ئەدەب و هونەر

ئه‌م دیداره‌، ده‌قی چاوپێكه‌وتنێكی ده‌نگی ئه‌مریكایه‌ له‌گه‌ڵ نووسه‌ر و وه‌رگێڕ ئازاد به‌رزنجی، كه‌ ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر له‌گه‌ڵیدا سازكراوه‌، به‌ باشمان زانی دووباره‌ بڵاوی بكه‌ینه‌وه‌ بۆ ئه‌و خوێنه‌رانه‌ی كه‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌یان نه‌بینیوه‌. له‌م دیداره‌دا وه‌رگێڕ باس له‌ ئه‌زموونی خۆی ده‌كات له‌ بواری‌ وه‌رگێڕاندا. *ئه‌ده‌ب و هونه‌ر سه‌باره‌ت به‌وه‌رگێڕان ئازاد به‌رزنجی وتی‌: پرۆسه‌ی وه‌رگێڕان له‌ مێژووی هه‌ر میلله‌تێكدا بووه‌ته‌ پڕۆژه‌یه‌كی گه‌وره‌ بۆ رێنیسانس، بۆ ...

ماریان بریمه‌ر له‌ فارسییه‌وه‌: كورده‌وان محه‌مه‌د سه‌عید یه‌كه‌م جار كه‌ محه‌مه‌د ره‌زا شه‌جه‌ریانم دی، زۆر باش بیرمه‌، ده‌مه‌و عه‌سرانی رۆژێكی هاوینی ساڵی 2011 بوو. له‌ گه‌شتێكدا بوو بۆ ئه‌وروپا، موژگانی كچی ‌و كۆمه‌ڵێك ژه‌نیاری گه‌نجی له‌گه‌ڵدا بوو، به‌ هێمنی هاته‌ ژووره‌وه‌، كه‌مێك شه‌رمنانه‌ ده‌رده‌كه‌وت، به‌ درێژایی چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ شه‌جه‌ریان به‌ ده‌نگێكی نه‌رم ده‌دوا، بۆ ئه‌وه‌ی پێش كۆنسێرته‌كه‌ فشار بۆ گه‌رووی نه‌هێنێت ...

ئه‌م ستوونه‌ی لێره‌دا ده‌یخوێننه‌وه‌ سه‌روتاری یه‌كه‌م ژماره‌ی گۆڤاری گه‌لاوێژه‌ و مامۆستا برایم ئه‌حمه‌د سه‌رنووسه‌ری گۆڤاره‌كه‌ نووسیوێتی و ته‌مه‌نی ئه‌م سه‌روتاره‌ 81 و ساڵه‌ خه‌ونێكی رۆشنبیریی گه‌وره‌ی له‌ خۆگرتووه‌، پێمان باشبوو بۆ زانیاری خوێنه‌رانی ئه‌ده‌ب و هونه‌ر بڵاوی بكه‌ینه‌وه‌، كه‌مێك ده‌سكاری شێوه‌ی ئیملاكه‌یمان كردووه‌ به‌پێی رێنووسی ئێستا. خوێنده‌وارانی خۆشه‌ویست! خۆم گه‌لێ به‌ به‌ختیار ئه‌زانم كه‌، به‌ یارمه‌تی گه‌وره‌ و دۆست و ...

به‌رده‌وام به‌درێژایی مێژووی كاركردنی خۆی په‌یوه‌ستیی تووناوتوونی نێوان فكر و شانۆی دۆزیوه‌ته‌وه‌ و به‌ڕوانگه‌یه‌كی تایبه‌ت و قووڵه‌وه‌ ئیش ده‌كات. رزگار حه‌مه‌ڕه‌شید ساڵی 1970 له‌ گه‌ڕه‌كی مه‌ڵكه‌ندی شاری سلێمانی له‌ دایكبووه‌. له‌ 17 ساڵێدا یه‌كه‌م به‌رهه‌می خۆی وه‌ك ئاماده‌كردن و ده‌رهێنان پێشكه‌شكردووه‌ به‌ ناوی «مردووخۆره‌كان»دواتریش چه‌ندین به‌رهه‌می وه‌ك نووسه‌ر یان ئاماده‌كاری ده‌ق و ده‌رهێنان پێشكه‌شكردووه‌ له‌وانه‌ «ژیانه‌وه‌ی سه‌گه‌كان»، «تابلۆی به‌رده‌وام»، «دوایاریی»، ...

یوسف عزه‌دین (ئه‌و بوونه‌وه‌رانه‌ی كه‌ له‌ پشكنه‌ری گشتی و ده‌روونه‌ مردووه‌كانی گۆگۆڵدا له‌به‌رچاوماندا به‌رجه‌سته‌ده‌بێت هیچ نین؟! كه‌ هیچیش نه‌بن، كه‌واته‌ هه‌موو شتێكن!؟) ئه‌میل سیۆران1 گۆگۆڵ ئه‌و ئه‌دیبه‌ كه‌پوو باریكه‌ قژخاوه‌ سه‌رنجڕاكێشه‌یه‌، وه‌ك له‌ وێنه‌كانی گه‌نجێتیدا به‌بزه‌یه‌كی شاراوه‌ی سه‌ر لێوه‌كانییه‌وه‌ تێمان ده‌ڕوانێ، گه‌ر پێشتر نه‌زانین كه‌ ئه‌وه‌ هه‌وه‌، ره‌نگه‌ به‌ روخساریدا وابزانین، یه‌كێكه‌ له‌ نیگاركێشه‌ وردبین و باشه‌كانی یه‌كێك له‌ قوتابخانه‌كانی ...

ئه‌كره‌می میهرداد 2-2 ناوازه‌یی مه‌عشوق ‌و تواناكانی شاعیری عاشق عاشق به‌ په‌یڕه‌وی ‌و پشتیوانی له‌ لۆجیكێكی تایبه‌تی، ئه‌وی تر یان مه‌عشوق وه‌كو یه‌ك «گشت» ده‌بینێ ‌و له‌هه‌مان كاتیشدا ئه‌م گشته‌ له‌زیهن‌ و په‌یڤی ئه‌ودا به‌ ته‌واوی به‌یان ناكرێت. كامڵ بوون یان «گشت» بوونی مه‌حبوب له‌لای عاشق ده‌بێته‌ زه‌مینه‌‌ و هۆكاری ده‌ربڕین ‌و نووسینی جوانناسانه‌. شاعیر كه‌ ستایش ‌و وه‌سفی مه‌عشوق ...

ئیما ستۆن هه‌ر له‌ مناڵییه‌وه‌ عاشقی سینه‌ما بووه‌ و له‌ ته‌مه‌نی ‌مناڵییەوە رۆڵی بینیوه‌. هێشتا مناڵ بووه‌ له‌ چه‌ند شانۆگه‌رییه‌كه‌دا رۆڵی بینیوه‌. كچێكی زیرەک بووه‌ و به‌هۆی رۆڵه‌كانییه‌وه‌ ناوبانگی ده‌ركردووه‌ و بووه‌ به‌ ئه‌كته‌رێكی ناوداری سینه‌ما، به‌هۆی ئه‌و رۆڵانه‌وه‌ كه‌ بینیونی له‌ فیلمه‌كاندا بۆ چه‌ند خه‌ڵاتێك پاڵیوراوه‌ و خه‌ڵاتێكی ئۆسكاریش به‌ده‌ستهێناوه‌ له‌ ساڵی 2017 بۆ باشترین رۆڵ له‌ فیلمی لالاند. ...

له‌ فارسییه‌وه‌: محه‌مه‌د كه‌ریم ئاسایی وه‌كو به‌رگریكردنێك له‌ ژیان و مردنی ئاكاریانه‌ له‌ شانۆنامه‌ی «پیاوێك بۆ هه‌موو وه‌رزه‌كان»ی (رۆبه‌رت بۆڵت 1924-1995) ده‌ڕوانرێت كه‌ ساڵی (1960) نووسیویه‌تی، به‌ڵام مه‌سه‌له‌كه‌ هه‌روا ساده‌ و ساكار نییه‌. پلۆتی چیرۆكه‌كه‌ به‌ حسابكردن بۆ باكگراونده‌ مێژووییه‌كه‌ی هیچ نامۆییه‌كی تێدانییه‌. هێنری هه‌شته‌م (پاشای به‌ریتانیا)، ئه‌وه‌نده‌ حه‌زی له‌ كوڕ بوو بڕیار ده‌دات (كاسرین ئاراگۆن)ی ژنی ته‌ڵاق بدات و ...

له‌م ساڵانه‌ی دواییدا هه‌ندێك نووسه‌ر و ئه‌دیب خه‌ڵاتی نۆبڵیان پێده‌به‌خشرێ نه‌ناسراون، یان له‌و ئاسته‌دا نین. هه‌ندێك نووسه‌ری ناوداری وه‌ك هاروكی موراكامی نائومێد ده‌كرێن، ئه‌مه‌ جێی گومانه‌، ئه‌م گومانه‌ كۆنه‌ و نوێ نییه‌، ده‌مێكه‌ قسه‌ له‌سه‌ر خه‌ڵاتی نۆبڵ ده‌كرێت و نیشانه‌ی پرسیاری له‌سه‌ر دروستبووه‌. كاتێك له‌ ساڵی 1953 چه‌رچڵی سیاسی و داگیركه‌ری وڵاتانی رۆژهه‌ڵات ئه‌و خه‌ڵاته‌ له‌پای بیره‌وه‌رییه‌كان وه‌رده‌گرێ گومان ده‌خرێته‌ ...

به‌رده‌وام به‌درێژایی مێژووی كاركردنی خۆی په‌یوه‌ستیی تووناوتوونی نێوان فیكر و شانۆی دۆزیوه‌ته‌وه‌ و به‌ڕوانگه‌یه‌كی تایبه‌ت و قووڵه‌وه‌ ئیش ده‌كات. رزگار حه‌مه‌ڕه‌شید ساڵی 1970 له‌ گه‌ڕه‌كی مه‌ڵكه‌ندی شاری سلێمانی له‌ دایكبووه‌. له‌ 17 ساڵێدا یه‌كه‌م به‌رهه‌می خۆی وه‌ك ئاماده‌كردن و ده‌رهێنان پێشكه‌شكردووه‌ به‌ ناوی «مردووخۆره‌كان»دواتریش چه‌ندین به‌رهه‌می وه‌ك نووسه‌ر یان ئاماده‌كاری ده‌ق و ده‌رهێنان پێشكه‌شكردووه‌ له‌وانه‌ «ژیانه‌وه‌ی سه‌گه‌كان»، «تابلۆی به‌رده‌وام»، «دوایاریی»، ...