ئەدەب – سێبەر و سایە

عزیز حكیمی 2-2 ده‌ستپێكردنی چیرۆك ده‌ستپێكردنی هه‌ر چیرۆكێك ره‌گه‌زێكی سه‌ره‌كی ته‌شویقكردنی خوێنه‌ره‌ بۆ به‌رده‌وامیی له‌ خوێندنه‌وه‌ی چیرۆكه‌كه‌. یه‌كێك له‌ پره‌نسیپه‌ گرنگه‌كانی چیرۆكنووسین ئه‌وه‌یه‌ كه‌ نووسه‌ر (هه‌رچه‌نده‌ ناسراو بێت) نابێت چاوه‌ڕێی ئه‌وه‌ بێت كه‌ خوێنه‌ر ناچاره‌ یان ئه‌ركی سه‌رشانێتی ده‌قه‌كه‌ی بخوێنێته‌وه‌. خوێنه‌ر ده‌بێت هان بدرێت یان راستتر ته‌شویق بكرێت بۆ خوێندنه‌وه‌ی ده‌ق و حه‌ز بكات رۆمانێك یان كورته‌چیرۆكێك هه‌تا كۆتاییه‌كه‌ی بخوێنێته‌وه‌. ...

حه‌مه‌ كه‌ریم عارف (3) قاره‌مان، یا كاراكته‌ر یه‌كێكه‌ له‌ ڕه‌گه‌ز و كۆڵه‌كه‌ گرینگه‌كانی چیرۆك. بۆیه‌ بابه‌ته‌كه‌ی له‌ ئه‌زموونی ئاسایی ژیانه‌وه‌ وه‌رگیرابێ یان له‌ خه‌یاڵ و میتاخه‌یاڵه‌وه‌ هه‌ڵێنجرابێ، نووسه‌ر له‌ سه‌رێتی به‌ كاراكته‌رێن مرۆڤانی زیندوو، ئاوا و ئاوه‌دانی بكاته‌وه‌، ئه‌م كاراكته‌رانه‌ به‌ درێژایی چیرۆكه‌كه‌ له‌ جم و جۆڵ و هه‌ڵسوكه‌وتی به‌رده‌وامدا بن و كاتێ خوێنه‌ر له‌ خوێندنه‌وه‌ی كاره‌ چیرۆكڤانییه‌كه‌ ده‌بێته‌وه‌، كاراكته‌ره‌كان ...

سه‌باح ئیسماعیل قسه‌كردن له‌سه‌ر نووسه‌ر سه‌عد محه‌مه‌د ره‌حیم و به‌رهه‌مه‌كانی له‌ رووبه‌رێكی وادا، تا راده‌یه‌ك ده‌ڕۆستی به‌ناهه‌قی داده‌نرێت. بۆیه‌ من لێره‌دا هه‌وڵده‌ده‌م زیاتر قسه‌ له‌سه‌ر سه‌عدی مرۆڤ بكه‌م وه‌ك له‌ سه‌عدی رۆماننووس و رووناكبیر. من سه‌عدم له‌ فێستیڤاڵی گه‌لاوێژی ئه‌مساڵ بینی، به‌ڵام له‌ ساڵی 2016 ه‌وه‌ ده‌یناسم. له‌و نێوه‌دا له‌ رێی تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانه‌وه‌ تا راده‌یه‌ك رۆژانه‌ قسه‌مان پێكه‌وه‌ كردووه‌، به‌تایبه‌ت ...

ره‌ووف بێگه‌رد یه‌كێك له‌ ڕه‌گه‌زه‌ كاریگه‌ره‌كانی ده‌ق – به‌تایبه‌تی ده‌قی داهێنان – مانه‌وه‌ و كاریگه‌ریی په‌یامی نووسه‌ره‌كه‌یه‌تی له‌ بیرو زه‌ینی خوێنه‌ردا – ئه‌گه‌ر زه‌ینه‌كه‌ سه‌یفی چه‌مكه‌كانی بكات و گرته‌كان فه‌رامۆش نه‌كات، یان دوای تێربوونی بێ ئاسه‌وار خۆی لێ خاڵی نه‌كاته‌وه‌ – بێگومان ئه‌مه‌یان كێشه‌ی خودی خوێنه‌ره‌ – له‌م سۆنگه‌یه‌وه‌ ده‌توانین باس له‌ مانایه‌كی گه‌وره‌تر له‌ په‌یوه‌ندی نێوان هونه‌ر و ئاكار ...

جه‌بار سابیر قیره‌كه‌ قوڵپێ ئه‌دا و هاڵاوێكی گه‌رمی لێهه‌ڵده‌ستا. هه‌ستم ئه‌كرد جاده‌كه‌ وه‌ك ڕه‌شمارێكی درێژ وایه‌ و مرۆڤ نازانێ سه‌ری له‌ كوێیه‌ و كلكی له‌ كوێ! له‌ نیوه‌ی ڕێگه‌ بووین. به‌ره‌و گه‌رمیان ئه‌چووین. كتوپڕ گوێم له‌ هاوار و قیژه‌ی ژنێك بوو. ژنێكی به‌ ته‌مه‌ن و په‌ژمورده‌ و داچه‌كاو. له‌وانه‌ی ژیان گورزی لێوه‌شاندوون و ئیتر نه‌یانتوانیوه‌ هه‌ستنه‌وه‌. به‌ڵام زۆربڵێ و كه‌مبیست. ...

سالم حه‌سه‌ن عه‌زیز* سه‌ره‌تا له‌ ڕوانگه‌ی(چه‌مك و بیر و نوسین)ه‌وه‌، ئیكۆنۆمی ده‌خه‌ینه‌ ڕوو،پاشان له‌ مۆرفۆلۆژیدا باس ده‌كرێ 1- چه‌مكی ئیكۆنۆمی له‌ زماندا 2- سه‌رهه‌ڵدانی بیری ئیكۆنۆمی 3- ئیكۆنۆكی له‌ زمانی نوسیندا 1/ چه‌مكی ئیكۆنۆمی له‌ زماندا: ئیكۆنۆمی یه‌كێكه‌ له‌و زانستانه‌ی كه‌ تا ئێستا به‌ كۆڵه‌كه‌ی ژیان داده‌نرێت، زمانه‌وانی فه‌ره‌نسی (بییرجیرو) چه‌مكی ئیكۆنۆمی له‌ زماندا به‌م جۆره‌ ده‌ناسێنێ: «ئابوریكردن له‌ ئاخاوتندا ...

ژینۆ عه‌بدوڵلا* بۆ یه‌كه‌مجار له‌ هه‌رێمی كوردستان و عیراقدا یه‌كه‌مین كۆنفرانسی هاوبه‌شی هه‌رێمی كوردستان و عیراق بۆ زمانی كوردی و عه‌ره‌بی به‌ڕێوه‌ده‌چێت. به‌دروشمی:((لێكۆڵینه‌وه‌ی زمانه‌وانی وه‌ك ڕایه‌ڵه‌ی نێوان زمانی كوردی و زمانی عه‌ره‌بی))، داو به‌ چاودێری وه‌زاره‌تی خوێندنی باڵا و توێژینه‌وه‌ی زانستی هه‌رێمی كوردستان و زانكۆی به‌غداد- كۆلێژی په‌روه‌رده‌ی ئیبن ڕوشد- به‌شی زمانی كوردی و زانكۆی سلێمانی- كۆلێژی زمان-به‌شی زمانی كوردی ...

ئەمەل سەعید کوردە_لەندەن هەندێک جار ئایین و دەمڕاستانی کتێبە پیرۆزەکانی ئاسمان دەبنە هۆی چەواشەکردنی خەڵکی ئیماندار و لەخوا ترس بەبێ هیچ بنەمایەکی زانستی، هونەر و هونەرمەندان دەکەنە تاوانبار و دێوەزمە لەپێش چاوی کۆمەڵگادا. كەم كەس هەن كه قورئانیان بە دەنگی شیێخ عبدالباسط عبدالصمد نەبیستبێت! ئا لێرەدا حەز دەکەم به پێناسەیەکی كورت ئەو شێخەتان پێ بناسێنم کە پێم وابێت زۆرێکمان خاوەن ...

عه‌بدولی‌ حه‌مه‌ باقی‌ په‌پووله‌ شه‌هیده‌كانی‌ نشتیمانم. ئێوه‌ هه‌میشه‌ له‌گه‌ڵ جریوه‌ی‌ مه‌له‌كان و ده‌نگی‌ قاسپه‌ی‌ كه‌وه‌كانی‌ كوێستاندا به‌خوڕ ئاوێته‌ی‌ ڕۆحمان ده‌بن. به‌ده‌ست و په‌نجه‌ی‌ بزێوی‌ سه‌ر ته‌لی‌ كه‌مان و ته‌پڵ و باڵه‌باندا زه‌نگی‌ به‌خته‌وه‌ریی‌ و په‌یامی‌ هه‌بوونی‌ ناسنامه‌ی‌ ( گه‌ل ) ێك به‌یان ده‌كه‌ن كه‌له‌مێژه‌ هه‌یه‌ . به‌ڵێ‌ .. ئێوه‌ی‌ هه‌ڵكه‌وته‌و ده‌ركه‌وته‌ی‌ ئه‌م میلله‌ته‌ كڵۆڵه‌ له‌سه‌فه‌رێكی‌ دوور ده‌گه‌ڕان. ئێوه‌ خولیای‌ بینین ...

دوکتۆر حوسێن موحەممەد عەزیز* (11) ‌زۆر له‌ مێژه‌، له‌ نێوان شاره‌زاکانی کورد، فارس و بیانییه‌کاندا، له‌سه‌ر پێوه‌ندیی هه‌ردوو زمانی کوردیی و فارسیی، ده‌مه‌ته‌قێیه‌کی گه‌رم هه‌یه‌. ئه‌مانیش به‌سه‌ر دوو ده‌سته‌دا دابه‌شده‌بن: 1.زمانی کوردیی، وه‌ک هه‌موو زمانه‌کانی دیکه‌ی گه‌لانی جیهان، به‌ زمانێکی سه‌ربه‌خۆ ده‌ژمێرن. ئه‌وانه‌ش زۆربه‌یان له‌ زانا کورد و بیانییه‌کان پێکهاتوون. 2.زمانی کوردیی، به‌ زمانێکی سه‌ربه‌خۆ نازانن، به‌ڵکوو به‌ دیالێکتێکی زمانی ...