ئەدەب – سێبەر و سایە

هاوار مستەفا خان بەشی دووەم لە بەشی یەکەمی بابەتی « رۆژی سینەمای کوردیی» و « خەڵاتی یڵماز گونەی»دا، ئۆپشنێكمان راگەیاند کە دەکرێت؛ رۆژی سینەمای کوردیی، بکەوێتە رێکەوتی ٩ی مانگی٩ی هەموو ساڵێك و ساڵی ١٩٨٤یش ئەو ساڵە کاتییە بێت تا ساڵی راستیی دەدۆزرێتەوە، بەمەش ساڵەکانی «کات»ی سینەمای کوردی گەر لە ساڵی ٢٠١٩دا یادی رۆژی سینەمای کوردیی بکرێتەوە ئەوە دەکاتە «٣٥» ساڵ؟!. ...

ئا : ئازاد مه‌عروف 17 هونه‌رمه‌ند وه‌ك كه‌سایه‌تیه‌كی ناو دۆخی ئازادی بیرو ڕا نایه‌وێت له‌ ڕامیاریدار جیا بێته‌وه‌ یان دووربكه‌وێته‌وه‌ چونكه‌ به‌رهه‌می هونه‌ری و تێكۆشانه‌كانی وه‌ك مێژوو یه‌كسان به‌شانۆیه‌كی ئاوازدار كه‌م و كوڕدار ده‌بێت . ئه‌م هه‌ڵهاتن و كه‌مو كوڕدارییه‌ ته‌نها پیشه‌ی كه‌سانی گێژو تێنه‌گه‌یشتووه‌ كه‌ هه‌ڵهاتن سودیان پێده‌گه‌یه‌نێت به‌ده‌رن له‌ گه‌وره‌یی هونه‌ر ناتوانن باوه‌ڕ به‌وه‌ بكه‌ن كه‌ مرۆڤ نابێت ...

له‌ فارسییه‌وه‌: محه‌مه‌د كه‌ریم نووسین ئاسان نییه‌. ته‌نانه‌ت له‌وانه‌یه‌ بتوانی بڵێی زۆریش قورسه‌. چونكه‌ له‌ڕاستیدا نووسین بیركردنه‌وه‌یه‌ له‌سه‌ر كاغه‌ز. زۆر له‌ نووسه‌رانی دنیا وه‌كو (جوان دیدیۆن) نووسه‌ر و رۆژنامه‌نووسی به‌ناوبانگی ئه‌مریكایی و (دۆن ده‌لیلۆ) نووسه‌ر و رۆژنامه‌نووسی ئه‌مریكایی خاوه‌نی خه‌ڵاتی (پین و فۆكنه‌ر). ئامانجی نووسینیان، وه‌كو رێك و پێكردنی بیروبۆچوونی خود باسكردووه‌ و ره‌وتی نووسینیان وا وه‌سف كردووه‌ كه‌ شتێكه‌ ...

گه‌لێك شاعیر هه‌بوون و هه‌ن شیعریان بۆ سیاسه‌تمه‌دار و شۆڕشگێڕه‌كان نووسیوه‌، یان بۆ شۆڕش و تراژیدیا و بۆنه‌ی‌ نیشتمانی‌ نووسیوه‌، به‌ڵام كه‌میان سه‌ركه‌وتووبوون به‌ مانای‌ شیعر. به‌شی‌ زۆری‌ ئه‌و شیعرانه‌ی‌ بۆ كه‌سایه‌تییه‌كان نووسراون كه‌متر هونه‌ری‌ شیعریان تێدا به‌رجه‌سته‌كراوه‌ و زۆرتر لاوانه‌وه‌ و مه‌دح و وه‌سفی‌ ساده‌ن، به‌تایبه‌تی‌ ئه‌و شیعرانه‌ی‌ كه‌ بۆ مام جه‌لال نووسراون به‌ تایبه‌تتر دوای‌ له‌ دنیا ده‌رچوونی‌ ...

له‌م بابه‌ته‌دا كورته‌یه‌ك سه‌باره‌ت به‌ 25 كتێب ده‌خرێته‌ڕوو كه‌ پێویسته‌ خوێنه‌ر پێش ته‌مه‌نی 25 ساڵی بیانخوێنێته‌وه‌. هه‌رچه‌نده‌ زۆربه‌ی ئه‌م به‌رهه‌مانه‌ی لێره‌دا باسیان ده‌كه‌ین ره‌نگه‌ كۆن بن، به‌ڵام بیری مرۆڤایه‌تیی قۆناغێكی مرۆڤایه‌تییان له‌خۆگرتووه‌ كه‌ قه‌ت كۆن نابێ، بۆیه‌ پێویسته‌ خوێنه‌ر له‌ ناوه‌ڕۆكی ئه‌م رۆمانه‌ مه‌زنانه‌ بێبه‌ش نه‌بێت، به‌ڵام پرسیاریش ئه‌وه‌یه‌، خوێنه‌ری ئێمه‌ پێش ته‌مه‌نی 50 ساڵیش ئه‌م به‌رهه‌مانه‌ی خوێندۆته‌وه‌؟ له‌ فارسییه‌وه‌: ...

مه‌حمود نه‌جمه‌دین دوو …….. ئێمه‌ دوانین، زۆرجار یه‌كین، یه‌كی‌ خشت، به‌ڵام ئێستا دوو… دووین، دوانه‌ی‌ منداڵدانێكین، منداڵدانێكی‌ پان و به‌رین، به‌رینتر له‌ گۆڕه‌پانی‌ یاریی و مه‌یدانی‌ جه‌نگ و… زۆر گه‌وره‌ و به‌رینه‌، ئیش له‌ گۆڕه‌پانی‌ یاریی ئه‌و شتانه‌دا ده‌رچووه‌… تۆ به‌ وردی‌ بڕوانه‌، به‌و چاوانه‌ نیگا مه‌كه‌ كه‌ سه‌یری‌ دنیای‌ پێ ده‌كه‌یت، زه‌ینت به‌خره‌گڕ بزانه‌ ده‌یبینی‌ یان نا؟ ده‌یبینی‌، دڵنیام ...

برایم فه‌رشی كاتێك وه‌ك هه‌میشه‌ ترسێك ده‌مكوژێ ئه‌رخه‌یانم. جه‌لالی مه‌له‌كشا ده‌مگێڕێته‌وه‌، ده‌مهۆنێته‌وه‌ و ده‌مكاته‌ وانه‌ بۆ قوتابخانه‌كانی هه‌موو دونیا. مریه‌می قازی ترس، كوشتن، گێڕانه‌وه‌، بوون به‌ وانه‌ بۆ قوتابیان، ڕه‌گه‌كانی ژیان و مێژووی نه‌ته‌وه‌یه‌ك به‌ ناوی كورد ده‌نوێنن، كه‌ شاعیر نه‌ك لێی تێگه‌یشتووه‌، به‌ڵكو خۆی له‌و مێژوو و چاره‌نووسه‌دا دیتۆته‌وه‌. چ ترسێك شاعیر ده‌كوژێ؟ گه‌ر ترس شاعیری كوشت، بۆ ده‌بێ ...

ئاوات حه‌سه‌ن ئه‌مین ‎ساڵی 1985 له‌ مانگی هه‌شتدا به‌به‌رده‌م چاپخانه‌كه‌ی كاكه‌ی فه‌لاحدا ده‌ڕۆێشتم كه‌ ده‌كه‌وته‌ كۆڵانه‌كه‌ی سه‌روو سه‌راوه‌ له‌ ته‌نیشت عه‌یاده‌كه‌ی دكتۆر عه‌بدولڕه‌حمان ڕیس -وه‌. دوای ئه‌وه‌ی له‌ كتێبخانه‌ی بێكه‌س هاتمه‌ ده‌ره‌وه‌ كه‌ له‌ ڕیزی چاپخانه‌كه‌دا بوو، كۆمه‌ڵێك شیعری سه‌ره‌تاكانی خۆمم له‌ دووتوێی ده‌فته‌رێكی سی په‌ڕه‌ییدا پێ بوو، به‌بێ بڕیارێكی پێش وه‌خت خۆم كرد به‌ نووسینگه‌ی چاپخانه‌كه‌دا، دیاره‌ پێشتر مامۆستا ...

هاوار مستەفا خان ئاڵۆزی دۆخی کوردستان، بە هۆی دابەشکردن و داگیرکارییەوە وایکردووە کورد بە شێوەیەکی وردو زانستیانە نەگاتە ئەوەی مێژووی خۆی لە زۆر بواردا دەستنیشان بکات، بە نموونە؛ دەستنیشانکردنی رۆژی سینەمای کوردیی، کە باسی سەرەکی ئەو نووسینەمانە؟. لەمێژە لە هەوڵی ئەوەدام،بۆ وەبەرهێنانی زیاتر لە سینەمای کوردییدا، دەستپێشخەرییەکبکەم کە تێیدا « رۆژی سینەمای کوردیی»و « ئاهەنگی دابەشکردنی خەڵاتی یەڵماز گونەی» وەك ...

د.كه‌یفی ئه‌حمه‌د سەرۆکایەتی بەشی شانۆی پەیمانگەی هونەرە جوانەکانی شەهید جعفر ـ کۆیە ، بۆ ساڵی خوێندنی 2018 ـ 2019 یەکەم کارنامەی خۆی نمایش کرد, كه‌ بریتی بوو له‌ شانۆیی (کراسی پیاوێکی بەختەوەر), نووسینی ( پیرفۆرێ) دەرهێنانی (ماوەت ئه‌رسه‌لان) ، كه‌ وه‌كو کارنامەی ئه‌و قوتابییه‌ی‌ قۆناغی پێنجه‌می ده‌رهێنان بوو، نواندنی (هێور ئه‌حمه‌د، عه‌لی عه‌بدالله‌، یونس سه‌لام، گیڤارا جه‌بار، هه‌رمان هێرش، هه‌رژین ...