دوازدە رۆژ جیهانی هەژاند

ئارام عه‌لی عه‌زیز

رووخانی رژێمی بەشار ئەسەد بەو كتوپڕییە، هەموو لایەكی سەرسام كرد، روسەكان  بە «موفاجەئەی ناچاوەڕوانكراو» لەقەڵەمیاندا و ئەلكسەندەر دۆگینیش ئەردۆغانی بەخیانەتكردن لە روسیا و ئیران تۆمەتبار كرد، پوتینیش داوای كرد بزانێت، ئایا بۆچی هەواڵگری روسیا نەیانتوانی پێشبینی ئەو كۆتاییە بكەن پێش ئەوەی كار لەكار بترازێت؟ ئێرانیش رووداوەكەی بە «سەیر و بڕواپێنەكراو» ناوبرد و خامەنەییش ئیسرائیل و ئەمریكای بە رووخاندنی رژێمەكە تۆمەتبار كرد.
كۆتایی دراماتیكیی رژێمی ئەسەد، سەرەتای تراجیدیایەكی سێزدە ساڵ بەر لە ئێستای شۆڕشی سوریا، كە بە یاریی 15 منداڵی قوتابخانەیەكی درعا دەستیپێكرد، كاتێك كە دروشمەكانی بەهاری عەرەبییان لەسەر دیوای قوتابخانەكەیاندا نووسیی، پارادۆكسێكە تەنها بە گەڕانەوە بۆ  فاكتەرە مێژوویی و شارستانییەكان راڤە دەكرێت، ئەگینا گەڕاندنەوەی هۆكاری رووخانەكە بۆ سات و سەودای ئەملاوئەولا نامانگەیەنێتە ئەنجامی راست و دروست.
لەو رووەوە هەڵە نییە، ئەگەر حاڵەتی كەوتنی خێرای یەك لە دوا یەكی شارەكانی سوریا، بەتایبەت كە لە حەلەب یەك فیشەك نەتەقێنرا، بە ئەفسانەی كەوتنی موسڵ بشوبهێنین و بە «راكە، هات!»، شرۆڤەی بكەین، كە تیایدا لە چاوتروكانێكدا چەندین فیرقەی سوپای عیراق، بەهۆی بڵاوبوونەوەی ترس و تۆقاندنێكی مەزن بەرگرییان بۆ نەكراو هەڵاتن، ئەو كاتەیش سەرپێیانە نوری مالیكی بە تەسلیمكردنی موسڵ بە داعش تۆمەتبار كرا، لە كاتێكدا «داعش و هەیئەی تەحریری شام» لە هەردوو حاڵەتدا بە پێی پێدراوە مێژوویی و شارستانییەكان تەنها «ئەكتەرێكی كۆمبارسی ناشیرینی دیمەنێكی شانۆگەرییەكەن» و بۆشایی گۆڕەپانەكە پڕدەكەنەوە و بڵقێكی سەرئاون و هیچی تر نین. 
 رژێمی بەشار، لە ململانێی نێوان خێروشەڕدا لە رووی رەمزیەوە نوێنەری ئیمپراتۆریەتی رۆما و خۆرئاوا بوو لە ناوچەكەدا، لەبەرئەوەش سێزدە ساڵە، لە سەرەتای گەیشتنی شەپۆلی بەهاری عەرەبیی بە سوریا تا رۆژی رووخانی، بە هەموو لایەك هەوڵی مانەوەیان دەدا، چونكە هەمیشە بەعس  كۆڵەكەیەكی  سیستەمی ستەمكاریی بووە، بەڵام رووداوی حەوتی ئۆكتۆبەر، رووخانی رژێمی بەعسی سوریی وەكو پرۆسەیەكی «مێژووكرد» كردە ئەمری واقیع، وەك چۆن یازدەی سێپتەمبەر رووخانی رژێمی بەعسی عیراقی لێكەوتەوە، دوای دوازدە ساڵ لە جەنگی كوەیت.
 رووخانی رژێمی ئەسەد كە لێكەوتەیەكی حەوتی ئۆكتۆبەرە «بەهاری عەرەبیی لە چەقین رزگاری كرد»، وەكو كە «دیڤید هیرست» لە وتارەكەیدا لە «میدیڵ ئیست ئێی» تاوتوێی دەكات، كۆتا شەپۆلەكانیشی لە داهاتوودا دەگاتە توركیا و ئوردن و ئیسرائیل و، تەواوی پرۆسەكە لە ناوچەكەماندا دەخاتە قۆناغێكی نوێوە و گێژەنێكی مێژووكرد لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا دەخوڵقێنێت، كە هەمووان لە ناوخۆیدا قووت دەدات و رۆحیان لەبەر دەبڕێت و فڕێیان دەداتە دەرەوە.
 لەو روانگەیەوە رەهەندەكانی «دوازدە رۆژەكەی» رووخاندنی بەشار، كە «مێژووكردە» كاریگەریی ستراتیجیی و جیۆپۆلیتیكی زیاتر دەبێت لە «دە رۆژەكەی» رووخانی قەیسەری روسیا، كە «جۆن رید» دەڵێت «جیهانی هەژاند»، بە تایبەت كاتێك كە فەلەك دەسووڕێتەوە و شەپۆلەكە دەگاتەوە یەكەمین خاڵ و شوێنی دەستپێكردنی بەر لە 21 ساڵ، كە عیراقی لانكەی ئایین و شارستانییەتە و تیایدا مێژوو سەر لە نوێ دەنوسرێتەوە و شكۆمەندیی بۆ مرۆڤ دەگەڕێنێتەوە و هاووڵاتیی بوونێكی تەندروست و كۆمەڵگایەكی ئاسوودە لە سایەی فیكر و دەوڵەتی قانوندا دەهێنرێتە بەرهەم و ئاسوودەیی باڵدەكێشێت بەسەر زەمیندا.