پێكدادانی توركیا و ئیسرائیل لە سوریا حەتمییە

09:37 - 2024-12-25
ئارام عه‌لی عه‌زیز
183 خوێندراوەتەوە

ئارام عه‌لی عه‌زیز

هێشتا دۆخی سوریا جێگیر نەبووەو لە گۆڕاندایە، بەڵام ئەوەی تا ئێستا روونە، سەرهەڵدانی یاریزانی نوێیە لە ناوخۆ و لە ناوچەكەدا لەسەر حسابی ئەو هێزانەی كە دەیان ساڵە زاڵن، كە ئەویش خۆی دەبینێتەوە لە زیادبوونی رۆڵی ئیسرائیل و توركیا لە سوریا لەسەر حسابی دەرچوونی ئێران و كەمبوونەوەی رۆڵی روسیا، ئەمەش واقیعێكی نوێ لە سوریا و تەنانەت لە ناوچەكەشدا دێنێتە ئاراوە.
نەتانیاهۆ، رێككەوتننامەی «پێكدانەدان»ی ساڵی 1974ی لەگەڵ سوریا هەڵوەشاندەوە و سوپای ئیسرائیل چیای هەرمۆنی داگیركرد و باڵەخانەی پارێزگای قونەیتەرەشی كرد بە بنكەیەكی سەربازیی و لە گەورەترین هەڵمەتی ئاسمانیی و دەریاییشدا تەواوی ژێرخانی سوپای سوریای لەناوبرد، نەبادا بكەوێتە دەستی لایەنە دوژمنكارەكانی ئیسرائیل و ئێستاش سوپاكەی نزیكەی 60 كیلۆمەتر لە دیمەشقەوە دوورەو هیچ هێزێك نییە پێشی بگرێت.
توركیاش ژمارەیەكی زۆر بنكەو هێزی سەربازی لە باكوری سوریادا هەیەو لە 15 % ی خاكی سوریای كۆنتڕۆڵ كردووە، هەوڵ دەدات بە سوود وەرگرتن لەو هەلومەرجە جیهانیی و هەرێمییەی هاتۆتە كایەوە دوای رووخانی رژێمی ئەسەد، هەڕەشەكان بكات بە دەرفەت و بە زووترین كات كۆتایی بە بەڕێوەبەرایەتی خۆسەری كورد لە حەسەكە و رەققە بهێنێت و تەواوی باكووری سوریا بخاتە ژێر دەسەڵاتی خۆیی و لەو پاشاگەردانییەدا ژیاندنەوەی ویلایەتی حەلەب بكات بە ئەمری واقیع. 
سووربوونی ئەردۆغان و نەتانیاهۆ لەسەر بەدیهێنانی خەونە لەمێژینەكانیان لە سوریا، دوای رووخانی رژێمی ئەسەد و جیاوازیی ستراتیج و نەگەیشتنە یەكتری بەرژەوەندیەكانیان لەسوریا و ناوچەكەدا، زوو یان درەنگ دووچاری شەڕ و پێكدادانیان دەكاتەوە لەگەڵ یەكتر، «ئەلیستەر كرۆك» دیپلۆماتی پێشوی بریتانیاش لە وتارێكیدا لە پێگەی «ئۆراسیا ریڤیو» ئەو پێكدادانەی توركیاو ئیسرائیل لە سوریا لە قۆناغێك لە قۆناغەكاندا بە «حەتمی» ناو دەبات، بە تایبەت كە ئەردۆغان خۆی بە فریادڕەسی قودس دەزانێت و پشتیوانی حەماس دەكات و ئەمریكاش چەند بنكەیەك و بە هەزاران سەربازی لە خۆرهەڵاتی فورات هەیەو پشتیوانی سیاسیی و ئەمنیی و سەربازیی هێزەكانی یەپەگە لە سوریا دەكات.
پێڕاكێشانی زیاتری ئەردۆغان ئەلفاتح بۆ سوریا بە دانەخۆرەكردنی بە مەدح و سەنای ترەمپ: «توركیا لایەنی سەركەوتووە لە سوریا و كلیلی رووداوەكانی داهاتوی پێیە» «تەڵەكەی كە ئەلكسەندەر دۆگین دەڵێت لە سوریا بۆ توركیا دانراوەتەوە «بە توركیادا دەتەقێنێتەوە، ئەویش لە رێگای پەلاماردانی هێزەكانی یەپەگەو هەوڵی كۆنتڕۆڵكردنی حەسەكەو رەققە لەلایەن توركیاوە، كە دووبارەبوونەوەی هەمان سیناریۆی پێڕاكێشانی سەدامە بۆ كوەیت لەلایەن ئەمریكاوە، دوور نییە دوا ئەنجامیشی كۆتایی هاتن بێت بەو «كۆماری توركیایەی كە مستەفا كەمال دایمەزراند، وەكو ئەلكسەندەر دۆگین دەڵێت».
لە لایەكی دیكەوە ئەو خیانەتەی كە «دۆگین دەڵێت توركیا لە روسیا و ئیرانی كرد لە سوریا» ململانێی لە مێژینەی روسیای قەیسەری و توركیای عوسمانی دەژێنێتەوە، ئەمە جگە لە ژیاندنەوەی ململانێی نێوان عوسمانی و سەفەوی لەسەر خاكی عیراق و هەرێمی كوردستاندا.

وتارەکانی نوسەر