مام له‌ شام

وەفایەك بۆ رۆحی مام

50 و كۆتایی

لەگەڵ هاتنی ساڵی نوێی (2024)دا، گەیشتینە كۆتایی ئەم زنجیرە بابەتەی كە لە رۆژنامەی (كوردستانی نوێ) بەناونیشانی (مام لە شام)دا بڵاومان كردەوەو یەكەم زنجیرەشی لە 18/12/2022 بڵاوكرابۆوە، لە كاتێكدا سەرەتا كە دەستم بەنووسینی ئەم زنجیرەیە كرد، هێشتا سیمای زنجیرەی كۆتایی لە زەینمدا بەتەواوی دیار نەبوو، رێڕەوو ئاراستەی زنجیرەكانیش بەو شێوەیەی ئێستا لەبەردەستی خوێنەراندایە لەمێشكمدا بەتەواوی (گەڵاڵە)نەبوبوو.
سەرەتا كە دەستم بەم زنجیرە وتارە كرد، هێشتا سەرچاوەی پێویستیشم لەبەردەستدا نەبوو بۆ تەواوكردنی ئەم كارە ورد و قورسە سەبارەت بەلایەنێكی نادیاری ژیانی كەسایەتیی گەورەو مەزنی مام جەلال، كە زۆر رەخنەگر و شیكاری سیاسیی بەخۆیەوە سەرقاڵ كردبوو، بەهۆی پڕی و دەوڵەمەندی ئەزموونی لە سیاسەتدا، ئەمە چ جای ئەوەی ئەم كارە یەكەم هەوڵم بوو بۆ نووسینی بابەتێكی هەفتانەی بەردەوام بۆ رۆژنامەیەكی گەورە و سەنگینی وەكو كوردستانی نوێ.
لەراستیدا زۆر دوو دڵ بووم لە چوونە نێو ئەم تاقیكردنەوەیەوە، كە وەكو سەركێشییەك وابوو لەلام، بەڵام ئەوەی دوودڵیەكەمی رەواندەوە و پاڵی پێوەنام بڕیاری لەسەر بدەم و دەست بەنووسینی بكەم ئەو هاندانە بڕایانەو راستگۆیەی نووسەر و راگەیاندنكار مامۆستا ستران عەبدوڵڵا بوو، كە ئەوكات بەرپرسیارێتی مەكتەبی راگەیاندنی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستانی لە ئەستۆبوو، كە هاندانی ئەو وایكرد ئەم سەركێشییە بكەم، كە دواتر چێژی زۆری پێبەخشیم، لەوە بەدواش توانیم زنجیرەكانی مام لەشام بەدوای یەكدا بنووسم تا گەیشتین بە زنجیرەی كۆتایی،  ئەوەی زیاتریش هاندەرم بوو بۆ بەردەوامبوون لە نووسینی ئەم زنجیرەیە، پابەندی ئەخلاقی و وەفاداری بوو بەرامبەر بەم كەسایەتییە گەورەیە كە هەموو ژیانی خۆی خستبووە خزمەتی دۆزی نەتەوەكەی، سەركەوتووش بوو لە دروستكردنی هەل و چانس بۆ میللەتەكەی لەوپەڕی نەهامەتی و نشوستەكاندا، توانیی وەكو باڵندەی قەقنەس لەژێر سووتی ئاگرەوە زیندوبێتەوە بۆ ئەوە گەل و نیشتمانەكەی ئازادبكات  لەدەست ستەمكاری سەدە سەدام حسێن، هەروەها توانی وەكو یەكەم كورد و بە هەڵبژاردن بگاتە كورسی سەرۆكایەتی وڵاتێك بە قەبارەی عیراق.
 ئەم هەوڵە بچووكەی من رێزێكە بۆ ئەو رۆڵە مێژووییەی مام جەلال گێڕای لە دامەزراندن و سەرهەڵدانی بزووتنەوەی كورد لە سوریا و بەردەوامی پاڵپشتی و هاوكاری بۆ ئەو بزووتنەوەیە.

مام جەلال جگە لەوەی دۆستی پارتی دیموکراتی پێشکەوتوخوازی کورد لە سوریا بوو، بزوێنەری سیاسیی کوردیش بوو لە رۆژئاوا

سەركێشییەكی گەورە
بەڵێ، نووسین سەبارەت بە مام جەلال بەهەر ناوێكییەوە بێت، مام جەلالی (مرۆڤ، سیاسیی، رۆشنبیر و سەرۆك..)، وەكو سەركێشییەكی راستەقینە وابوو لەلام، چونكە كەسایەتی مام جەلال ببووە گۆڕەپانێك  بۆ زۆر توێژینەوە و نووسین، سەرنجی دەیان نووسەر و لێكۆڵەر و پسپۆڕیشی بەلای خۆیدا راكێشابوو، هەروەها مادەیەكی سەرنجڕاكێش بوو بۆ زۆر بابەت و ستوون و نامەی ماستەر و دكتۆرا، كە لەسەر لایەنە جیاوازەكانی ژیانی قورس و پڕ کۆسپی ئەو و هەروەها سەبارەت بە وێستگەكانی خەباتی ئەویان نوسیبوو، كە رەهەندی نەتەوەیی و نیشتمانی تێپەڕاندبوو بۆ رەهەندی جیهانی، لەبەر هەموو ئەوانە بۆ نووسین لەسەر ژیانی مام جەلال لەمپەڕ و كێشەی زۆرت دێـتە پێش و پێویستیشە نەكەوێتە بازنەی دووبارەكردنەوەی زانیاری و ئیزافەت هەبێت بۆ سەر ئەوەی نووسراوە لەبارەی ژیانی مام جەلالەوە.
ئەوەی تازەیەو لەم زنجیرەیەدا بەرچاومان دەكەوێت و ئیزافەیەكی بەسوودە سەبارەت بەژیانی مام جەلال، ئەوەیە توانیومانە لایەنێكی گرنگی ژیانی مام جەلال بخەینە بەرچاو، كە پێشتر دەستی بۆ نەبراوە و لە نووسینەكانی تردا مافی خۆی پێنەدراوە، ئەویش پەیوەندیی مام و شامە وەكو شار و وەكو جوگرافیاش كە هەریەك لە (سوریا و لوبنان و ئەردەن و فەلەستین) دەگرێتەوە، هەوڵیشمانداوە تیشك بخەینە سەر ئەو پەیوەندییە كە لە ساڵی 1955ەوە دەستی پێكردووە، كاتێك مام وەكو گەنجێك پێیدا تێپەڕیوە بۆ چوونە وارشۆ بۆ ئامادەبوون لە فستیڤاڵی جیهانی خوێندكاران و لاوان، كە دواتر ئەو سەردانانە بێ دابڕان بەردەوام بوون تا كۆتایی ژیانی.
شامیش لەو قۆناغەدا بووبوو بە ماڵێک بۆ مام جەلال دەیگرتە خۆ، كاتێك تووشی كێشەو تەنگوچەڵەمە بوایە لە عیراق، هەروەها پاڵپشتێكی باشیش بوو بۆ ئەو كە هەموو كەرەستەی پێویستی پێدەدا بۆ بەردەوام بوون لە خەباتی و وێستگەیەكیش بوو كە لێیەوە بۆ هەموو ئەو وڵاتانەی جیهان دەڕۆیشت كە سنوورەكانیان داخستبوو بەرامبەر بەدۆزی نەتەوەكەی.
 ئەوەی هەروەها تازەیە لەم توێژینەوەیەماندا، ئەوەیە هەوڵمانداوە ئەو رۆڵە چارەنووسسازە ئاشكرابكەین كە مام جەلال گێڕاویەتی بۆ دروستكردنی بیرۆكەی دامەزراندنی یەكەم حزبی كورد لەسوریا و هەروەها پاڵپشتی و وەستانی ئەوە لەپاڵ یەكەم دامەزرێنەرانی ئەو حزبە و هاریكاریانە بە هەموو جۆرێك، ئەو رۆڵەی بەداخەوە گرنگی  پێویستی پێنەدراوە.

گرنگیدان بە رۆڵی مام لە شام
لەم كتێبەدا ئەو لایەنە گرنگەی ژیانی مام جەلالمان باس كردووەو باسمان لەجێ پەنجەی ئەو كردووە لەشامدا وەكو كەسایەتییەكی كاریزما، كە كەشی گونجاوی فەراهەم كرد بۆ بونیاتنانی كەناڵی گرنگی پەیوەندی دیپلۆماسی فراوانی كورد  لەگەڵ نێوەندی عەرەبیدا، دیداریشی لەگەڵ زەعیمی عەرەب عەبدولناسر لەساڵی 1963دا بە كلیلی سەرەكی شكاندنی ئەو دیوارە هەژمار دەكرێت لەگەڵ نێوەندی عەرەبیدا.
شام ئەو شوێنەیە، كە یەكێتیی نیشتمانیی كوردستانی تێدا لەدایكبوو، كە لەوێشەوە ئامادەكاری پێویست كرا بۆ هەڵگیرساندنی شۆڕشی نوێی گەلەكەمان لەچیاكانی كوردستانی عیراق، شام هاوكات وەكو پردێك وابوو كە چانسی هاتوچۆی ئاسانی بۆ مام جەلال و حزبەكەی و كادرە سیاسیی و سەربازییەكانی فەراهەم كردبوو بۆ چوونە كوردستانی عیراق و گەڕانەوە بۆ شام، لەكاتێكدا هەموو سنوورەكان بە روویاندا داخرابوو، ئەم كتێبە باسی پەیوەندییە دووقۆڵییەكانی مام جەلال و لایەنەكانی بزووتنەوەی كورد لەسوریا دەكات و بەتایبەتی لەگەڵ حزبی دیموكراتی پێشكەوتووخوازی كورد لە سوریا و هەڤاڵ عەبدولحەمید دەروێش سكرتێری ئەو حزبە.
پشتەبەستن بە نووسین و  دیدارەكانی مام
لەم كتێبەدا بۆ كۆكردنەوەی زانیاری سەبارەت بەرووداوەكان و ژیانی مام جەلال، پشتمان بە نووسینەكانی خودی مام و دیدارە رۆژنامەوانی و تەلەفزیۆنییەكانی بەستووە، لەپاڵ ئەو نووسین و بیرەوەرییانەی زۆرێك لەنووسەر و سیاسەتمەدارە ناسراوەكان نووسیویانە و باسیان لە رۆڵی سیاسیی و دیپلۆماسیی مام جەلال كردووە لە رووی نەتەوەیی و نیشتمانیی و نێودەوڵەتیەوە، ئەمە چ جای پەیوەندی و قسەكردن لەگەڵ ژمارەیەك لەو هاوڕێیانەی لەقۆناغە جیاجیاكاندا هاوەڵی بوون و هێشتا لە ژیاندا ماون، كە بە زانیاری و شایەتییەكانیان كتێبەكەیان دەوڵەمەندتر كردووە.
ئەم زنجیرە وتارەی ئەم كتێبە پێكدەهێنن، بە زمانی عەرەبی دەمنووسیی و نووسەر و رۆژنامەنووس گۆران فەتحی (دەستەی نووسەرانی كوردستانی نوێ)، وەریدەگێڕایە سەر كوردی (سۆرانی)، هەر خۆم جارێكی تر بابەتەكانم وەردەگێڕایە سەر كوردی (كرمانجی)، زنجیرەكان بەدوای یەكدا لە لاپەڕە (6)ی كوردستانی نوێدا بڵاودەكرانەوە، دواتریش بەعەرەبی و كوردی (كرمانجی و سۆرانی)، لەسەرجەم سایتە ئەلكترۆنییەكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان (پیوكەی میدیا، مەرسەد، رۆژنامەی خەڵات و سایتی كوردستانی نوێ) بڵاودەكرانەوە.
بڕیاربوو ئەم زنجیرانەی مام لەشام بەدەنگیش تۆمار بكرانایە و لەسەر رادیۆی (دەنگی گەلی كوردستان) بخوێنرایەتەوە، زنجیرەكانی بابەتی مام لەشام هەروەها بەعەرەبی و كوردی سۆرانی و كرمانجی لەسەر سایتی دامەزراوەی (سەرۆك جەلال تاڵەبانی) بڵاودەكرانەوەو بەكوردی كرمانجیش لە گۆڤاری وەرزی (دەنگ)ی پارتی سۆشیالیستی كوردستان (PSK)  و پێگە ئەلكترۆنییەكەی (روزا ولات) و پێگەی ئەلكترۆنی پارتی دیموكراتی پێشكەوتوخوازی كورد لەسوریا و لە رۆژنامەكەی (الدیمقراطي) بڵاودەكرایەوە.
لەكۆتاییدا دەمەوێت باس لەوە بكەم، كە ئیدیعای ئەوە ناكەم ئەم كتێبە كامڵەو بێ كەموكوڕییە، چونكە توێژینەوە لەم بوارەدا وەكو باسمكرد، قورسە و پڕ كێشەو لەمپەڕە، بەتایبەت بۆ دەستكەوتنی سەرچاوە و زانیاری وردو تایبەت سەبارەت بەم لایەنەی ژیانی مام جەلال،  لەگەڵ ئەوەشدا دڵخۆشم بەوەی لەگەڵ هاتنە ناو ساڵی تازەدا، ئەم كارە متەوازیعەم تەواوكرد و زۆر بە رێزیشەوە پێشكەش بە رۆحی مام جەلالی دەكەم، وەكو وەفاداری  و رێزێك بۆ رۆڵی پێشەنگی مام جەلال لە دروستكردنی بیرۆكەی دامەزراندنی بزووتنەوەی كورد لە سوریا و هەروەها وەكو یەكەم كەسایەتی كە دەستپێشخەری كرد بۆ  پەیوەندیگرتن لەگەڵ نێوەندی عەرەبیدا لەشامەوە، وەكو یەكەم كوردێك كە وەكو سەرۆكی هەڵبژێردراوی عیراق، چووە بارەگای نەتەوە یەكگرتووەكان و بە شانازییەوە بەزمانی دایكی خۆی كە كوردییە وتاری پێشكەشكرد.