لەساڵیادی ماڵئاوایی مام جەلال، پێویستە جۆرێکی تر خوێندنەوەی بۆ بکەین، چۆن کار لەسەر تێز و فکر و پاشخانە مەعریفییەکانی بکەین؟
بۆئەوەی مرۆڤ وەک خۆی بناسیت، پێویستە لە رایەڵە بەرجەستە و ئاساییەکانی دەرچیت و سەیری ئاکار و تێز و کردەکانی بکەیت.
لەو سۆنگەیەوە تێدەگەیت مرۆڤ چۆن دەبێتە فکر و مەدرەسە و رێباز؟ چۆن دەبێتە نەریت و کەلتوور؟
هیچ مەدرەسە و رێ و رێباز و تەریقەتێک نییە، لە خۆوە و بێ بوونی رابەرێک دروست بووبێت و هاتبێتە ناو ژیان و واقع.
مام جەلال لە دەرەوەی کارەکتەرە سیاسی و شۆڕشگێڕییەکەی، دەتوانین بڵێین کەسایەتییەکەی کەلتور و نەریتە.
ئەم قسەیە بە رووکەشی و بۆ کەسێک سەرپێیانە و لە دیدی حزبییەوە لێی بڕوانێت قورسە و وەک موجامەلەیەکی رواڵەتی سەیری دەکات، بەڵام ئەگەر لە پێوەری فکر و ئاکار و رەهەندەکانی تری بە کەلتورکردن و نەریتەوە سەیری بکەین، تێدەگەین و ئەو حەقەش بە خۆمان دەدەین بڵێین مام جەلال تەسەوفی سیاسی و کەلتورێکی پڕ بەهایە.
یەکێک لە خەسڵەت و تایبەتمەندییەکانی مام جەلال ئەوەیە لە کەسایەتییەکی ماتریاڵەوە دەبێتە ئایدیا و فکر و تێزی دیار، بەجۆرێک خۆی و فکر و ئاکاری دەچێتەوە ناو کۆمەڵگە و لە خاوەندارێتی کەسییەوە دەبێتە خاوەندارێتی جڤات، ئەمەش خەسڵەتی کەلتور و تێزی گشتییە.
بە تێپەڕینی کات ئەم ئاکار و فکر و جیهان بینییەی مام جەلال دەبێتە رێباز و کەلتوری کۆمەڵگە.
ئێستا کۆمەڵگە لە قۆناغی گواستنەوەی ئەو تێز و دنیابینییەی مام جەلال-دایە بۆ ناو خۆی، دواجار کردنی بەکەلتور و فەرهەنگی کۆمەڵایەتی و نەتەوەیی، هەروەک چۆن دەوترێت ئەدەبی میللی ئەو ئەدەبەیە کە خاوەنی هەیە کەسێک یان گروپێک خاوەنداری دەکات، بەتێپەڕبوونی کاتیش ئەم ئەدەبە دەبێتە ئەدەبی فۆلکلۆر و خاوەندارێتی کەسێتی نامێنێت و کۆمەڵگە دەبێتە خاوەنی.
کۆمەڵگەی هۆشیار و بەئاگا، کار لەسەر فکر و تێزەکانی ئەم کەسایەتییە دەکات، بۆ بە جیهانیکردنی و بە کەلتورکردنی وەک بەخشندەیی دەستپێشخەری راڤەی کردار و چەمکە مەدەنییەکان بۆ ناو فەرهەنگی ژیان و ژیاری، چۆنێتی سیاسەتکردن و مامەڵەکردن لەگەڵ پێشهات و رووداوەکان، دنیابینی و دوورنمایی.
ئێستا ئەگەر سەیر بکەین هەموان دەڵێن دوای مام جەلال، ئەم دەستەواژەیە دروست واتا مێژووی پێش مام جەلال و مێژووی دوای ئەو. لێرەوە ئیتر کۆمەڵگە دەکەوێتە خۆیی و کنە و پشکنین دەکات بۆ ئەو قۆناغەی غیابێکی گەورە هەیە، ئەویش ئامادەنەبوونی کارەکتەرێکە کە دەیتوانی گەل و کۆمەڵگەکەی لە رووداو و پێشهاتەکان بپارێزێت و بەرەو کەناری ئارامییان بەرێت، هەروەک چۆن دەوترێت ئەگەر مام جەلال بمایە ئەم گەلە بەم دەردەی ئێستا نەدەچوو.
کۆمەڵگە دەیەوێت تێز و کەلتوری مام جەلال بگوازێتەوە بۆناو خۆی، ئەگەرچی خۆی وەک ماتریاڵ ئامادەگی نییە، بەڵام دەکرێت تێز و فکر و مەنهەجی سیاسی بگوازینەوە بۆ ناو رەهەندەکانی کۆمەڵگە و کاری لەسەربکەین.
بەداخەوە هێشتا ئێمە نەمانتوانیوە سوود لە مام جەلال وەک مەدرسەی سیاسی و کۆمەڵایەتی و فکری ببینین، بۆیە لەبەردەم پێشهاتەکان بێ شوێنکەوتنی ئەزموونی ئەو ناتوانین هەنگاوی باش بنێین.
مێژووی کۆمەڵگەکان بەم قۆناغەی ئێمەی کورددا تێپەڕیون، ئەوانەی هۆشیارانە درکیان بەم کەسایەتیانەکردووە و کاریان لەسەر تێز و فکریان کردوون، گەیشتوون بەخاڵی وەرچەرخان و ئامانجی خۆیان پێکاوە. ئەو گەلانەش سوودیان لەم جۆرە سەرمایە نەتەوەییە نەبینیوە، لە مێژوودا دواکەوتوون و تووشی نسکۆ و نشوستی بوون.
هەربۆیە پێویستە کۆمەڵگە هەنگاوەکانی گواستنەوەی ئاکار و فکری مام جەلال خێرابکات و وەک مەدرەسەی دوونیابینی سوودی لێببینێت.
راستە مێژوو بە سەد ساڵ یان هەر ئەم کەسایەتیانە دووبارە ناکاتەوە، بەڵام خۆدەکرێت لە دووبارە نەبوونەوەی مام جەلال و لە فەراغ و غیابیدا کۆمەڵگە لە فکر و ئەندێشە و کرداری مام جەلال سوود وەربگرێت. هەوڵبدات کەلتور بەرهەم بهێنێت و لە هزر و یادەوەریی کۆمەڵگە و نەتەوەدا مام جەلال ئامادەگی هەبێت و سوود لەو دونیابینینیەی ئەو ببینێت.
ئەزموونی سیاسیی مام جەلال، لە کۆمەڵگەدا بەرجەستە دەکرێت
