتای هەنگاوێك بوو دوور لە بازاری وشەی ساختە و سواوی بێ پێزی بازرگانی، چریكەیەك بوو لە گەرووی نەوەیەكی قاڵبووی دەروون كورەی خەباتی بە یەكداهاتنی توندوتیژیی نێوان هێزەكانی ئەهریمەن و ئاهورەمەزدای شەقامی ژیانی سەردەم.
دەمێكە تەپ و تۆزی گێژەڵووكەی پایزی سنوور و مەرایی و خۆخۆیەتی گەرووی خونچە تازە پشكوتووەكان دەگری و لە ناخی بەهاردا سیسی دەكات، بەڵام نەسیمی خەبات و تێكۆشانی گەلی كورد خەریكە گوڵزارێكی وشەی راپەڕین و نەترسی و كاریگەریی وا بڕازێنێتەوە كە هەرگیز هیچ رەشەبایەك نەتوانێ بگاتە لق و چڵەكانی ..!.
خەرمانەی وشە، نیشانەی پچڕاندنی شیرازەی سنووری بەرژەوەندیی تایبەتییە لە بواری ئەدەبی كوردیدا. بەڵگەیەكە بۆئەوەی كە لاوان (هەرچۆنێك بن) دەتوانن دەنگی زوڵالی راست و دروستیان بگەیەنن ..!.

خەرمانەی وشە، نیشانەی پچڕاندنی شیرازەی سنووری بەرژەوەندیی تایبەتییە لە بواری ئەدەبی كوردیدا، بەڵگەیەكە بۆئەوەی كە لاوان (هەرچۆنێك بن) دەتوانن دەنگی زوڵاڵی راست و دروستیان بگەیەنن 

خەرمانەی وشە لە ساڵی 1973 بەهەندێك یارمەتی دارایی بە سوپاسەوە لەلایەن یەكێتی نووسەرانی كورد لقی هەولێر و خوالێخۆشبوو ( عەلی مەلا عومەری واعیز خاوەنی كتێبخانەی سەركەوت ) كە ئەركی دابەشكردنی بەسەر كتێبخانەكانی كوردستان گرتە ئەستۆ و دوای هەوڵێكی زۆریش لەگەڵ رەوانشاد مامۆستا گیوی موكریانی خاوەنی چاپخانەی كوردستان لە هەولێر توانیمان یەكەم ژمارەی بە چاپ بگەیەنین و بڵاوی بكەینەوە. خەمانەی وشە لە ژێر 
خەرمانەی وشە ئەم بابەتانەی لەخۆ گرتبوو: ئەدەبی لاوان و رەخنە/مستەفا رابەر، جەوهەر كرمانج/شیعر، لەبابەتی نوێكردنەوەو بواردن/محەمەد مەولود(مەم)، سەعدوڵڵا پەرۆش/شیعر، بە یادی ژیانەوەم/عەبدوڵڵا خدر مەولود، دڵشاد عەبدوڵڵا/شیعر، سەربەستی ئافرەت و سەردەمی ئێستامان/ تاریق جامباز، هۆنراوەیەكی سەمیح ئەلقاسم، وەرگێڕانی/نەژاد عەزیز سورمێ، پاداشتی رێبوارێكی یاخیبوو/شێرزاد هەینی، شیعرەكان ئازار دەخۆن/جەلال بەرزنجی، ئەركی رەخنەی ئەدەبیمان لەم قۆناغە چیە؟، فەرید زامدار، دڵی دایكێك، كورتە چیرۆك، لە عەرەبییەوە/ هیوا سەرهەنگ، هیشام تاهیر بەرزنجی/شیعر
هەرچەندە دەستپێشخەرییەكەمان ئومێدبەخش و ئامانج و ئەركێكی روونمان هەبوو، كە وەك گۆڤارێكی وەرزی بەردەوام بێت و مەبەستیشمان هۆشیاركردنەوەی گەنجان و دەوڵەمەندكردنیان  بوو، لە رووی كەلتوری و ئەدەبی و هزرییەوە لە ژێردروشمی: هەناسەی دەنگە تووڕەكان. هەروەها  دەوڵەمەند بێت بە ناوەڕۆكەكەی كە هەموو بەشەكانی ئەدەبی لە چیرۆك، شیعر، رەخنەی ئەدەبی و وەرگێڕان لەخۆبگرێت. بەڵام بە داخەوە لەبەر دەستكورتی و باری دارایی هەر ئەو ژمارە تاقانەیەی لێ دەرچوو. دڵنیابووین ئەگەر هاوكار و پشتیوانی داراییمان هەبوایە، خەرمانەی وشە گەشەی دەكرد و لانیكەم بەردەوام دەبوو یا چەند ژمارەیەكی لێ دەردەچوو.