ئەدەب و هونەر

ئاکار نەجم دالی ئه‌ستێره‌یه‌كی دره‌وشاوه‌ی هونه‌ری شێوه‌كاری سه‌ده‌ی بیست. ئه‌و پیاوه‌ی ئه‌وه‌ی شتێك له‌ هونه‌ری شێوه‌كاری بزانێ ده‌یناسێ. سه‌دان و بگره‌ زیاتریش له‌و هونه‌رمه‌ندانی جیهان له‌ ژێر كاریگه‌ری ئه‌م هونه‌رمه‌نده‌ مه‌زنه‌دابوون و تابلۆ جوان و سه‌رنجڕاكێشه‌كانی ئه‌و په‌لكێشی هونه‌ری سریالی كردوون. ئه‌م هونه‌رمه‌نده‌ مه‌زنه‌ له‌ شاری فیگراس له‌ ناوچه‌ی كه‌ته‌لۆنیا له‌ ساڵی 1909 له‌دایكبووه‌ و له‌ ساڵی 1989 مردووه‌. له‌ ...

واسینی ئەلئەعرەج لە دایکبووی (8/8/1954) لە دێی سیدی بوجنانی سنووری شاری تلمسان لە جەزائیر. رۆماننووس و مامۆستای زانکۆیە لە زانکۆی سۆربۆن لە پاریس و زۆربەی زانکۆکانی جەزائیر. یەکێکە لە دەنگە گرنگە ئەدەبی و رۆماننووسەکانی جیهانی عەرەب. واسینی ئەلئەعرەج بە پێچەوانەی نەوەی پێش خۆیەوە، بە هەردوو زمانی عەرەبی و فەرەنسی دەنووسێت، خاوەنی قوتابخانەیەکی تایبەت بە خۆیەتی لە نووسیندا کە ناتوانرێت بە ...

خه‌لیل عه‌لی شایانی باسە، تا ئێستا (340) ئەشكەوتی كۆن لە ‹‹ئیسپانیا و فەرەنسا›› دۆزراونەتەوە، كە مرۆڤی چەرخی كۆن وێنەی تێدا كێشاوە و وێنەكانیش لەسەردیوار و بنمیچی ئەشكەوتەكان كێشراون، لەو رووەشەوە توێژەران لە رێگەی شیكاری میكرۆسكۆبی، یان شیكاری كیمیایی پێوانەیی لە ناوەندێكی ئاویدا تەمەنی وێنەكانیان دیاری كردووە، یان لە رێگەی هەندێك‌ شیكاری، وەك ‹‹كاربۆنی تیشكدار››، یان ‹‹پۆتاسیۆم – ئەرگۆن 40››، یان ...

دلاوەر قەرەداغی « لە نیگارەکانی کتێبەکە دەنۆڕم کە تا رادەیەک کتێبێکە بێ وشە و پیت، جگە لەو وشە کەمانە نەبێ کە نیگارکێشەکەی ماوەیەکی زۆر لەمەوبەر نووسیویەتی. من پیت و دێڕەکان بۆ ئەم کتێبە دەنووسم. لەبەر ئەوە لەگەڵ خۆمدا سێودووی ئەوە دەکەم ئاخۆ دەبێ چیتان بۆ بنووسم. خۆی نەریت وایە حیکایەت بۆ منداڵان دەگێڕدرێتەوە. حیکایەت بە گوزارەی ‹هەبوو نەبوو› دەست پێ ...

2-2 کۆتایی یۆلیسیس یۆلیسیس ئه‌و رۆمانه‌ی هێشتا ره‌خنه‌گره‌كانی گیرۆده‌ كردووه‌. شیكار و لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ وێزه‌ی نایه‌ت و هه‌موو ره‌خنه‌گرێك ناوێری خۆی له‌ قه‌ره‌ بدات. تا ئه‌مڕۆش له‌ وه‌رگێڕان و چاپكردنه‌وه‌یدا كێشه‌ی بۆ ساز ده‌بێ و وه‌رگێڕه‌كان ده‌كه‌ونه‌ هه‌ڵه‌وه‌، له‌به‌ر ئه‌وه‌ هه‌موو وه‌رگێڕێك خۆی له‌ قه‌ره‌ی نادات. ئه‌م رۆمانه‌ له‌لایه‌ن نووسه‌ره‌كه‌یه‌وه‌ بۆ یه‌كه‌م جار به‌ زنجیره‌ له‌ رۆژنامه‌ی لیتل ریفیۆ» : ...

فرانتس کافکا لە فارسییەوە: رەووف بێگەرد باری گشتیی کاروکاسپی بە رادەیەک خراپ بووە، هەندێک جار لە ئۆفیسەکەمدا هەر ئەوەندەی دەرفەتێکم بۆ بڕەخسێت، ئەو کیفەی نموونەکانی تێدایە هەڵدەگرم و خۆم بە دوای مشتەریدا دەگەڕێم. بەتایبەتی ماوەیەکی زۆربوو دەمویست سەر لە (ن) بدەم. پێشتر سەروسەودای زۆرم لەگەڵیدا بووە، بەڵام لە پارەوە، نازانم لەبەرچی، تا رادەیەک پەیوەندیمان بڕاوە. ئاساییە ئەم جۆرە پێشهاتانە پێویستیان ...

واسینی ئەلئەعرەج لە دایکبووی (8/8/1954) لە دێی سیدی بوجنانی سنووری شاری تلمسان لە جەزائیر. رۆماننووس و مامۆستای زانکۆیە لە زانکۆی سۆربۆن لە پاریس و زۆربەی زانکۆکانی جەزائیر. یەکێکە لە دەنگە گرنگە ئەدەبی و رۆماننووسەکانی جیهانی عەرەب. واسینی ئەلئەعرەج بە پێچەوانەی نەوەی پێش خۆیەوە، بە هەردوو زمانی عەرەبی و فەرەنسی دەنووسێت، خاوەنی قوتابخانەیەکی تایبەت بە خۆیەتی لە نووسیندا کە ناتوانرێت بە ...

كامۆ حه‌وێزیی‌ ئه‌ده‌بی‌ كوردیی‌ له‌ هه‌موو قۆناغێكدا به‌شێوه‌یه‌كی‌ نائه‌كادیمی‌ و نازانستی‌ به‌ر چه‌مكی‌ ره‌خنه‌ و لێكوڵینه‌وه‌ی‌ ئه‌ده‌بی‌ كه‌وتووه‌، یاخود له‌ هه‌ندێك قۆناغدا ره‌خنه‌ی‌ ئه‌ده‌بی‌ نه‌بووه‌، ئه‌م دۆخه‌ بۆ نه‌بوونی‌ میتۆد و تێگه‌یشتن له‌ چه‌مكی‌ ره‌خنه‌ی‌ ئه‌ده‌بی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ خاڵی‌ وه‌رچه‌رخان و پێشكه‌وتنی‌ بواری‌ ئه‌ده‌ب، بۆ بوونی‌ ره‌خنه‌ی‌ زانستی‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌، ئه‌گه‌رچی‌ زانكۆكانی‌ كوردستان له‌ ماوه‌ی‌ رابردوودا گرنگیان به‌ بواری‌ ره‌خنه‌ی‌ ئه‌ده‌بی‌ نه‌داوه‌، ...

ئاكار نه‌جم له‌ نێوه‌ندی ئه‌ده‌بیاتدا شێوازی تازه‌ی نووسینی رۆمان جیاوازه‌ له‌و شێوازه‌ ته‌قلییدییه‌ی جاران كه‌ به‌ یه‌ك هێڵی گێڕانه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات تا كۆتایی وه‌كو حیكایه‌تی گوێ ئاگردان. به‌ڵام شێوازی تازه‌ هه‌میشه‌ گرنگی ده‌دات به‌ جۆرێك له‌ گێڕانه‌وه‌ كه‌ خوێنه‌ر ده‌بێ وریا بێ و بزانێ چۆن ده‌یخوێنێته‌وه‌ و چۆن ئه‌و كڵافه‌ ده‌زووه‌ ئاڵۆزكاوه‌ شیده‌كاته‌وه‌. رۆمانی (له‌وانه‌یه‌ ون بووبێتم)، له‌و رۆمانانه‌یه‌. چیرۆكی ژنێكه‌ ...

ره‌وه‌ز جه‌بار   1-2 جه‌یمس ئاگوستین ئالۆیسیوس جۆیس «جه‌یمس جۆیس» له‌ ساڵی 1882 له‌ ده‌وروبه‌ری دبلنی پایته‌ختی ئیرله‌ندا له‌ خێزانێكی قه‌ره‌باڵغ له‌ دایكبووه‌. له‌ ساڵی 1914 له‌ زویریخ – سویسرا ماڵئاوایی له‌ ژیان كردووه‌. خێزانی جۆیس بریتین له‌ خۆی و نورای هاوسه‌ری و جۆرجی كوڕی و لوسیای كچی، كه‌ شوێن پێی جه‌یمس جۆیسی هه‌ڵگرتووه‌، نووسه‌ر و ئه‌دیب بووه‌. نورا له‌ ...