روانگەیەک بۆ داهاتووی کوردستان

10:04 - 2024-09-08
ئەرسەلان مەحمود
86 خوێندراوەتەوە

یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بۆچی ئەوەندە پێداگری لە راستکردنەوەی رێڕەوی حکومڕانی هەرێم دەکات؟ گوتارەکە سیاسیی و هەنووکەییە یان پێنگاڤێکە نیشتمانیی و ستراتیژیی؟ ئەم وتارە هەوڵدەدا پاڵپشت بەپوختەیەکی بنەمادار، گرنگی تێگەکە بۆ حکومڕانیی داهاتووی کوردستان روون بکاتەوە.

لە رووی تیۆرییەوە
راستکردنەوەی رێڕەوی حوکمڕانی، بەپێوەرە تیۆرییە زانستی و سیاسی و شێوازەکانی بەڕێوەبردن، پرۆسەیەکە نابێ لەهیچ کات و سات و سەردەم و دۆخ و شوێنێکدا بووەستێندرێت، واتا بەردەوام پێویستیی بەخۆنوێکردنەوەو هەڵسەنگاندن و چاکسازی هەیە، روانگەی فۆکۆیاما -2023 پشتگیری ئەم بنەماو پێوەرانە دەکات و حکومڕانی باش دابەشی سەر سێ رەهەندی سەرەکی دەکات: کارایی، شەفافیەت و بەرپرسیارێتی.
ئایا حکومڕانێتی ئەمڕۆی هەرێم لەکوێی ئەم پێوەرو بنەماو تیۆرییە زانستی و سیاسی و شێوازەی بەڕێوەبردن یا چ ئاستێکی کارایی و شەفافییەت و بەرپرسیارێتیەیە؟ هەرکەس دەزانێت لەهیچ کوێی، کەواتا پێداگرییەکەی یەکێتی بنەمایەکی زانستی و سیاسی و ئیداریی و بابەتی هەیە.

دۆخی حکومڕانیی هەرێم
سەرەڕای ناڵەو هاواری خەڵک، جگە لەنیگەرانی و ناڕەزایی ئازادیخوازان، دوور لەبگۆ و بانگەشەی حزبۆکراتە موزەییەف و کاردانەوەی کارەکتەرە بێ پڕۆژە و بێ شوێنەکان، تەنها بە پێوەری لێکۆڵینەوە و هەڵسەنگاندنە زانستییە ناوخۆیی و هەرێمیی و بیانییەکان، لاڕێبوونی سیستمی دادوەریی و یاسایی، سیستمی دارایی و ئابووری، کەرتی گشتیی و خزمەتگوزارییەکان، پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان، ئەداو ئیدارە و دامەزراوە هەستیارەکان بەتایبەتی بوون بەڕاستییەکی نکۆڵی هەڵنەگر و حەتمی.
ئەمە بەرهەمی تاکڕەوی و لاڕێکارییە، نەک دیاردە و لێکەوتەی زەمینی و ئاسمانی، خەڵکی کوردستان حکومەتێک دەخوازن هاوسەنگ و دادپەروەر و دەرفەتی یەکسان بداتە هەمووان و لەژێر سایەیدا شکۆمەند و ئازاد بژین، ئیدارەیەکیان دەوێ بەدیهێنەری خەونە لەمێژینەکانی گەلەکەمان بێت، هەربۆیە لەدیدی یەکێتییدا هەر هەنگاوێک بەرەو راستکردنەوەی رێڕەوەکە هەنگاوێکە بەرەو بەدیهێنانی ئەم خەونە مەزنەی شەهیدان و میللەتەکەمان. 

 

راستکردنەوەی رێڕەوی حوکمڕانی، بەپێوەرە تیۆرییە زانستی و سیاسی و شێوازەکانی بەڕێوەبردن، پرۆسەیەکە نابێ لەهیچ کات و سات و سەردەم و دۆخ و شوێنێکدا بووەستێندرێت، واتا بەردەوام پێویستیی بەخۆنوێکردنەوەو هەڵسەنگاندن و چاکسازی هەیە

 

ستراتیژی راستکردنەوە
 هەنگاوەکانی راستکردنەوەی رێڕەوەکە: چاکسازی سیستمی دارایی، بەرەنگاربوونەوەی رۆتین و گەندەڵی، نەهێشتنی جیاکاری لە پێدانی خزمەتگوزاری و هاوسەنگی لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاریدا، بەهێزکردنی دامەزراوە دیموکراتییەکان، پەرەپێدانی کەرتی تایبەت و فەرامۆشی تەمای نانەوتی، رێکخستنەوە و باشکردنی پەیوەندییەکان لەگەڵ ناوەند و وڵاتانی دراوسێ لەحکومەتێکی تەواو نیشتمانییدا کە خەڵک تیایدا سەرچاوەی بڕیار بێت.

کاریگەرییە چاوەڕوانکراوەکان
راستکردنەوەی رێڕەوەکەو بەدیهاتنی حکومەتێکی نیشتمانی، جگە لە ئاساییبوونەوەی ژیان و گوزەرانی خەڵک و دۆخەکە، دەتوانێ گەشەی ئابووری بەرز بکاتەوە و متمانەی هاووڵاتی بە دامەزراوە جیاکان نەک هەر ببوژێنێتەوە، بەڵکو بەرەو سەر بەرێ، دەکارێ رێژەی راکێشانی وەبەرهێنانی بیانی لە رووی چەندایەتی و چۆنایەتییەوە زیاد بکات، تەنانەت ببێتە سەرەتایەکی گرنگ بۆ دەستپێکردنی کۆچی پێچەوانە.

ئەنجام
راستکردنەوەی رێڕەوی حکومڕانی تەنها دروشمێک نییە، پێداویستییەکی حەتمی و گوزارشتەکردنە لەئازارەکانی ئەمڕۆی خەڵک و هیوای نەوەکانی داهاتووشە بۆ ژیانێکی ئارام و خۆشگوزەران، یەکێتی ئامادەی روبەڕوبوونەوەی ئاڵنگارییەکانە و پێداگرییەکەیشی نەهەر کارێکی سیاسی، بەڵکو ئەرکێکی نیشتمانی و ئەخلاقیشە.

پێویستیی راستکردنەوەی رێڕەوی حوکمڕانی لە کوردستان

وتارەکانی نوسەر