فەتحوڵڵا حسێنی
دوای تێپەڕبوونی 14 ساڵ بەسەر تەنگژەی سوریا، کە هێشتا هیچ سیمایەکی چارەسەری سیاسی بە ئیرادەیەکی نێودەوڵەتییەوە دەرنەکەوتووە، ئەمە وێڕای بڵاوبوونەوەی پشێویی لە زۆربەی ناوچەکانی سوریادا، بگرە لە سایەی نەبوونی ئاشتییەکی نیشتمانیی ناوخۆیی و گوشارێکی نێودەوڵەتی بۆسەر لایەنەکانی ململانێکە، تادێت تەنگژەکە ئاڵۆزتر دەبێت.
هەنووکە تەنگژەی سوریا ئاراستەیەکی مەترسیدارتری لە جاران وەرگرتووە، کە بریتییە لە ئاراستەی بەرژەوەندییە دەرەکییەکان
کۆنفرانس بۆ دۆزینەوەی چارەسەر شکستی هێناوە
هەموو ئەو کۆنگرە و کۆنفرانسانە کە لە پایتەختە جیاجیاکان بەستراون بە ئامانجی دۆزینەوەی چارەسەرێکی سیاسی، شکستیان هێناوە، بەو هۆیەشەوە نەخشەی سیاسیی و ئیداریی سوریا پارچە پارچە بووە و دابەش بووە بەسەر سێ جوگرافیای نەیار بەیەکتریدا، بەگوێرەی هاوئاهەنگییەکی نێگەتیڤانەی ئیقلیمی و نێودەوڵەتی.
دۆخێکی نیمچە داڕماوی ئابووری
هەنوکە سەرجەم ناوچەکانی دیمەشق و کەناراوەکانی سوریا لە دۆخێکی نیمچە داڕماوی ئابووریدا دەژین کە بەپێی دوا ئامار ئەو ناوچانەی کە لەژێر کۆنترۆڵی حکومەتی دیمەشقدان ئیفلیجبوون بە رەچاوکردنی ئەو تەنگژە ئابوورییە کوشندەیەی بەرۆکی گرتوون، بەجۆرێک ئێستا 90 ٪ ی گەلی سوریا لەژێر هێڵی هەژارییەوە دەژین و هەر بەو پێیەش ئەم هەرەسە ئابوورییە بەهۆی ئەوەوەیە کە حکومەتی سوریا 50 ٪ی سامانی نەوتی خۆی لەدەستداوە و هیچ پلانێکیش لە ئارادا نییە بۆ پتەوکردنی ئابووریی ئەو وڵاتە لەبەریەک هەڵوەشاوە کە ماوەی 14 ساڵە لەسایەی جەنگێکی سەپێنراودا دەژی.
هیچ دەستپێشخەرییەکی نییە
لەڕووی سیاسییەوە دیمەشق لە دۆخێکدایە کە هیچ دەستپێشخەرییەکی نییە بۆ چارەسەری تەنگژە ناوخۆییەکەی و تەنها چاوی لەسەر بەرژەوەندییە ئیقلیمییەکانییەتی، ئەمەش هەرچی زیاتر ئەو پارچەپارچەبوونە سیاسیی و جوگرافییەی و هەرەسە ئابوورییەکەشی دەچەسپێنێت.
ناوچەکانی خۆرئاوای رووباری فورات
لەلایەکی دیکەشەوە ئەو ناوچانەش کە دەکەونە خۆرئاوای رووباری فوراتەوە و لەژێر کۆنترۆڵی ئەنقەرە و چەکدارە دۆستەکانیدایە، لە دۆخێکی شڵەژاوی راستەقینەدان، بەجۆرێک جوگرافیا و سیما شارستانییەکانیان بەتەواوەتی شێوێنراوە و ناوچەگەلێکن کە پشتیان بە سیاسەتی تورکیا بەستووە و تەنانەت ئاڵای تورکیاشیان هەڵداوە و بگرە دراوی لیرەی تورکییش بەکاردەهێنن، بەم دواییانەش بووە گۆڕەپانێک بۆ شەڕ و پێکدادانی رووبەڕوو لەنێوان گروپە چەکدارەکانی ئەوێندەر و هێزەکانی سوپای تورکیا سەرباری ئەوەی ئەو گروپانە دۆستی تورکیاشن، ئەوەش دوای راگەیاندنی جۆرێک لە نزیکبوونەوەی نێوان ئەنقەرە و دیمەشق کە ئەوەی لێ دەخوێنرێتەوە ئەو گروپە چەکدارانەی بەگوێرەی ئەجێندای ئەنقەرە کاردەکەن، دەکەونە ناو سێرەی چەکەکانی دیمەشقەوە.
ناوچەکانی خۆرهەڵات و باکووری سوریا
ئەوە جگە لەوەی ناوچەکانی خۆرهەڵات و باکووری سوریا کە لەژێر کۆنترۆڵی هێزەکانی سوریای دیموکراتدان ئەجێنداکەیان دابەش بووە بەسەر دوو تەوەردا:
*تەوەری یەکەمیان لە بەرەی دەستپێکردنی دیالۆگی سوریا – سوریا، بە ئامانجی چەسپاندنی دەستپێشخەرییەکی ناوخۆیی لەبری ئاشتیی ئیقلیمی لە دەرەوەی ئیرادەی نێودەوڵەتی بۆ چارەسەری سیاسی.
*تەوەری دووەمیش دەستپێکردنەوەی دیالۆگی کوردی – کوردی- یە کە لەساڵی 2020-ەوە وەستاوە بەهۆی زاڵکردنی ئایدیۆلۆژیی تەسکەوە، ئەم دەستپێکردنەوەیەش دوای کۆبوونەوەی سکۆتووڵز-ی نێردەی نوێی ئەمریکا بۆ باکوور و خۆرهەڵاتی سوریاوە دێت لەگەڵ هەردوو لایەنی دیالۆگی کوردی – کوردی کە بریتین لە حزبەکانی یەکێتیی نیشتمانی و حزبەکانی ناو چوارچێوەی ئەنجومەنی نیشتمانیی کورد. هێشتاش دەستنیشانکردنی سەعاتی سفر بۆ دەستپێکردنەوەی گفتوگۆ لە مشتومڕدایە و دیاری نەکراوە.
چەند نەخشەیەکی لەتوپەتی سوریا
لەناو هەموو ئەو ئاڵۆزیی و ئاڵنگارییانەدا، چەند نەخشەیەکی لەتوپەتی سوریا هەیە، کە هەرەسی ئابووریی لە چەند ناوچەیەکدا تووندتر کردۆتەوە و هەروەها توندکردنەوە و سەپاندنی گەمارۆی زیاتر بەسەر چەند ناوچەیەکدا بەتایبەتی رۆژئاوای کوردستان، کە لەدوای ئەوەی تورکیا ژێرخانە ئابووریی و ژیانییەکەی کردوونەتە ئامانج، ئەوەش بووەتە هۆی سەرهەڵدانی کێشەی نوێی توند و لەنێوان ناوچە جیاجیاکاندا بەهێزی چەک و هێزی ئەجێندا ئیقلیمییەکان.
ئاراستەیەکی مەترسیدارتری وەرگرتووە
هەنووکە تەنگژەی سوریا ئاراستەیەکی مەترسیدارتری لە جاران وەرگرتووە، کە بریتییە لە ئاراستەی بەرژەوەندییە دەرەکییەکان و فەرامۆشکردنی بەرژەوەندییە ناوخۆییەکان.
