كه‌شتی نوح

ئه‌تڵانتس و جوانه‌ نوستووه‌كه‌ی روسیا ده‌ركه‌وتنه‌وه‌ به‌هۆی توانه‌وه‌ی سه‌هۆڵه‌كانی سیبریا ‌و كه‌مبوونه‌وه‌ی ئاوی ده‌ریاكان له‌ وه‌رزی هاویندا شارێكی دێرینی روسیا ده‌ركه‌وته‌وه‌ كه‌ به‌ ئه‌تلانتسی ڕوسیا ناسراوه‌ ئه‌و شاره‌ دێرین و ناوازه‌یه‌ كه‌ پێیده‌وترێت ئه‌تلانتسی ڕوسیا ده‌كه‌وێته‌ كۆماری (توفا)وه‌ له‌ باشوری سیبریا كه‌ ته‌مه‌نی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ چاخه‌كانی پێش مێژوو به‌خۆی چه‌ند گۆڕێك و گه‌نجینه‌یه‌كی گرانبه‌هاوه‌ كه‌وتبووه‌ بنی ده‌ریاوه‌ و ئاو سه‌هۆڵ ...

ئه‌رژه‌نتین، مێش هه‌نگێك به‌ پلاستیك پووره‌كه‌ی دروست ده‌كات ئا: هێدی جه‌مال عه‌بدوڵڵا بۆ یه‌كه‌م جار جۆره‌ مێش هه‌نگیكی كێوی له‌ ئه‌رژه‌نتین پێكهاته‌ی پلاستیكی به‌كار هێناوه‌ له‌دروستكردنی پووره‌كانی دا. له‌ساڵی 2018 توێژه‌ران له‌په‌یمانگه‌ی كشتوكاڵیی ته‌كنیكی نیشتمانیی له‌ئه‌رژه‌نتین تێبینی ئه‌وه‌یان كردووه‌ كه‌ ئه‌م جۆره‌ مێش هه‌نگه‌ به‌كۆكردنه‌وه‌ی پاشماوه‌ پلاستیكییه‌ نه‌رمه‌كان كه‌ له‌ناو كێڵگه‌ كشتوكاڵییه‌كان فڕیدراون و به‌جێهێڵدراون پووره‌كه‌ی دروست ده‌كات . له‌توێژینه‌وه‌یه‌كدا ...

زانایانی به‌ریتانیی جۆرێكی ده‌گمه‌نی ده‌ریاچه‌یه‌كی گڕكانیان له‌ دورگه‌یه‌كی دووره‌ ده‌ستی جه‌مسه‌ری باشوور دۆزییه‌وه‌. زانایانی ده‌سته‌ی به‌ریتانیی بۆ ڕووپێویی جه‌مسه‌ری باشور ده‌ریاچه‌یه‌كی به‌رینی پاشماوه‌ی گڕكانیان له‌ دورگه‌یه‌ك دۆزییه‌وه‌ كه‌ دورگه‌یه‌كی چۆڵ و دووره‌ده‌ستی سه‌ر به‌ جه‌مسه‌ری باشووره‌. ئه‌و زانایانه‌ له‌ دۆزینه‌وه‌كه‌یاندا پشتیان به‌ستووه‌ به‌ وێنه‌ی مانگه‌ ده‌ستكرده‌كان، كه‌ سه‌لمێنه‌ری بونی ئه‌و دورگه‌ جێگیره‌ گڕكانییه‌ بوو له‌ناو مله‌ی چیاكانی مایكل دا، كه‌ ...

جه‌مسه‌ری باكوور بۆ توێژینه‌وه‌یه‌كی بێ وێنه‌ زاناكان خۆیان ده‌كه‌نه‌ سه‌هۆڵ بڕیاره‌ زانایانی حه‌ڤده‌ وڵات گه‌شتێكی تایبه‌ت بۆ جه‌مسه‌ری باكور بكه‌ن و بۆ ماوه‌ی ساڵێك كه‌شتییه‌كه‌یان ده‌كه‌نه‌ سه‌هۆڵ به‌مه‌به‌ستی لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی ده‌گمه‌ن له‌سه‌ر گۆڕانكارییه‌كانی كه‌شوهه‌وا. بڕیاره‌ ئه‌و تیمه‌ نێو ده‌وڵه‌تییه‌ كه‌ زانایانی ئه‌مریكاو چین‌و ژاپۆن‌و ڕوسیاشی تێدایه‌ به‌مه‌به‌ستی جێبه‌جێكردنی پرۆژه‌كه‌یان كه‌ به‌پرۆژه‌ی (MOSAiC) ناسراوه‌، له‌مانگی سیپته‌مبه‌ری داهاتوودا گه‌شته‌كه‌یان ده‌ست پێبكه‌ن كه‌ بڕی ...

ته‌لسكۆبی هابل وورده‌كاریی ده‌گمه‌نی ته‌قینه‌وه‌ی سیستمێكی جوته‌ ئه‌ستێره‌یی ده‌دۆزێته‌وه‌ كه‌ به‌ر له‌ دوو سه‌ده‌ ڕوویداوه‌ . ماوه‌ی بیست ساڵه‌ ته‌لسكۆبی هابل كه‌ ته‌لسكۆبێكی سه‌ر به‌ئاژانسی ناسایه‌ زانیاریی وردی له‌باره‌ی ته‌قینه‌وه‌ی سیستمێكی جووته‌ ئه‌ستێره‌یی وه‌رده‌گرێت كه‌ به‌ (ئیتا كارینای)ناسراوه‌ ، ئه‌مه‌ش ڕێگه‌ بۆ زانایانی گه‌ردوونناس خۆش ده‌كات تێگه‌یشتنێكی نوێیان هه‌بێت له‌باره‌ی گه‌شه‌كردنی ئه‌و سیستمه‌ و تایبه‌تمه‌ندییه‌ گۆڕدراوه‌كانی كه‌ به‌ تێپه‌ڕبوونی كات ...

ژاڵه‌ حەسەن پێنجی حوزه‌یرانی هه‌موو ساڵێك، ڕۆژی جیهانی ژینگه‌یه‌. ئه‌و ڕۆژه‌ی كه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌كگرتووه‌كان له‌ كۆنگره‌ی (ستۆكهۆڵم)ی تایبه‌ت به‌ژینگه‌وه‌ له‌ساڵی 1972دا هێنایه‌ ئاراوه‌. له‌ ‌سه‌ره‌تادا ده‌كرێت چاوێك به‌ژینگه‌ی جیهاندا بگێڕین و باسێكی كورت له‌ مه‌ڕ باروودۆخی ژینگه‌ی جیهانی و ئه‌و قۆناغه‌ی كه‌ تێیدایه‌ بخه‌ینه‌ ڕوو. ئه‌ركی مرۆڤایه‌تی هه‌ر له‌سه‌ره‌تاوه‌ له‌گه‌ڵ هاتنی یه‌كه‌م مرۆڤ بۆ سه‌ر زه‌وی، به‌شێوه‌ی پله‌ به‌پله‌ ده‌ستیپێكردووه‌. له‌ ...

هه‌سارۆكه‌یه‌كی ئاڵتونی ده‌توانێت دانیشتوانی سه‌ر زه‌وی ده‌وڵه‌مه‌ند بكات. ئاژانسی ناسا پلان داده‌نێت بۆ ئه‌وه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌ له‌و هه‌سارۆكه‌ نزیكه‌ بكات كه‌ هێنده‌ی ئالتون تێدایه‌ ده‌توانێت هه‌ر تاكێك له‌مرۆڤه‌كانی سه‌رزه‌وی بكاته‌ ملیاردێر . ئه‌و هاسارۆكه‌یه‌ ناوی (Psyche 16) یه‌ و ده‌كه‌وێته‌ نێوان خوڵگه‌ی هه‌ساره‌كانی مشته‌ری و مه‌ریخه‌وه‌ له‌ كانزایه‌كی ره‌ق پێكهاتووه‌ جگه‌ له‌وه‌ی بڕێكی زۆری ئاڵتونی تێدایه‌ هه‌ریه‌ك له‌ كانزاكانی پلاتین و ...

ئه‌مریكا، شه‌وی ئه‌ستێره‌كانی ڤان كوخ ده‌بێته‌ راستیی له‌ویلایه‌تی ڤیرجینیا هه‌ورێكی هاوشێوه‌ی هه‌وره‌كانی ناو شاكارێكی هونه‌رمه‌ندی شێوه‌كاری جیهانیی ڤان كوخ ده‌ركه‌وت. خانمێكی دانیشتووی ویلایه‌تی ڤیرجینیا وێنه‌ی ئه‌و هه‌وره‌ سه‌یر و نامۆیانه‌ی گرت كه‌ له‌م ماوه‌یه‌ی دوایدا له‌ به‌سه‌ر چیای (smith) بینیویه‌تی . ئه‌و خانمه‌ ناوی (ئیمی هانته‌ر)ه‌ و ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات كه‌ هه‌وره‌كان زۆر دیمه‌نێكی سه‌یریان هه‌بوو و له‌و هه‌ورانه‌ ده‌چوون ...

له‌م ماوه‌یه‌ی دوایدا پۆلینكردنی زانكۆكانی جیهان بۆ ساڵی 2020 بڵاوكرایه‌وه‌ كه‌ پۆلێنكردنێكی ئه‌كادیمیانه‌یه‌‌و چه‌ند پێودانگێكی زانستیانه‌ی باوه‌ڕ پێكراو له‌ خۆ ده‌گرێت. پۆلێنكردنی ئه‌كادیمیی زانكۆكانی جیهان له‌لایه‌ن په‌یمانگای فێركردنی باڵای زانكۆی (شه‌نگهای جیاو تۆنگ)ه‌وه‌ ده‌كرێت و گه‌وره‌ دامه‌زراوه‌كانی فێركردنی باڵا له‌خۆ ده‌گرێت، ئه‌ویش به‌پێی چه‌ند پێودانگێكی گرنگه‌ و به‌ شێوه‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆیانه‌ ئه‌نجام ده‌درێت. مه‌به‌ستی سه‌ره‌كی له‌م كاره‌ له‌لایه‌ن زانكۆیه‌كی چینییه‌وه‌ بۆ ...

گۆشتی رووه‌كی هاوڕێی ژینگه‌یه‌، بۆ ته‌ندروستیی به‌سووده‌؟ ماوه‌یه‌كه‌ خواست له‌سه‌ر ئه‌و خواردنانه‌ زۆر بووه‌ كه‌ گۆشتیان تێدا نییه‌، به‌ ته‌نهاش له‌ویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانی ئه‌مریكا و له‌ساڵی ڕابردوودا داواكاریی له‌سه‌ر ئه‌و جۆره‌ خۆراكانه‌ به‌ رێژه‌ی (22%) زیادیكردووه‌. زۆربوونی خواست له‌سه‌ر ئه‌و خۆراكانه‌ی به‌رهه‌می گۆشتیان تێدا نییه‌ به‌ تایبه‌ت گۆشتی ئاژه‌ڵ بووه‌ته‌ جێگه‌ی پرسیاری ناوه‌نده‌ ته‌ندروستییه‌كان به‌و پێیه‌ی ده‌كرێت جێگره‌وه‌ ڕووه‌كییه‌كان قه‌ره‌بووی گۆشت ...