لە چاپێكی ناوازە و لە بۆكسێكدا، سێ كتێبی سەرۆك مام جەلال كە پێشتر لە قۆناغە جیاجیاكاندا بە زمانی عەرەبی نووسیونی و لە ئێستادا خالید مەجید فەرەج كردوونی بە كوردی بڵاوكرایەوە، كە لەم ساڵدا 2025 لە سلێمانی چاپ و بڵاوكراوەتەوە.
مام جەلال: شۆڕشی كورد، شۆڕشێكی دیموكراسی میللییە، لەگەڵ بارودۆخی كوردستاندا دەگونجێت و ئامانجی پێشخستنی كۆمەڵگەی كوردستانە بەرەو ئاستێكی باڵاتر و باشتر لە رێگەی دیموكراسییەتی میللییەوە بەرەو سۆسیالیزم
كتێبی یەكەم
كتێبی، یەكەم (كام ئایندە و كام دیموكراسی، مافی خەونیش بە گەلێك رەوا نابینێت؟)، لەم كتێبەدا، مام جەلال، بەرگرییەكی سەرسەخت لە مافی چارەی خۆنووسین بۆ گەلەكەمان دەكات و پێی وایە ئیتر بەسە دەبێت مافی چارەی خۆنووسین بدرێت بە كوردەكان خۆیان و بڕیار لە چارەنووسی خۆیان بدەن، بۆیە راشكاوانە لە ناونیشانی كتێبەكەدا دەپرسێت: كامە ئایندە و كامە دیموكراسییە، ئەگەر مافی گەلێك بەڕەوا نەبینێت كە چەندین ساڵە خەونی پێوە دەبینێت و قوربانی بۆ دەدات.
كتێبەكە بەسەر پێنج فەسڵ دابەشكراوە، لە فەسڵی یەكەم و دووەم، باس لە قۆناغی ئیستعمار و بوونی دەسەڵاتی بەریتانیای عوزما دەكات لە عیراق و گۆڕینی چارەنووسی گەلەكەمان، لەهەردوو فەسڵی سێیەم و چوارەمیش چەندین پرسیاری جەوهەری وەڵامدەداتەوە و لەسەری دەدوێت، كە بۆچوونی كورد بەتایبەت سەركردەیەكی وەكو مام جەلال دەخاتەڕوو لەسەر رووداو و پێشهاتەكان كەبەسەر گەلەكەماندا هاتووە، بەتایبەت هەڵوەستە لەسەر مافی چارەی خۆنووسین دەكات و چەندین چەمك و نموونە لەم بارەیەوە شیدەكاتەوەو دەیخاتەڕوو. لە بەشی پێنجەمیش چەندین گفتوگۆ و بۆچوونی ورووژێنەر دەخاتەڕوو كە پەیوەستە بە بوونی ئیستعمار و رۆڵی وڵاتان و عوسبەتول ئومەم و كەسایەتییەكان لە چارەنووسی گەلی كورد، لەگەڵ چەندین بابەتی تری پەیوەست بە باسی مافی چارەی خۆنووسین.
كتێبی دووەم
كتێبی دووەم (كوردستان و بزاڤی نەتەوەیی كورد)، كە ناونیشانی ئەسڵی كتێبەكە (كردستان و الحركة القومیة الكردیة)یە و مام جەلال لە ساڵی 1971 لە بەیروت چاپی كردووە و بڵاوی كردۆتەوە و ئێستاش نووسەر و وەرگێڕ خالید مەجید فەرەج كردوویەتی بە كوردی.
لەم كتێبەشدا، مام جەلال بە پێشەكییەكی درێژ دەستی پێكردووە، كە ئامانجی نووسینی كتێبەكە دەخاتەڕوو، كە لە فەسڵی یەكەمی كتێبەدا كورتەیەكی مێژوویی دەربارەی گەلی كورد باس دەكات، وەكو نەژادی كورد، كە بۆ ئەمەش بۆچوونی چەندین گەڕیدەناس و مێژوونووسی جیهانی و كوردی هێناوەتەوە و وەكو سەرچاوە ئاماژەی بۆ كردوون.
لە فەسڵی دووەمدا، مام جەلال بەناونیشانی (بزاڤی رزگاریخوازی نەتەوەیی گەلی كورد)، درێژە بە نووسینی كتێبەكەی دەدات و سەرهەڵدانی بزووتنەوەی رزگاریخوازی كورد لە سەدەی شانزەهەمینەوە باس دەكات، تا دروستبوون و رووخاندنی ئەمارەتە كوردییەكان و دەوڵەتی عوسمانی و سەفەوی و قۆناغەكانی تریش، پاشان باس لە رێباز و سروشت بزووتنەوی رزگاریخوازی كوردی دەكات بەشێوەیەكی گشتی، دواتر قۆناغ بە قۆناغ باس لە سەرهەڵدانی بزووتنەوەی رزگاریخوازی كورد دەكات لە پارچەكانی كوردستان، بەتایبەت لەسەر باشووری كوردستان زۆر دەوەستێت هەر لەسەردەمی پاشاتییەوە لە عیراق تا دروستبوونی حزبی شیوعی و پارتی و دواتر ململانێی ئەم دوو هێزە سەرەكییەی كوردستان.
فەسڵی سێیەمیش باس لە دروستبوونی شۆڕشی نیشتمانی رزگاریخوازی كوردی دەكات و نموونەی چەند شۆڕشێكیش دێنێتەوە و مام جەلال لە پێناسەی شۆڕشی كورددا دەڵێت: شۆڕشێكی دیموكراسی میللییە، لەگەڵ بارودۆخی كوردستاندا دەگونجێت و ئامانجی پێشخستنی كۆمەڵگەی كوردستانە بەرەو ئاستێكی باڵاتر و باشتر، لە رێگەی دیموكراسییەتی میللییەوە بەرەو سۆسیالیزم.
بە كورتیش ئاماژە بە شۆڕش و شۆڕشگێڕەكانی كورد دەكات، وەكو شۆڕشەكەی شێخ عوبەیدوڵڵای نەهری، شۆڕشی كورد بە رابەرایەتی شێخ مەحمود، ئینجا باس لە راستیی سیاسەتی بەریتانیا دەكات بەرامبەر شۆڕشی كورد. هەروەها باس لە كۆماری مەهاباد و شۆڕشەكەی قازی دەكات، لەگەڵ چەند شۆڕش و خەباتێكی تری كوردایەتی لەو سەردەمانەدا.
فەسڵی چوارەمی كتێبەكەشی بە تەواوی تەرخان كراوە بۆ (پارتی دیموكراتی كوردستان، وەكو پێشەنگی خەباتی گەلی كورد)، فەسڵی پێنجەمی كتێبەكەش كە دوا فەسڵە، مام جەلال بە دوور و درێژی وەڵامی ئەم پرسیارە دەداتەوە (نەتەوەی كورد بەرەو كوێ؟).
كتێبی سێیەم
كتێبی سێیەمی مام جەلال، كە هاوشانی دوو كتێبەكەی تری چاپ و بڵاوكراوەتەوە، كتێبی (كوردایەتی، بزووتنەوەی رزگاریی نەتەوایەتیی گەلی كوردستانە)، كە دیارە ئەم كتێبە ساڵی 1959 نووسراوە و چەندین چاپی لێكراوەتەوە، مام جەلال لە چاپی سێیەمی كتێبەكەدا كە لە ساڵی 1966 بڵاوكراوتەوە، بەر لە پێشەكی كتێبەكە، شتێكی نووسیوە بە ناوی (ئاگادارییەكی پێویست)، كە دەڵێت: «ئەم باسەی لەم نامیلكەیەدا بڵاوئەكرێتەوە دەربارەی كوردایەتی، بزووتنەوی رزگاریی نەتەوایەتی گەلی كوردستان، گەڵاڵەكەی وەختی خۆی ساڵی 1959 نووسراوە، دوای ماوەیەك نیشانی مامۆستای تێكۆشەر برایم ئەحمەد -م دا بۆ راستكردنەوەی. مامۆستا برایمیش دوای چاككردنی پەسەندی كرد، بەڵام داخەكەم ئەوسا بڵاونەكرایەوە».
ئەم كتێبەی مام جەلال دەرئەنجامی سەركەوتنی شۆڕشی 14ی تەمموزی 1958نووسراوە، كە چەمكی كوردایەتی شیدەكاتەوە، وەكو مانای كوردایەتی، كوردایەتی بە شێوەی بیر و بزووتنەوە، شێوەكانی كوردایەتی، دەرس و پەندەكانی كوردایەتی، خاسییەتەكانی كوردایەتی، هۆیەكانی سەرنەكەوتنی كوردایەتی، مەرجەكانی سەركەوتنی كوردایەتی و بوونی پارتی پێشڕەو، كوردایەتی و پشتیوانی خەباتی نەتەوەی عەرەب و چەندین تەوەری تر.
