پاش روخانی ئیمبراتۆریی ماد، كە هۆی سەرەكی ستەمی ئەژدیهاك و پشتگوێخستنی خەڵك و گرنگیدان تەنها بە خۆشگوزەرانی خۆی و خیانەتی ناوخۆ بوو، لەو كاتەوە مادەكان و پاشان نەوەكانیان( كورد) بوون بە پاشكۆ و ژێر دەستی دەوڵەتانی نەتەوە و گەلانی دراوسێ، یان هێڕشبەری دورتر. كوردستانیش بوو بە ناوەندی جەنگی نێوان نەیارانی دەرەكی و زۆربەی جەنگەكانی نێوانیان لە خاكی كوردستاندا روویداوە و وێرانكاری و كاولكردن و قوربانی لە زۆربەدا بەر خەڵكی كورد كەوتووە. وەك شەڕەكانی هاخامشی و ئەسكەندەری مەقدۆنی، ئەشكانی و سلۆقیەكان، دابەشبوونی لە نێوان ساسانی و رۆم و دەیان جەنگی وێرانكەریان لە خاكی كوردستان. پاش هاتنی ئیسلام، جەنگە گەورەكانی وەك جەلەولا و نەهاوەند لە خاكی كوردستاندا روویانداوە.
لە پاش ماد و سەرهەڵدان و دەكەوتنی كورد، یەكریز و یەكگرتوو نەبووە، ئەوەش هۆی سەرەكی زەفەربردنی دوژمنان و لەناوچوونی چەند شانشین و میرنشینی كورد بووە.
لە حاڵەتێكدا ئەگەر یەكگرتوو بوونایە هیچ لایەك زەفەری پێنەدەبردن.
زۆر هۆز و گەلی جەنگاوەری ده‌وارنشین هێرشیان هێناوە و بە كوردستاندا گوزەریان كردووە و لە زۆربەشدا كوردیان بەرامبەر یەك بەكارهێناوە (بویهی، سەلجوقی، مەنگۆڵ و تەیمورییەكان، سەفەوی و ئەفشاری و عوسمانی و قاجەری، پاشان دەوڵەتە نوێیەكانیشی كە دروستبوون).
لەدەستدانی فرسەتە مێژووییەکان
چەندجار كورد فرسەتی بۆ هەڵكەوتووە بۆ سەربەخۆیی و دروستبوونی دەوڵەت و تەنانەت حوكمی هەموو ناوچەكەش.
لە سەردەمی شەدادی، شوانكارە، سه‌ڵاحه‌دین و ئەیوبییەكان، كەریم خان و زەندەكان، كە هەموو جار سەركردە نەیارە كوردەكان لە جیاتی یەكگرتن، هاوكاری دوژمنە دێرینەكانیان كردووە بەرامبەر بە یەك، كە هۆی سەرەكی خاپوربوونی كوردستان و لەناوچوونی هەمویان بووە. مەوقیعی ناوچەكانی كوردستانیش وایكردووە ناوەندی هەموو ململانێ و شەڕەكان بێت تا ئێستاش. زۆری سەركردەكانی كوردیش تەنها بەرژەوەندیی تاكیی خۆیان یان بنەماڵەكانیان لا گرنگ بووە، ئەوەش داگیركردن و وێرانكاری زیاتر جێگیر كردووە.
كوردستان دیسانەوە بووە بە ناوەندی ململانێی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی و گەورەترین مەترسی لەسەر بوونی دروستكردووە
سەردەمی نوێش هەمان شێوەی کۆنە
لە سەردەمی نوێش، هەر بە هۆی ئەو ململانێیانەوە چەندین فرسەت لەدەستدرا. نموونەش، زۆرینەی هێزی مەشروتییەكان و ئەوانەشی سەر بە شای قاجەری بوون لە ئێران، هەر كورد بوون، لە جیاتی یەكگرتن و دروستكردنی دەوڵەت، بە وەكالەت بۆ لایەنی تر دژ بە یەك جەنگاون. زۆر نموونەی تر و تا ئێستاش.
داگیركەران، جگە لە بەكارهێنانی كورد بەرامبەر بە یەك، لە ململانێ و جەنگەكانیان، هەموو چەكێكیان بە سەر كورددا تاقیكردوەتەوە.
تا ئێستاش كوردستان چەقی ململانێی دەوڵەتانی ترە و ئەوان هەوڵدەدەن ململانێ و ناكۆكییەكانیان لە كوردستاندا یەكاڵا بكەنەوە، وەك هەمیشەش زیان، ماڵكاولی و قوربانیی بۆ كورد دەمێنیتەوە.
لایەنە كوردیەكانیش تا ئێستاش زۆرجار لە جیاتی یەكگرتن و یەکخستنی بەرژەوەندیی خەڵكی كورد، ململانێیە بۆ پاراستنی بەرژەوەندییە تایبەتییەكانی خۆیان و ئەوەی بە تەنگییه‌وە نەیەن بەرژەوەندیی كوردە.
كوردستان دیسانەوە بووە بە ناوەندی ململانێی هەرێمایەتی و نێودەوڵەتی و گەورەترین مەترسی لەسەر بوونی دروستكردووە.
ئەگەر هەموو لایەنەكان بەشێكی بەرژەوەندییەكانیان نەخەنە لاوە و بیرێكی جدی لە مەترسییەكان نەكەنەوە، كەشیتییەكە بە تێكڕا نوقم دەبێت و زەرەرمەندی یەكەم جارێكی تر كوردە.
كەمجار كورد وا مەترسیی لەسەر بووە، جگە لە كاتی ئەنفال، كە هەر قوربانیی ململانێی ئەو سەردەمەی دەسەڵاتی عیراق و ئێران بوو. ئەمجارەش ئەمریكا و ئێران هەوڵ دەدەن ململانێكانیان، جگە لە شوێنەكانی تر، لە كوردستان یەكاڵا بكەنەوە.
بۆیە یەكڕیزی كورد ئێستا زۆر گرنگ و چارەنووسسازە، بەڵام كاتێك دەتوانرێت داوای ئەوە لە خەڵك بكرێت، دەسەڵاتی كوردی بە راستی حساب بۆ تاكی كورد و كۆمەڵگە و توێژ و چینەكانی كوردستان بكات، دیارده و كاری تاڵانی و زەوتكردنی دیموكراسی و پەیوەندیی نادروست و بەرژەوەندیی تەسكی حزبایەتی هەڵگیرێت و لاری و كاری ناشەرعی و خورانی ماف نەمێنێت، ئەگینا بەم بارەی ئێستای خەڵك و ناجێگیریی مووچە و بژێوی و خزمەتگوزاری و بەردەوامبوونی، رەنگە زۆرینە پشتگیری پرۆسه‌ی سیاسیی كوردستان نەكات، لە تەقینەوەی هەر ململانێیەكی هەرێمایەتی لە ناوچەكە و ئەنجامەكانی زۆر لا گرنگ نەبێت و خەمساردی پیشان بدات، بەوەی بوترێت رەنگە هەرچی رووبدات لە ئێستا خراپتر نابێت، لەبەر ئەوەی خەڵك بژێوی و ئاسودەیی ژیان و گوزەرانی دەوێت و ئامادە نییە قوربانی بدات بۆ مانەوەی توێژێكی بچووكی زۆر خۆشگوزەران لە فه‌رمانڕه‌واییدا، كە هەموو شتی هەبێت، زۆرینەی خەڵكیش بێ بەش بن لە هەموو شت.
