ئەوەی دەیڵێن، پێچەوانەکەی دەکەن!

مرۆڤ بەپێی سروشتی ژیان و بیرکردنەوەی، زیاتر لە چوارچێوەی چیرۆکەکان دەژی و بیردەکاتەوە، نەوەک راستییەکان. 
چۆن دەبێ مرۆڤێک دوای ئەوەی خۆی لەدۆخێکی ئازاراوی رزگاری دەبێ، بکەوێتە ئازاردانی مرۆڤەکانی تر؟
ئێمەی کورد لەم هەرێمە، پاش چەندین ساڵ لە خەبات و ماندوبوون بۆ نەهێشتنی چەوسانەوە و بەدەستهێنانی ئازادی، کەچی ئێستا لە دەسەڵات و حوکمەتدا، تاقمێک تاقمێکی تر دەچەوسێنێتەوە یان بە نادفادپەروەریی حکومڕانیی دەکرێت. گوتار و دروشمیش ئازادی و دیموکراسی و مافەکانی مرۆڤە.
هۆڵەندییەکان دوای پێنج ساڵ لە خەباتی خۆیان دژی نازییەکان، کە رزگاربوون، یەکسەر بیریان لە داگیرکاری کردەوە و پەلاماری ئەندۆنیسیایان دا. 
کاتێک بەریتانیا و فەڕەنسییەکان لە 1918 سەرکەوتنییان بەدەستهێنا لە جەنگی جیهانی یەکەم، قسەیان لەسەر ئازادی دەکرد، کەچی بیریان لە ژیان و ئازادی گەلانی ژێردەستەیان نەدەکردەوە، لە سەرانسەری ئیمپڕاتۆریەتەکانیان ئازادیی ئەو گەلانەیان، زەوت کردبوو. نالۆجیکی و جێگای تێڕامانە، بۆچی مرۆڤەکان ئەو سروشتەیان هەیە کە هەر هێندەی خۆیان ئازادبوون و دەسەڵاتیان گرتە دەست، خەریکی پێشێلکردنی ئازادیەکانی مرۆڤەکانی تر دەبن؟ 
هیندییەکانی ژێردەستی دەسەڵاتی بەریتانیا، داوای ئازادی و چارەنووسی خۆیان دەکرد، کەچی ئەوان لەساڵی 1919 بە کۆمەڵکوژکردن وەڵامیان دانەوە. 
سوپای بەریتانیا زۆر بێ رەحمانە سەدان کەسی لێکوشتن کە خەڵکی سڤیل بوون.
سامانی تەنیا 100 کەس لە هەرە دەوڵەمەندترینەکانی جیهان، زیاترە لە سامانی چوار ملیار کەسلە هەژارەکانی دنیا
میدیاکانیان دەخەنەگەڕ 
دەسەڵاتداران و حکومەتەکان خەریکی ئەوە دەبن کە شکستەکانیان و نیەتە خراپ و پاوانخوازیەکانیان لە خەڵک بشارنەوە، ئەمەش لە رێگای دەست بەسەرداگرتنی میدیاوە دەکەن و سەرنجی خەڵکەکە بۆ شتی تر رادەکێشن و پێیان دەڵێن کە هەڕەشەی دەرەکییان لەسەرە و نابێ ماوە بدرێت دوژمن ریزەکانیان تێکبدات. 
ئەوان تاڕادەیەک سەرکەوتوو دەبن لە گەوجاندنی بەشێک لە خەڵک، بەڵام ناتوانن هەموو خەڵک بگەوجێنن.  
روسیا کە خۆی ئیدیعای دیموکراسی دەکات، بانگەشەی وەفاداری و پیرۆزکردنی هاووڵاتییانی روسی دەکات، کەچی سامانی وڵات لەدەستی تەنها ٪10ی دانیشتوانەکەیەتی. 
مرۆڤ بە گشتی تێڕوانینە فکری و راستەقینەکانمان فەرامۆش دەکەین و بە دوای سۆز دەکەوین، کە خۆی زۆر ناڕاست و کارەساتبارە. 

پشت بە عەقلانیەت نابەستن
ئێمە وادەزانین کە هەڵبژاردن دەبێتە چارەسەری هەموو گرفتەکانمان، بەڵام ئەوەش هەڵەیەکی ترە، چونکە مرۆڤەکان پشت نابەستن بە عەقڵانیەت بۆ دیاریکردنی کەسەکان، ئەوەندەی پشت بە قازانج یان هەستەکانیان دەبەستن. 
مرۆڤایەتی چاوەڕوانی ئەوەبوو لە رەوتی بەرەوپێشچوونی مافەکانی مرۆڤ و یەکسانی و عەولەمە و بوژاندنەوەی ئابووری لەسەرتاسەری جیهان، گەلان لێی بەهرەمەند دەبن، هەر بۆیەش نەوەیەک بەم بەڵێن و خەونەوە گەورەبوون، بەڵام خەریکە رەنج بە خەساردەبن. 
لەم قۆناغە پێشکەوتووەشدا، نیشانەکانی نایەکسانی گەورەتر دەردەکەون کە پێچەوانەی خەون و ئاواتەکانە. 
کەواتە چاوچنۆکیی مرۆڤ بێسنوورە و ئێستا سامانی تەنیا 100 کەس لە هەرە دەوڵەمەندترینەکانی جیهان، زیاترە لە سامانی چوار ملیار کەس لە هەژارەکانی دنیا. 
مەترسییە گەورەکان بەڕێوەن و ئەوانەی خاوەنی زانیارین، خاوەنی داهاتووشن، لەو ململانێ نایەکسانەدا.
هێشتا بیرۆکە و ئایدۆلۆژیایەکی روون و روانگەیەکی بەرچاو نییە، تا بزانین داهاتووی مرۆڤایەتی بەرەو کوێ دەڕوات؟ 
شەڕی مانەوە لە دەسەڵات و داگیرکاریی، هۆکار و شێوازەکانی گۆڕاون، بەڵام هەڵپەی خودی مرۆڤ بەشێوەیەک لە شێوەکان خۆی شاردۆتەوە، لە دەرفەت دەگەڕێت، ئەگەرچی ناتواندرێت لە رێگای شەڕ و نائارامییەوە، زانست بەدەست بهێندرێت. 
هەموو ئەمانە و مێژووی رابردووشمان گەمژەیی مرۆییمان پێدەڵێن، بۆشمان دەردەخەن کە تەنها ساویلکەییمانە پێمان دەڵێت کە هیچ ئاشوبێک لێمانەوە نزیک نییە، چونکە مرۆڤەکان دەستبەرداری چەمک و کەلتوری دروستکردنی تەنگەژەکان نەبوون، وەک نەتەوەی من، ئاینی من، باڵادەستی و پیرۆزی من، هتد...دوور نییە بارودۆخەکە لە ناکاو خراپ بکەن. 
هەرچەندە تێگەیشتن لە تەواوی پڕۆسە جیهانییەکان و ململانێکان کارێکی دژوار و نیمچە ئەستەمە، بەڵام هەر دەبێ بەدوای دۆزینەوەی رێگایەکەوە بین بۆ رزگاربوون لە نەهامەتی و ئازارەکان. 
*مامۆستای زانکۆی کۆیە

ئەوانەی دروشمی ئازادییان بەرزکردۆتەوە، هەر خۆشیان لە قۆناغێکی تردا دەبنە سەرکوتکەر