هەواڵی چەند حاڵەتێكی كوشتنی زیاتر لە كەسێك، رۆژانی مانگی رەمەزان و پشووی نەورۆزی لێ تەنین و بوو بە بابەتێكی جێگەی باس لەلای خەڵكی، بە حوكمی ئەوەی ئەو رووداوانە ئاسایشی كۆمەڵایەتی تێكدەدەن و گێڕانەوەكانی هاووڵاتیانی شار و شوێنە جیاوازەكانیش هەر خودی هەواڵەكە دەكەن بە هۆكارێك بۆ تێكدانی ئاسایشی كۆمەڵایەتی و بڵاوكردنەوەی ترس و تۆقاندن لای منداڵان و چین و توێژە جیاوازەكان. لە نووسینێكی دیكەمدا سەبارەت بە هەمان كێشە یەكێ لە هۆكارە سەرەكییەكانم گەڕاندەوە بۆ هەبوونی چەك لە دەستی هەموو كەسێك و لە هەموو ماڵێكدا لە كاتێكدا دەبێت چەك تەنیا لەلای ئەوانەبێت كە سنووری وڵات و ئاسایشی ناوخۆمان دەپارێزن، بەڵام بێگومان هۆكاری تریش هەن بۆ بڵاوبوونەوەی مۆدێلی توندوتیژیی و تاوان، یەكێ لەوانە زنجیرە توركییەكانە كە هیچ پێوەرێكی رەوشتی و مرۆڤایەتیی نایانگرێتەوە لە كاتێكدا كە پڕبینەرن و هەموو ئاستی تەمەنەكان لە منداڵەوە تا بەتەمەنەكان سەیری دەكەن. هۆكارێكی دیكە میدیاكانە كە نازانن چۆن مامەڵە لەگەڵ كەیسی تاواندا بكەن، زۆر جار ئەو رووداوانە ناتوانن بكەنە هەنجەت بۆ سەركۆنە كردنی تاوان و تاوانباران و باسكردنی هۆكاری تەشەنە سەندنی توندوتیژی لەناو كۆمەڵگەكەیاندا و دۆزینەوەی رێگەچارە بۆ كەمكردنەوەی، ناتوانین بڵێین بنەبڕكردنی چونكە لەسەردەمی قابیل و هابیلەوە یەكێ لەو دوو هاوخوێنە شەڕانگێز و ئیرەیی بەربووە و بیری لە، لەناوبردنی ئەوی تر كردۆتەوە، بەو جۆرە ژیانی خۆی تاڵ كردووە و ژەهری پەشێمانبوونەوە لە تاوانی نۆشیووە. رێژەی تاوان لە هەر كۆمەڵگەیەكدا ئاستی هەبوونی ئاسایشی كۆمەڵایەتی لەو شوێنە یان نەبوونی دەستنیشان دەكات، ئەمەش هانمان دەدات بپرسین ئەمجۆرە ئاسایشە چییە؟ ئاسایشی كۆمەڵایەتی كە بەشێكی گرنگە لە ئاسایشی گشتی و ئەو چەمكەیە كە قوتابخانەی كۆپنهاگن پەرەی پێدا، بەمانای فەراهەمكردنی دڵنیایی و ئارامیی دێت بۆ تاكەكان و خێزانەكان و كۆمەڵگە بە گشتی كە دواتر لە بۆتەی رێزگرتن لە مافی مرۆڤ و ئازادی بیروڕا و جیاوازییە نەتەوەیی و ئایینی و رەگەزی و سەرجەم لەیەك نەچوونەكاندا خۆی بینییەوە. ئاشتەوایی نێو خێزان و بەرەنگاربوونەوەی كوشتنی ژنان یان خۆ كوشتنیان و نەهێشتنی لێدان و توندوتیژییەكانی زمان كە لەڕێی زمانەوە بە قسەی ناخۆش یان سوكایەتی كەسەكان سزا یان ئازار دەدرێن تا دەگات بە گەورەترین تاوانەكان، لەمپەردانان لەبەردەم هەموو ئەم فشارە نا مرۆییانەدا وڵاتمان دەپارێزێت لە داڕمانی ناوخۆیی و نیشتمان و هاونیشتمانیان پتەو و دامەزراو دەكات بۆ رووبەڕوو بوونەوەی مەترسییە دەرەكییە گەورەكان و وادەكات لە تواناماندا هەبێت وەك جەستەیەكی تەندروست و تەبا بەرەنگاریی هەر ئەگەرێكی نەخوازراو یان دوژمنێكی چاوچنۆك ببینەوە.
