لەبەرئەوەی بایۆمەتری بە سیستمێكی پێشكەوتوو کراوە، هیچ گومانێكی بۆ خودی حكومەتی عیراقیش نەهێشتۆتەوە، بۆیە بە خۆشحاڵییەوە بڕیاردرا ببێتە بنەمای پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان
دەوڵەتمەداری بە هەموو كەسێك ناكرێت، بۆیە ئەوانەی سەركردایەتی دەوڵەت دەكەن و ئەوانەشی بەناوی دەوڵەت، یان باشترە بڵێم بەناوی گەلەوە قسە دەكەن، دەبێت بزانن كێ دەستنیشاندەكەن و بۆچی دەستنیشانیان دەكەن و چی دەڵێن و بۆچی دەیڵێن.
ساڵی 1898، كاتێك سوڵتان عەبدولحەمید، سوڵتانی ئیمپراتۆریی عوسمانی، بۆ یەكەمجار بانگهێشتی شێخ سەعیدی حەفید (باوكی شێخ مەحمود) دەكات بۆ ئەستەمبوڵ، شێخ سەعید وەفدێك هەڵدەبژێرێت كە لە كەسایەتییە هەرە دیار و بە ئەزموونەكانی سلێمانی دەبن، لەوانە: شێخ مستەفا نەقیب، پیرەمێرد، وەفایی، سەید ئەحمەدی خانەقا، شێخ محمودی حەفید (كوڕی) و دەیان كەسایەتی تری شاری سلێمانی، كاتێك لێی دەپرسن بۆ هەر خۆت و دوو سێ كەس نەچوون، ئەویش لە وەڵامدا دەڵێت: عوسمانییەكان بەچاوی نوێنەری گەل سەیرم دەكەن، دەبێت بزانێت كە نوێنەرانی گەل ئەمانەن!. بۆیە لەو سەفەرە رێز و دەستكەوتی زۆریان دەبێت لە عوسمانییەكان و یەكەمجاریشە كە نوێنەرانی كورد لەو ئاستە باڵایە پێشوازی بكرێن.
بۆ نموونە هەر بوارێك باس دەكرێت یەكێك لە تیمەكەی شێخ سەعید بە داتا و ئامار وەڵامدەداتەوە، وەكو دەوڵەتێك خۆیان ئامادەكردووە بۆ دیدەنی ئیمپراتۆری عوسمانی.
مووچەی کردە سیستمی بایۆمەتری
خۆ ئەگەر باسی رەوشی ئێستای كوردستانیش بكەم، ئەوا بێگومان كەسایەتییەكی دەوڵەتمەداری وەكو (قوباد تاڵەبانی) سەرەڕای ئەم هەموو تەگەرە و رێگرییەی بۆ پرۆژە و پێشنیازەكانی دروستكرا، بەڵام دواجار چونكە بە عەقڵیەتێكی دەوڵەتدار كاردەكات، هەر پرۆژە و پێشنیازەكانی ئەو سەردەگرێت، یەكێك لەو پرۆژانە (بایۆمەتری فەرمانبەران) بوو، كە لە ساڵی 2016 لە كابینەی هەشتەمی حكومەت خرایە بواری جێبەجێكردنەوەو زۆر كەس و لایەن رێگرییان بۆ دروستكرد و دژی وەستانەوە و تەنانەت گرەویشیان لەسەر ئەوە كرد كە پرۆژەكە سەرناگرێت، بەڵام دواجار بە هیمەتی قوباد تاڵەبانی و تیمەكەی، پرۆژەكە سەری گرت و لەوەش دڵخۆشتر، ئەو بڕیارەی پێرێ 17/12/2024ی سەرۆك وەزیرانی عیراق بوو، كە فەرمانی كرد بایۆمەتری فەرمانبەرانی هەرێم بكرێتە ژمارەی وەزیفی فەرمانبەر و بنەما بۆ پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم.
ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، لە كۆبونەوەیەكدا كە بە سەرۆكایەتی محەمەد شیاع سودانی بەڕێوەچووە، بڕیاردراوە بایۆمەتری بكرێتە ژمارەی وەزیفی فەرمانبەران لە هەرێمی كوردستان، بۆ پێدانی مووچەی فەرمانبەران.
دەشڵێت، لەكاتی خۆتۆماركردن لە بایۆمەتری و پلەبەرزكردنەوە یەكجار 1 % ی مووچەی بنەڕەتی فەرمانبەران لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە دەبڕدرێت و دەدرێتە وەزارەتی پلاندانانی عیراق.
بێگومان ئەو دەستكەوتە، چەندە هی حكومەتی هەرێمە، زیاتر هی دەوڵەتمەداریی قوباد تاڵەبانییە، كە هەردەم سوودی لە ئەزموونی وڵاتان و تیمێكی بە هێز و شارەزا وەرگرتووە كە لەگەڵی كاردەكەن، بۆ نموونە ئەگەر حكومەتی هەرێم ئەم پرۆسەی بایۆمەترییەی نەکردایە، دڵنیابن حكومەتی عیراق متمانەی بە هیچ لیست و لیستكارییەكی فەرمانگەكان نەبوو كە ئێمە خۆشمان گومانمان لێیان هەبوو، بەڵام لەبەرئەوەی بایۆمەتری بە سیستمێكی پێشكەوتوو کراوە، هیچ گومانێكی بۆ خودی حكومەتی عیراقیش نەهێشتۆتەوە، بۆیە بە خۆشحاڵییەوە بڕیاردرا ببێتە بنەمای پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان، كە ئەگەر ئەمە نەبوایە لە ساڵی 2025 كێشەی زۆرتر بۆ مووچە دروست دەبوو.
چەندین پرۆژەی تر جێدەستی ئەویان پێوە دیارە
پرۆژەكانی قوباد تاڵەبانی، جگە لە بایۆمەتری كە جێگای خۆیەتی ئەمڕۆ هەم خودی تاڵەبانی و هەم تیمەكەی شانازیی پێوە بكەن، چەند پرۆژەیەكی گرنگی ترە كە ئەوانیش لە داهاتوویەكی نزیكدا ئاسەوارە ئیجابییەكانی دەردەكەون، وەكو بوونی سایتی شەفافییەت، كە رۆژانە و هەفتانە و مانگانە، داتای هەموو داهاتە ناوخۆییەكانی سنووری سلێمانی بۆ ئیزافە دەكرێت و رادەگەیەنرێت، ئەمەش یەكێكە لەو بیركردنەوە راستانەی كە خودی قوباد تاڵەبانی وەكو دەوڵەتمەدارێك كاری بۆ كردووە، نەك وەكو شارەكانی تر كەس نازانێت داهات چەندە و بۆ كوێ دەڕوات و كێ دەیبا!.
بۆیە ئەو بەراوردكارییەی كردوومانە لە نێوان دەوڵەتمەداریی شێخ سەعیدی حەفید و قوباد تاڵەبانی، بۆ سەردەمی ئێستامان وەكو یەكە و هەردووكیان پەرۆشیان بۆ گەلەكەیان بە دوای پێشنیاز و پرۆژەی باش بوون و باوەڕیان بە ئیشی تیم و راوێژكردن هەبووە، ئومێدەوارم ئەو عەقڵیەتە دەوڵەتدارییەی كە قوباد تاڵەبانی و تیمەكەی هەیانە و بەئەزموونی چەند ساڵ كۆیان كردۆتەوە، لە كابینەی دەیەمیش بەردەوام بێت و بەم عەقڵییەتە حكومەتێكی پێشكەوتوو دروست ببێت لە هەرێمی كوردستان.
