هێز، دیوە شاراوەکەی دیپلۆماسییەت

عوسمان ساوجی

نموونەی زیندوو، دەکرێت هێزی پێشمەرگە و هێزی شەڕڤانان بێت، ئەم دوو هێزە کاتێک لە 2014دا رووبەڕووی هێزی داعش بوونەوە، هیچ پاڵپشتییەکی هەرێمی و نێودەوڵەتییان نەبوو

لە جیهانی پەیوەندییە سیاسییەکان، چەمکی دیپلۆماسیەت، زیاتر وەک هێزی نەرم و دوورکەوتنەوە لە پەنابردن بۆ هێزی رەق لەیەکلاکردنەوەی کێشەکاندا دەردەکەوێت، لە چاوی خەڵکانی ئاساییەوە، دانیشتنە دیپلۆماسیەکان، دۆسیەیەکی تەواو سیاسی یان کە رەهەندێکی سیاسیان هەیە، وەک جۆرێک لە دانیشتنی دۆستانە و هاوڕێیانە دێتە بەرچاو، بەتایبەت کاتێک لایەنە بەشداربووەکان وێنەگرەکانیان راسپاردووە چەند گرتەیەکی سڵاوکردن و باوەش و پێکەنین تۆمار بکەن و بیدەنە راگەیاندنەکان. 

ئەوەی لەسەر ئەرزی واقیع دەگوزەرێت
بەڵام ئەوەی لەسەر ئەرزی واقیع دەگوزەرێت تەواو جیاوازە، چونکە هەر هەنگاوی یەکەمی بڕیاردان لە دروستکردنی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکان، پشت بە ئاستی توانای لایەنەکان بەستراوە، کە هێز یەکێک لە پێکهێنەرە سەرەکییەکانی ئەو توانایەیە، لایەنی بەهێز و سەرکەوتوو دەتوانێت لە پێگەیەکی بەهێزەوە دانوستان بکات و داوای پەیوەندی و هەماهەنگی بکات، لەکاتێکدا لایەنی دۆڕاو و شکستخواردو زیاتر داوای بەهاناوەچوون و یارمەتی دەکات نەک هەماهەنگی.
 نموونەی زیندووی ئەم بابەتە، دەکرێت هێزی پێشمەرگە و هێزی شەڕڤانان بێت، ئەم دوو هێزە کاتێک لە ساڵی 2014دا رووبەڕووی هێزی داعش بوونەوە، هیچ پاڵپشتییەکی هەرێمی و نێودەوڵەتیان نەبوو، بەڵام خۆڕاگری و سەرکەوتنیان لە راگرتنی فراوانخوازی هێرشەکانی داعش، سەرنجی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی راکێشا و ئەو هاوپەیمانێتییەی بە سەرکردایەتیی ئەمریکا بۆ بەرەنگاری داعش دروست بوو، دەستیکرد بەهەماهەنگی لەگەڵیاندا، کە تا ئێستاش بەردەوامە، دەمانەوێت بڵێین: بۆ ئێستا و ئایندە کورد پێویستە بوونی خۆی بسەلمێنێت و پشتبەست بە هێزی خۆی داکۆکی لە نیشتمان و شووناسە نەتەوەییەکەی بکات.

بوونیادنانی پەیوەندیی دیپلۆماسی 
 سەردەمی کروزانەوە و راکێشانی سۆزی جیهان لە لاوازیەوە بەسەرچووە، دەوڵەتان لە روانگەی بەرژەوەندیی و هێزی بەرامبەرەوە پەیوەندییە دیپلۆماسیەکانیان بوونیاد دەنێن، لەبەر ئەوە هەردوو قەوارەی کوردی، لە باشوور و رۆژئاوای کوردستان بۆ بەدەستهێنانی پەیوەندییەکی دیپلۆماسیی ناوخۆیی و هەرێمی و نێودەوڵەتی سەرکەوتوو، گرنگە هەموو هێزی خۆیان پێشانبدەن، بەڵام ئەوە بەو مانایە نییە هەوڵی سەپاندنی خواستی مەحاڵ بدرێت، بەڵکو دەکرێت و حاڵەتێکی ئاسایی و پەسەندە ئەگەر بۆ بەدەستهێنانی دەستکەوتی ستراتیژیی و دوورمەودا پاشەکشە یان سازش لە هەندێک داوا و درووشم بکرێت، بە مەرجێک زیان بەقەوارە و ئاسایشی نەتەوەیی نەگات.