ئەدەب – سێبەر و سایە

دوکتۆر حوسێن موحەممەد عەزیز* (43) کۆتایی زۆر جێی داخە، هێندێ کەس وتار دەنووسن و چاوپێکەوتن دەکەن، سەبارەت بە زمانی کوردیی، زۆر بە ڕاشکاویی دەڵێن: (زمانەکانی کوردیی و هەورامانیی و زازۆکیی)، یا فەرهەنگی زمانی هەورامانیی و سۆرانیی بڵاودەکەنەوە، بێ ئەوەی بزانن، ئەو دوو خواردیالێکتە زمان نین، بەڵکوو بەشێکن لە زمانی کوردیی و هەر یەکەشیان سەر بە دیالێکتێکی جیاوازن.ئەمە ئەوە دەگەیەنێ، ئەو ...

ئەحمەد حسێن ئەحمەد ئێمه‌ هه‌ر به‌ گوێگرتن و بێده‌نگبوون به‌رامبه‌ر سه‌ركێشی هه‌ڵه‌ و هه‌ندێ هه‌ڵسوكه‌وتی دزێوانه‌ و بێ پێوانه‌، به‌ واتای سته‌مكردنه‌ له‌ خۆمان و ویژدانمان. ئه‌ڵبه‌ته‌ هه‌موو زمانێكی زیندوو به‌وه‌وه‌ ده‌مێنێته‌وه‌ و په‌ره‌ده‌سێنێ، كه‌ له‌گه‌ڵ قۆناغه‌ یه‌ك له‌ دوا یه‌كه‌كانی مێژوودا هه‌ڵبسووڕێ و به‌ پێشكه‌شكردنی زاراوه‌ی سه‌رده‌میانه‌، هه‌ڵقوڵاو له‌ ناخی زمانه‌كه‌وه‌ به‌ هه‌وڵی پسپۆڕان و زمانه‌وانانه‌وه‌ به‌ شێوه‌یه‌كی گونجاو ...

ئه‌گه‌رچی نووسه‌ر و رووناكبیر فوئاد مه‌جید میسری قه‌ڵه‌مێكی ناسراوه‌ و پێویستی به‌ ناساندن نییه‌، به‌ڵام بۆ بیرخستنه‌وه‌ی خوێنه‌رانی ئه‌ده‌ب و هونه‌ری كوردستانی نوێ، پێم باشه‌ چه‌ند سه‌ره‌قه‌ڵه‌مێكی له‌باره‌وه‌ بنووسم. بێگومان ئه‌م قه‌ڵه‌مه‌ ژیر و به‌توانایه‌ نزیكه‌ی په‌نجا ساڵه‌ ده‌نووسێت و سه‌ره‌تای نووسینی وه‌كو ره‌خنه‌گرێك هاتۆته‌ بواری كلتووری كوردییه‌وه‌ و یه‌كێكه‌ له‌و كه‌سانه‌ی له‌ مناقه‌شه‌كانی روانگه‌دا به‌شداریی كارای كردووه‌. دواتر رووی ...

مه‌حمود نه‌جمه‌دین یه‌كسه‌ر ده‌ڵێ… پڕ به‌ده‌مت. بڕوا ناكه‌م له‌و ده‌م و لێوه‌ ته‌ڕ و ناسكه‌وه‌ شتێكی‌ ئاوها پیس بێته‌ ده‌رێ، نه‌خێر ئه‌وه‌نده‌ زمان پیس نییه‌، ئه‌وه‌ ئه‌ته‌كێتی‌ ئه‌و نییه‌، ئه‌وپه‌ڕه‌كه‌ی‌ ده‌ڵێ ببووره‌، یان هیچ هه‌ستێكم نییه‌. ده‌ی‌ گوو به‌ سه‌د شێوه‌ ده‌رخواردی‌ بنیاده‌م ده‌درێ. هه‌ندێ قسه‌ هه‌یه‌ وه‌ك تێزاب له‌ گه‌رووه‌وه‌ هه‌ڵده‌قوڵێ و… ده‌ی‌ به‌جه‌هه‌نم قسه‌یه‌كه‌ و به‌حه‌وادا ده‌چێ، خۆ ...

محەمەد حەسەن ئه‌و نووسینه‌ی ده‌قێكی ئه‌ده‌بی له‌ نووسینێكی ئاسایی یاخود رۆژانه‌ جیا ده‌كاته‌وه‌ زمانه‌، به‌ مانا هادیگه‌رییه‌كه‌ی زمان ماڵی بوونه‌ و هه‌مووشته‌كان له‌ پشت زمانه‌وه‌ خۆیان مه‌ڵاس داوه‌. هه‌ر له‌به‌ر گرنگی زمانه‌، فۆرمالیستی رووسی (فردیناند سوسێر) جیاوازی له‌ دوانه‌ی زمان و ئاخاوتندا ده‌كات، له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایه‌ی كه‌ «زمان خاوه‌ن سروشتێكی جیایه‌ له‌ ئاخاوتن، چونكه‌ ئاخاوتن به‌رهه‌می تاكه‌ له‌ كۆمه‌ڵگه‌دا، وه‌ك ...

كورتنووسین و كورتكردنه‌وه‌ له‌ دیالۆگدا بۆ خۆی هونه‌رێكه‌. به‌ رای من هونه‌رێكی پسپۆڕیی به‌ده‌ستهاتووه‌. ژماره‌یه‌كی كه‌م له‌ نووسه‌ران به‌ توانایه‌كی خودییه‌وه‌ بۆ نووسینی دیالۆگی به‌هێز و كاریگه‌ر و كورت ده‌ستبه‌كارن. ئه‌م هونه‌ره‌ بۆ كه‌سانی ئاسایی وه‌كو من و تۆ قابیلی فێربوونه‌، به‌ڵام پێویستی به‌ چه‌ندان ساڵ مه‌شق و راهێنان هه‌یه‌. واته‌ ساڵه‌ها بایه‌خدان به‌ نووسینی فیلمنامه‌. یه‌كێك له‌ كێشه‌كان كه‌ ...

بەرزان هەستیار تەڵخە ..تەڵخ ، وەک ئەوەی لەوبەرەوە دارستانێک گڕی گرتبێت و پڕیشکی ماتەمینیی، ڕەهێڵە و پشکۆی شیوەنێک کڕێوە بکات ، ترسێک گەمارۆی داوم و لەرزێک داگیری کردووم وەک ترس و لەرزی هەڵدانی یەکەمین نامە… بۆ حەوشەی ماڵی کچەکەی دراوسێمان ؛ نامەوێ کەنارێکی ئێرە لەکاتی گیانەڵادا وێنەم بگرێت و وەسێت بۆ هەورێکی سەفەریی بکەم ، جانی جانان بەم تەمەنی پیرەدارەوە ...

شوان عەباس بەدری شەوەزەنگە تارماییەک کەوتۆتە ژێر پێوە و کوندێک ئاوازی سەرە مەرگی خۆی ئەچڕێت ! گەڕیدەیەک لە ناو تولە ڕێگەکانی ژیان کۆڵە پشتیەکەی حەسرەتی لێ ئەکەوتە خوارێ و مناڵێکیش بە دزیەوە مشت مشت حەسرەتە ڕژاوەکانی گەڕیدەکەی کۆ ئەکردەوە ! مانگ یەخسیری ڕەشپۆشی ئاسمانە و زەویش وەک هەمیشە لە ناو پووچیەکی ئەبەدی بۆ مانەوەی ئەخولێتەوە ئاخۆ منی ماندووش چەندی تر ...

ژیر ناشاد ‎ئەگەر ڕۆیشتم نەكەی ‎چیرۆكی دڵشكاندنمان بۆ دڵۆپێك ئاو بگێڕیتەوە ‎نەوەكو دڵی وشك بێت ‎ئەگەر ڕۆیشتم بەڵێن بێت ‎لەخەیاڵ و بیركردنەوە لەتۆ ‎جانتای سەفەرم دابنێم ‎بەڵێن بێت ‎لەدووری تۆ پێ نەنێمە سەر گەڵای وەریوی پایز ‎گوێێ بۆ شكاندنی نینۆكەكانم ئەگەرم ‎لەدووری تۆ بەڵێن بێت شەوان ژماردنی ئەستێرە ‎گۆێگرتن لەفیكەی مرور ‎ شكاندنی پەرداخی ‎ ڕێستۆرانتی هەزار ئەستێرە ‎بكەم بەخوویەكی ...

پێشه‌وا كاكه‌یی دەمەوێت ببمەوە بە کوڕی سروشت؛ بۆ زامی قووڵیش، نەچمەوە لای پزیشکەکەم. ئەو پزیشکە، لە دەرەوەی جیهانبینیی من داندراوە؛ کە ناچارم ڕێزی بگرم. لێ دەبێت لێی ڕا بکەم و بە دوای ڕۆحی خۆمدا بگەڕێم. من وەک درەخت، دەمەوێت بەرز ببمەوە، وەلێ بۆ سێبەر. وەکوو ڕەگ، خۆم دە نێو زەویندا دابوکتم، بۆ هڵمژینی بۆنی خاک بە دەوروبەر. چ فایدەی نینە، ...