ئەگەر لێكدانەوەیەكی نوێ بۆ ئەو وتەزایەی فەیلەسوفی فەرەنسی، جان جاك رۆسۆ(1712-1778ز) بكرێت كە دەڵێت: «مرۆڤ بە ئازادی لەدایك دەبێت، بەڵام لە هەموو شوێنێكدا بە زنجیر كۆتوبەندە»، ئەوا دەبێ بوترێ: ئەو مانایەش هەڵدەگرێت كە ئازادی، لەناو كاتوشوێندا، رووبەڕووی بەربەرەكانیی گەورە دەبێتەوە. هەڵوێستەكان هی تاك بن یان كۆمەڵ، ناچار بە مامەڵەكردنن لەگەڵ ئەو بەربەرەكانییانەدا، ئیتر چ لە فۆرمی ململانێ بێت، یان خۆگونجان، یان هەر رێوشوێنێكی تر، كە زیانی بۆ سەر مانەوەی ئازادی وەك بەهایەك نەبێت تەنانەت ئەگەر زۆرجار بشیخاتە نێو هەندێ چوارچێوەوە كە هەلومەرجی بابەتی بیانسەپێنێت.
پرسی ئازادی لە پەیوەندیدا، بە پرەنسیپی تەباییەوە، پرسێكی چارەنووسسازە. مرۆڤەكان و گروپ و جڤاتەكان، هەمیشە لەململانێدان. ئەوان ناتوانن ئازادانە و بەشێوازی دڵخوازی خۆیان لەناو مێژوودا بژین. ئەگەر رەهەندە چینایەتییەكەی لێ دەربهێنیت كە دەربڕی فەلسەفەی سیاسیی ماركس-ە(1818-1883ز) بۆ چەمكی ململانێ، ئەوا دەتوانرێت دانبەوەدا بنرێت كە بەڵێ «مێژووی هەموو ئەو کۆمەڵگایانەی كە تائێستا هەن، مێژووی ململانێیە»، بەڵام هەر ململانێی چینایەتی نا، بەڵكو لەناو هەر چینێك، جڤاتێك، تەنانەت گروپێكیش!.
كۆمەڵگەی سیاسی Political community، ئەو بەشەیە لە كۆمەڵگە كە زۆرترین بڕی نوێنەرایەتیكردنی ئەم ململانێیەی لە مێژووی مرۆڤایەتیدا پێبڕاوە، جا لەژێر هەر ناونیشان و بەناوی هەر ئایدیۆلۆژیاو بیروباوەڕێكی كۆمەڵایەتییەوە بێت. لەبەرامبەردا مێژووی بانگەوازەكانیش بۆ ئاشتی كە لەشارستانییەتەكانی رۆژهەڵاتەوە دەستپێدەكەن، بەتایبەتی لە هیندو چین و لەسەردەمی كۆنفۆشیوسەوە(551-479 پ.ز)، تا دەگاتە سەدەی بیست و دوای هەردوو جەنگیی جیهانیی یەكەم و دووەم، كە چەندین بزووتنەوەی ئاشتیخوازی سەریانهەڵداو تەنانەت نەتەوە یەكگرتووەكانیش هەر بۆ ئەوە دامەزرا كە جەنگ رابگرێ و ئاشتی بەرپا بكات، هەر هەموو، پێكەوە، بەڵگەن بۆئەوەی كە كایەی سیاسی، كایەی بەڕێوەبردنی سیستەم و كۆمەڵگەو دەوڵەت و دامەزراوەكانی، كایە زاڵەكەی ململانێی مێژووی مرۆڤایەتییە، بۆیە داواكردنی ئاشتی و خواست لەسەر تەبایی، چەندین دامەزراوەو رێكخراو و دەزگای نێودەوڵەتی و جیهانیی بۆ دروستكراوە.
ئێمە لەهەرێمی كوردستاندا، پێویستیی زۆرمان بەوەیە كە كۆمەڵگەی سیاسیمان تەبابێت، دەبێ دامەزراوەكانیش بەو ئاراستە بجوڵێن. هەر گروپێكی سیاسی پێی وابێت تەواو ئازادە لەوەی بژاردە سیاسییەكانی لەكۆمەڵگەدا چین، سەهووە!، چونكە دەستبەجێ تووشی ململانێی دەكات و كۆمەڵگەشمان بەدەستییەوە گیرۆدە دەبێت، بەتایبەتی كە جڤاتی كوردی هەرخۆی ماندووی ململانێ لاوەكییەكانە، لەكاتێكدا لەبەڕێوەبردنی ململانێ بنچینەییەكاندا لەگەڵ ئەویتر/نەیاران/دەرە كورددا، تەواو كڵۆڵە!. ئێمە تەبایی ناوخۆییمان دەوێت، ئەمەش رێگر نییە لەجیاوازیی سیاسی. ئەم گوتارە، بزانین یان نا، پێشمەرجی مانەوەمانە لەوەی فریای ململانێ گەورەكان بكەوین، كە لەم چركەساتە مێژووییەدا لەهەر كاتێك زیاتر بەرۆكی نەتەوەی كورددیان لەناوچەكەدا گرتووە.
[email protected]
