ئەدەب – سێبەر و سایە

كاوان محه‌مه‌د پوور نووسه‌ر و ره‌خنه‌گری رۆژهه‌ڵاتی كوردستان یه‌كێكه‌ له‌و لێكۆڵه‌رانه‌ی كه‌ ساڵانێكه‌ بابه‌ته‌كانی له‌ رۆژنامه‌ و ماڵپه‌ڕه‌كانی رۆژهه‌ڵات و باشوور له‌باره‌ی ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی و رۆمان و چیرۆكه‌ كوردییه‌كانه‌وه‌ بڵاوده‌كاته‌وه‌ و هه‌میشه‌ بۆ زۆرێك له‌و به‌رهه‌مه‌ تازانه‌ قسه‌ی خۆی هه‌یه‌. لێره‌دا له‌ وه‌ڵامی پرسیاره‌كانی ئه‌ده‌ب و هونه‌ری كوردستانی نوێ دا سه‌باره‌ت به‌ ره‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی و دنیای چیرۆكی كوردی ئه‌و بابه‌ت ...

یه‌كێك له‌ ده‌رهێنه‌ره‌ ناوداره‌كانی دنیای سینه‌ما پارك چان ووكه‌« Park Chan-wook « كه‌ به‌ فیلمه‌كانی پانتاییه‌كی فراوانی له‌ دنیای سینه‌مادا گرتووه‌ و به‌شداریی چه‌ندین فێستیڤاڵی كردووه‌ و چه‌ندین خه‌ڵاتی به‌ده‌ستهێناوه‌، له‌ پای ئه‌و فیلمانه‌ی به‌رهه‌می هێناوه‌. به‌رهه‌مه‌كانی ئه‌م ده‌رهێنه‌ره‌ كه‌ هه‌ندێكیان خۆی سیناریۆكه‌ی نووسیوه‌، چه‌ند فیلمێكیشی ده‌قئاوێزانی به‌رهه‌می ئه‌ده‌بی نووسه‌ره‌ جیهانییه‌كانه‌. دنیای فیلمه‌كانی پارك چان ووك جیاوازه‌، به‌رهه‌مه‌كانی ئه‌م ده‌رهێنه‌ره‌ ...

خەلیل عەبدوڵڵا كتێبی (گوڵچنی گیو) شاكارێكی بەنرخ‌و بەهاداری مێژوویی‌و كەلتووریی مامۆستا گیوی موكریانی نەمرە. د.كوردستان موكریانی لەدوو توێی دوو بەرگی گەورەی 1123 لاپەڕەدا بەچاپی گەیاندووە. ئەم كتێبە ژیاننامەی 333 شاعیری كلاسیك‌و هاوچەرخی لەخۆگرتووە‌و وێنە‌و نمونەیەكی شیعرەكانیشیان لەگەڵیدا بڵاو بۆتەوە. ئەم پڕۆژەیە ئەتوانرێ‌ بەپڕۆژەی تەمەنی گیوی موكریانی دابنرێت، چونكە لە كۆتایی ساڵانی سییەكانی سەدەی رابردوەوە دەستی پێكردووە‌و تا دوا رۆژەكانی ژیانی ...

ده‌نگێكی جوان و قه‌ڵه‌مێكی دیاری ژنانه‌ی ناو ئه‌ده‌بی ئێمه‌یه‌، ساڵانێكه‌ به‌ر نووسین و ده‌قه‌ شیعرییه‌كانی ده‌كه‌وین ئه‌ویش (چنوور نامیق)ه‌. ئه‌و به‌ ئارامیی ده‌نووسێت و له‌و رێگایه‌شه‌وه‌ دونیایه‌كی تایبه‌تی بۆ خۆی بنیاتناوه‌، كه‌ ده‌یه‌وێت نه‌ كه‌س له‌و بچێت و نه‌ له‌كه‌سیش بچێت، خۆیه‌تی و ده‌یه‌وێت واش بمێنێته‌وه‌، هه‌ربۆیه‌ له‌م دیداره‌دا پێمباش بوو سه‌رنجه‌كانی ده‌رباره‌ی چه‌ند پرسێكی تایبه‌ت بزانم. سازدانی: شاخه‌وان سدیق ...

ئه‌رده‌ڵان عه‌بدوڵڵا له‌كۆتایی هه‌شتاكاندا مامۆستا برایم خه‌یاتی نه‌مر، گۆرانی «ئێمه‌ گیانێكین له‌دوو جه‌سته‌دا» بڵاوكرده‌وه‌. پاش ماوه‌یه‌ك ئه‌و گۆرانییه‌بووه‌ وێردی سه‌ر زمانی هه‌موو خه‌ڵكی، گۆرانییه‌كه‌ چ ئاوازه‌كه‌ی و چ ده‌نگه‌ خۆشه‌كه‌ی مامۆستا جوانی گه‌وره‌ی پێوه‌دیار بوو، به‌ڵام له‌هه‌مووی سه‌رنجراكێشتر به‌لای منه‌وه‌، شیعری گۆرانییه‌كه‌بوو، كه‌ لێوانلێوبوو له‌جوانیی و داهێنان. پاش راپه‌ڕینیش گۆرانییه‌كی تر زۆر باوبوو ئه‌ویش گۆرانی» له‌هه‌وری كوردستان خوێن ده‌بارێت» كاوه‌ ...

سه‌دیق سه‌عید رواندزی یه‌كێك له‌و هۆكارانه‌ی له‌ پشت به‌دیارده‌بوونی نووسینه‌وه‌یه‌، له‌ ئه‌مڕۆی دنیای نووسین و بڵاوكردنه‌وه‌ی ئێمه‌دا، به‌ تایبه‌تیش رۆمان نووسین، نه‌بوونی ره‌خنه‌ و هه‌ڵسه‌نگاندنی ده‌قه‌كانه‌. بێگومان ئه‌گه‌ر دیدگایه‌كی ره‌خنه‌یی نه‌بێت كه‌ ده‌قی داهێنه‌رانه‌ و جوان له‌ ده‌قی كرچ و كاڵ و ناهونه‌ری جیابكاته‌وه‌، ئه‌وا ده‌رفه‌ت له‌به‌رده‌م لێشاوێك له‌ بنووسان دروست ده‌بێت كه‌ به‌ ئاره‌زووی خۆیان بنووسن و دواجاریش هه‌ر ...

ئەدەب و هونەر بێهنام دوروئی زۆرجار مرۆڤ ده‌توانێ به‌ داهاتێكی‌ كه‌م و به‌ هه‌ژارانه‌ خزمه‌تێكی‌ گه‌وره‌ بكات. ماڵپه‌ڕی ماڵی كتێبی كوردی‌ ته‌نیا ماڵپه‌ڕێكه‌ ساڵانێكه‌ خزمه‌تی‌ کتێبی كوردی‌ ده‌كات، كه‌م كتێب هه‌یه‌ له‌م ماڵپه‌ڕه‌دا ئاوڕی لێنه‌درابێته‌وه‌ و قسه‌ی‌ له‌سه‌ر نه‌كرابێ. ئه‌مه‌ جگه‌ له‌ بابه‌تی‌ ره‌خنه‌یی و لێكۆڵینه‌وه‌ی‌ ئه‌ده‌بی. ماڵپه‌ڕێك به‌ هه‌ژارانه‌ و خۆبه‌خشانه‌ ئه‌و هه‌موو كاره‌ جوان و ئاست به‌رزه‌ ده‌كات. ...

خشنود خرمی له‌ فارسییه‌وه‌: محه‌مه‌د كه‌ریم په‌ریسا هه‌ر كه‌ باڵغ بوو، ریشی هات. كه‌ مناڵ بوو هێشتا ریشی نه‌هاتبوو، زۆر جوان بوو. هه‌موان خۆشیان ده‌ویست. به‌ راده‌یه‌ك كه‌ ژنانی گوند وه‌ك ئه‌وه‌ی موڵكی خۆیان بێت گوتبوویان: «په‌ریسا بووكی خۆمانه‌.» به‌ڵام هه‌ر ئه‌وه‌نده‌ی تۆزێك گه‌وره‌ بوو، ریشی هات و وه‌كو كوڕی لێهات. مووی نه‌رم و ره‌ش لای هه‌ردوو گوێچكه‌یه‌وه‌ هه‌تا چه‌ناگه‌ی ...

خەلیل عەبدوڵڵا شێخ محه‌مه‌د كوڕی شێخ عه‌لی كوڕی شێخ ئه‌مینی خاڵ ناسراو به‌شێخ محه‌مه‌دی خاڵ، كه‌سایه‌تییه‌كی مەزن و دیاری ئاینی‌و روناكبیری كوردستان بوو‌. ساڵی 1904 له‌بنه‌ماڵه‌یه‌كی ئاینپه‌روه‌ری شاری سلێمانی له‌دایك بووه‌. هه‌ر له‌منداڵییه‌وه‌ خراوه‌ته‌ به‌ر خوێندنی ئاینی‌و لای مامۆستا‌و زانا ئاینییه‌كانی ئه‌و سه‌رده‌مه‌ خوێندویه‌تی‌و ئیجازه‌ی مه‌لایه‌تی وه‌رگرتووه‌. سه‌رباری خزمه‌تی ئاینی‌و دادپه‌روه‌ری،شێخی خاڵ خولیای ئه‌ده‌ب‌و فه‌رهه‌نگ بووه‌، خزمه‌تێكی گه‌وره‌ی به‌بواری رۆشنبیری‌و ...

ئازاد پێنجونی له‌‌ گوڵاوی ده‌ستی یاردا، عیشق، چ ڕازێکی سه‌‌یره‌ له‌‌ نێو بۆن و به‌‌رامی ده‌‌ستی یاردا خۆی حه‌‌شارداوه‌،‌ بێشک له‌‌ ڕهه‌‌ه‌‌ندی هه‌‌‌ست و نه‌‌ستی هه‌‌‌ناسه‌‌کانی شاعیره‌‌وه‌‌یه‌‌… ئه‌‌م خۆحه‌‌شاردانه‌‌ پڕ له‌‌ هه‌‌‌ست و نه‌‌سته‌‌ لێره‌‌دا عیشق هه‌‌‌موانی کردووه‌‌ته‌‌ دیلی نێو مێرگی خۆشنودی له‌ وێدا شاعیر سه‌‌رمه‌‌ستی یاره‌ و له‌‌ هه‌‌‌موو شوێنێک یاریش سه‌‌رمه‌‌ستی هه‌‌‌سته‌‌ جوانه‌‌کانی شاعیر .. له‌‌ ته‌‌واوی ئه‌‌م ...