گۆران فه‌تحی
رووخانی رژێمی ئه‌سه‌د له‌لایه‌ن گروپی ته‌حریری شامەوە، ده‌رهاویشته‌ی زۆری به دوای خۆیدا هێناو هه‌رچه‌ند گه‌لی سوریا مه‌ستی سه‌ركه‌وتن و بارودۆخی نوێی ئه‌و وڵاته‌یه‌و خۆی به سووده‌مه‌ند ده‌بینێت، به‌ڵام توركیا و ئیسرائیل سوودمه‌ندترن له رووخانی ئه‌و رژێمه، بۆ نموونه ئیسرائیل توانی له رێگه‌ی پرۆسه‌یه‌كی سه‌ربازی خێرا و كتوپڕه‌وه پێگه سه‌ربازییه گرنگه‌كانی سوریا له‌ناوببات و ده‌ستیش بگرێت به‌سه‌ر چیای ئه‌لشێخی ستراتیژیدا، ئه‌وه‌ش پێشتر كارێكی قورس بوو ته‌ل ئه‌بیب پێی نه‌ده‌كرا.
چیای ئه‌لشێخیش كه به چیای حه‌رمونیش ناوده‌برێت ناوچه‌یه‌كی ستراتیژییه و ده‌كه‌وێته سه‌ر سنووری نێوان لوبنان و سوریا و ئیسرائیل و ده‌كه‌وێته خۆرئاوای دیمه‌شق و به‌رزییه‌كه‌ی ده‌گاته 2814 مه‌تر و درێژییه‌كه‌ی نزیكه‌ی 45 كیلۆمه‌تر ده‌بێت.
سه‌باره‌ت به هه‌وڵه‌كانی ئیسرائیل بۆ ده‌ستگرتن به‌سه‌ر ئه‌م چیایه‌دا، ئه‌وا سه‌ركرده‌كانی ئه‌و وڵاته له سه‌ره‌تای دامه‌زراندنی ده‌وڵه‌ته‌كه‌یانه‌وه، ته‌ماحی ئه‌وه‌یان هه‌بووه، به‌رزاییه‌كانی جۆلان و چیای ئه‌لشێخ كۆنترۆڵ بكه‌ن، له‌و رووه‌وه‌ش دیڤید بن گۆریۆنی یه‌كه‌م سه‌رۆك وه‌زیرانی ئیسرائیل چیای ئه‌لشێخی به (بابی ئاو) و په‌نجه‌ره‌ی ستراتیژی وه‌سفكردووه، ئومێدی داگیركردنیشی هه‌بووه.
له شه‌ڕی 1948ی نێوان ئیسرائیل و وڵاتانی عه‌ره‌بیدا، هه‌رچه‌ند ته‌ل ئه‌بیب هه‌وڵیدا، نه‌یتوانی چیاكه داگیر بكات، به‌ڵام له تشرینی یه‌كه‌می 1967دا له شه‌ڕی نێوان سوریا و ئیسرائیلدا، ئیسرائیل توانی نزیكه‌ی 100 كیلۆمه‌تر چوارگۆشه‌ی ناوچه‌كانی باشوور و خۆرئاوای چیاكه كۆنترۆڵ بكات و پێگه‌یه‌كی سه‌ربازی قایمیشی تێدا دامه‌زراند.
به‌هۆی ته‌ماحی مێژوویی له‌و ناوچه‌یه ئیسرائیل هه‌لی رووخانی رژێمی به‌شار ئه‌سه‌دی له‌ده‌ست نه‌داو، سوودی له بارودۆخی سوریا وه‌رگرت و مه‌ترسیی ئه‌و وڵاته‌ی بۆ سه‌ر خاكه‌كه‌ی ته‌واو كه‌مكرده‌وه، به كۆنترۆڵكردنی چیای ئه‌لشێخ و چوونه ناو ناوچه‌ی جۆلان، هه‌روه‌ها بۆردومانی 100 ئامانجی سه‌ربازیی سوریای كرد له جبه‌خانه‌ی چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نی و سه‌نته‌ری لێكۆڵینه‌وه‌ی زانستی سه‌ربازی و سستمی هاویشتنی موشه‌ك و شوێنی به‌رهه‌مهێنان و عه‌مباركردنی مووشه‌كی بالیستی، سوپای ئیسرائیلی ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كردووه، سوپاكه‌ی توانیویه‌تی نزیكه‌ی 80 %ی توانا سه‌ربازییه‌كانی سوریا له‌ناو ببات، له فڕۆكه و كۆپته‌ر و تانك و كه‌شتیی سه‌ربازیش.
ده‌مێنێته‌وه بڵێین گرنگیی چیای ئه‌لشێخ له‌مانه‌دایه، به‌رزترین ناوچه‌یه له سوریا، ئه‌وه‌ش واتای ئه‌وه ده‌گه‌یه‌نێت خاڵێكی ستراتیژیی گرنگه بۆ چاودێریكردنی ناوچه‌كانی ده‌وروبه‌ری، چیاكه ده‌ڕوانێته سه‌ر دیمه‌شق و بادییه‌ی شام و جۆلان و ده‌شتی حۆران له سوریا، هه‌روه‌ها ده‌ڕوانێته چیای ئه‌لخه‌لیل و ده‌ریاچه‌ی ته‌به‌ڕییه و ده‌شتی ئه‌لحۆله و به‌شێكی پارێزگای ئه‌ربد له ئه‌رده‌ن، ئه‌مه چ جای ئه‌وه‌ی ده‌ڕوانێته سه‌ر هه‌موو باشووری لوبنان و زنجیره چیاكانی خۆرئاوای لوبنان و ده‌شتی بیقاع.
چیای ئه‌لشێخ هه‌روه‌ها نزیكه‌ی 40 كیلۆمه‌تر له دیمه‌شقه‌وه دووره، ئه‌وه‌ش پایته‌ختی سوریا ده‌خاته ژێر ره‌حمی هه‌ر هێرشێكی ئیسرائیله‌وه، به‌هۆی ئه‌وه‌ی راداری چاودێری تێدا نییه، چیاكه زۆر گونجاوه بۆ فڕینی فڕۆكه‌ی سه‌ربازی بێ ئه‌وه‌ی وڵاتانی ده‌وروبه‌ر ئاگاداری جووڵه‌یان بن، ناوچه‌كه‌ش سه‌خت و به‌رده‌ڵانه و زۆر گونجاویشه بۆ كاری هه‌واڵگری و چاودێری و پێگه‌یه‌كی پیرۆزیشه له لای مه‌سیحی و جووله‌كه و تایفه‌ی ده‌رزیش كه له گونده‌كانی ده‌وروبه‌ریدا نیشته‌جێن.
